جریان معکوس هیجان در بورس

دنیای اقتصاد، هاشم آردم: شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با افت ۲۹۰ واحدی مواجه شد و در عدد ۸۰ هزار و ۱۲۳ واحد ایستاد. بر این اساس بازده متوسط بورس تهران از ابتدای سال جاری دوباره وارد محدوده زیان شد. شاخص کل بورس در سال جاری در محدوده ۸۰ هزار و ۲۰۰ واحد آغاز به کار کرده بود و حالا زیان متوسط