حبس بازه‌ای بورس تهران

دنیای اقتصاد - فاطمه اسماعیلی: معاملات بورس تهران در دومین هفته از اسفندماه در حالی به پایان رسید که پس از پشت سر گذاشتن دو هفته صعودی، این نماگر با افت ۵/ ۰ درصدی همراه شد. به نظر می‌رسد پیش خور شدن گزارش‌های مناسب در برخی گروه‌ها همچون سیمانی‌ها، غذایی‌ها و فلزات اساسی به حاکم شدن شرایط تعادلی در بازار منتهی شده است؛ به‌طوری که در ۱۸روز کاری اخیر میانگین نوسانات شاخص کل بازار سهام به ۱/ ۰ درصد محدود شد( به عبارت دیگر شاخص کل در این بازه زمانی به‌طور متوسط روزانه ۱/ ۰ درصد نوسان داشته است). در عین حال این هفته با وجود سطوح مناسب قیمت‌ها در بازارهای کالایی، تحت تاثیر تداوم ریسک سیاست‌های رئیس‌جمهوری آمریکا، تداوم نرخ نزولی دلار به‌عنوان عامل فشار بر صنایع صادرات محور و همچنین نااطمینانی درخصوص اقتصاد چین و چشم‌انداز این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مواد خام، رفتاری احتیاطی را در میان معامله‌گران شاهد بودیم. بر این اساس، نماگر بورس تهران در پایان معاملات این هفته با افت ۳۷۲ واحدی مواجه شد و در کانال ۷۷هزار واحدی باقی ماند. بررسی‌ها نشان می‌دهد طی ۱۲ روز معاملاتی اخیر (از ۲۶ بهمن ماه) شاخص کل بازار سهام در این کانال در جا زده است. با این تفاسیر روند شاخص در هفته جاری به رفتار معامله‌گران بازار گره خورده است.

تامین نقدینگی؛ عامل فشار بر شاخص

در روزهای اخیر بخش اعظمی از شرکت‌های بورسی و فرابورسی گزارش‌های پیش‌بینی بودجه سال آینده را روی سامانه کدال قرار داده‌اند (بررسی‌ها نشان می‌دهد ۲۷۰ شرکت بورسی گزارش پیش‌بینی در آمد هر سهم منتهی به سال مالی آینده را منتشر کرده‌اند). گزارش‌هایی که با وجود نگاه محافظه‌کارانه در برآورد سودآوری، اما حکایت از بهبود عملکرد شرکت‌ها در سال مالی آتی دارند. در حال حاضر با توجه به آخرین EPSهای اعلامی شرکت‌های سهامی، P/ E بازار در سطح ۷ واحد ایستاده است؛ این در حالی است که در بیش از یک سال گذشته نسبت قیمت بر درآمد بازار سهام در سطوح بالای ۷ واحدی قرار گرفته بود. چشم‌انداز مثبت شرکت‌ها در سال آتی اما نتوانست به رونق فضای معاملاتی بینجامد. باید توجه داشت نیاز به نقدینگی بالای بسیاری از فعالان حقوقی با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و در پاره‌ای از موارد شناسایی سود در میان این معامله‌گران از فروش سهام در دو هفته مانده به پایان سال مالی، زمینه‌ساز افزایش فشار فروش در معاملات هفته گذشته شده است. بخشی از خرید و فروش‌های روزهای اخیر بازار سهام را نیز می‌توان به هیجانات ناشی از پیش‌بینی‌های اولیه شرکت‌ها برای سال آتی ارتباط داد. خرید و فروش‌های شتاب‌زده‌ای که عمدتا از تحلیل درستی برخوردار نبوده و بر موج هیجانات سوار هستند. چرا که به‌طور قطع نمی‌توان اتکای چندانی به گزارش‌های اولین پیش‌بینی‌ها درباره سودآوری شرکت‌ها در سال آینده داشت. درست است که اولین پیش‌بینی‌ها به نوعی منعکس‌کننده وضعیت فعلی شرکت و برنامه‌ها و فروض مدیران آن برای سال آتی است اما تضمینی برای تحقق این فروض وجود ندارد. با وجود این سهامدارانی هستند که با موج‌سواری از گزارش‌های کدال به خیال خود درصدد سرمایه‌گذاری در سهام خوش‌آتیه بوده و در این راستا نقدینگی خود را از دیگر سهام بازار خارج می‌کنند. در این میان اما این خریداران با آگاهی نسبت به نیاز بخش بزرگی از معامله‌گران به نقدینگی در انتظار ورود به سهم‌های مورد نظر در قیمت‌های مناسب‌تری می‌مانند. این موضوع را می‌توان یکی از مهم‌ترین دلایل کم‌نوسانی بازار عنوان کرد. در این شرایط باید دید که پس از پشت سر گذاشتن روند کم‌نوسان فعلی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ آیا روند فعلی در هفته‌های آتی نیز تکرار می‌شود یا مسیر شاخص تغییر‌ می‌کند؟ سوال‌هایی که پاسخ آنها را می‌توان در پیش‌بینی رفتار معامله‌گران جست‌وجو کرد.

دو سناریوی احتمالی در معاملات هفته جاری

افزایش فشار فروش و افت شاخص: همان‌طور که اشاره شد نیاز به نقدینگی در روزهای پایانی سال طبق سنت همیشگی، زمینه سنگین‌شدن صف‌های فروش در بسیاری از نمادهای بازار را فراهم کرده است. در این شرایط خریداران نیز با توجه به قیمت بالای سهام، شرایط را برای خرید مناسب ارزیابی نمی‌کنند. بر این اساس فشار فروش ایجاد‌شده تشدید شده و طبیعتا شاهد افت شاخص طی روزهای آتی خواهیم بود. شرایطی که به موجب آن P/ E بازار را پس از گذشت مدت طولانی (بیش از یک سال) به زیر سطح ۷ واحدی سوق خواهد داد. در این شرایط انتظار می‌رود پس از اتمام موج فروش و ارزنده شدن قیمت سهام شاهد افزایش خرید در بازار باشیم. امری که می‌تواند منجر به ایجاد یک فضای مثبت در بورس شود.

موج‌سواری برای عقب نماندن از قافله: ۱۸ روز کم‌نوسان نشان می‌دهد در کنار فروشندگان فعلی، خریدارانی نیز وجود دارند که تقابل این عرضه و تقاضا به نوسان صفر شاخص انجامیده است. در این میان افزایش تحرک بخش دیگری از معامله‌گران در سمت خرید نیز محتمل است. پس از انتشار پیش‌بینی اولیه بودجه ۹۶ شرکت‌های سهامی که عموما حکایت از بهبود عملکرد شرکت‌ها در سال مالی آتی دارد، فضای مثبتی در بازار حاکم شده است. در این میان تنها تلنگری می‌تواند بسیاری از معامله‌گران را به صف‌های خرید بکشاند. عده‌ای دیگر از معامله‌گران نیز برای عقب‌نماندن از قافله، این صف‌های خرید را طولانی‌تر می‌کنند. رخدادی که به موجب آن بر خلاف سناریوی اول P/ E بازار بار دیگر سطوح بالاتر از ۷ واحد را می‌بیند.

نقش انگیزشی بازارهای جهانی برای خریداران

روز پنج‌شنبه با تقویت احتمال رشد نرخ بهره در نشست آتی فدرال‌رزرو، شاخص دلار به بالاترین سطح در ۲ ماه گذشته رسید و عاملی برای کاهش قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی شد. در این میان اما ادامه برخی تنش‌ها از جمله تداوم اختلاف میان معدن‌کاران و شرکت BHP بر سر افزایش حقوق، ادامه اعتصاب یک‌ماهه شرکت روی نوراندا کانادا و همچنین فشار دولت چین بر کاهش آلایندگی هوا با توقف تولید کارخانه‌های زغال‌سنگ، فولاد، آلومینیوم و کود‌شیمیایی و در عین حال گران بودن متانول از عواملی هستند که از دید بسیاری از کارشناسان عامل محدود‌کننده عرضه درخصوص کالاهایی همچون مس، روی، نیکل و آلومینیوم به شمار می‌روند.این عوامل موجب شد تا کاهش قیمت این کالاها پایدار نباشد.بر همین اساس روز گذشته شاهد رشد ۴۶/ ۰ درصدی روی، ۱۶/ ۰درصدی آلومینیوم و ۱/ ۰ درصدی مس بودیم. در این شرایط به نظر می‌رسد تداوم بحران‌ها و کمبود عرضه بر فشار شاخص دلار چیره شده و قیمت فلزات اساسی به مسیر صعودی خود ادامه خواهد داد. به عبارت دیگر این موضوع نشان می‌دهد قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی با تاثیرپذیری عرضه و تقاضای کل بازار میل به ریزش ندارد. این موضوع بهانه‌ای برای ارزندگی بیشتر صنایع کالامحور از دیدگاه معامله‌گران بازار شده و انگیزه‌ خریداران را افزایش داده است. این عامل نیز می‌تواند پایانی برای روند کم نوسان این روزهای بازار سهام باشد. اما میزان تاثیر‌گذاری این عامل در رشد شاخص با توجه به پابرجا بودن دیگر عوامل احتیاطی بازار تنها و تنها به رفتار معامله‌گران در هفته جاری بستگی دارد.

آمار معاملات هفته گذشته

در پایان معاملات هفته منتهی به ۱۱ اسفند ۹۵، شاخص کل با ۳۷۲ واحد کاهش به رقم ۷۷هزار و ۴۷۵ واحد رسید. بر این اساس شاخص کل بورس با افت هفتگی ۵/ ۰ درصدی پس از دو هفته رشد متوالی، نزولی شد. در مجموع در هفته گذشته، ۳ میلیارد و ۱۵۶ میلیون سهم به ارزش حدود ۶۵۵ میلیارد تومان در بیش از ۲۸۰ هزار دفعه معامله شد.با وجود کم‌نوسانی شاخص در هفته مذکور، شاهد رشد هر چند نامحسوس میانگین حجم و ارزش معاملات نسبت به هفته ابتدایی اسفند ماه بودیم. بر اساس متوسط حجم و ارزش معاملات هفته دوم اسفند ماه به ترتیب رشد ۲ و ۶ درصدی را نسبت به معاملات هفته ماقبل تجربه کرد. (متوسط حجم طی معاملات هفته گذشته ۶۳۱ میلیون سهم به ارزش ۱۳۱میلیارد تومان بود). بررسی روند صنایع بورسی در بازه زمانی هفته گذشته نشان می‌دهد شاخص اکثر گروه‌های فعال در بورس تهران با افت مواجه بوده‌اند به‌طوری که از بین ۳۷ ‌صنعت مورد بررسی در این بازه زمانی شاخص ۱۲ صنعت با رشد و شاخص ۱۸ صنعت با افت مواجه بوده است. (شاخص ۷ صنعت بدون تغییر ماند). گروه استخراج معادن با تک‌نماد «کماسه» با رشد ۶/ ۴ درصدی نماگر خود پربازده‌ترین صنعت بورسی در هفته دوم اسفند ماه بود. پس از این گروه، گروه‌های سایر واسطه‌گری‌های مالی و استخراج نفت و گاز به ترتیب با رشد ۵/ ۴ و ۳/ ۲ درصدی در رده‌های بعدی بیشترین رشد شاخص صنعت قرار گرفتند. در قعر جدول بازدهی صنایع در هفته مذکور نیز گروه‌های زراعت، حمل و نقل و رایانه با افت به ترتیب ۶/ ۶، ۲/ ۲ و ۸/ ۱ درصدی قرار داشتند.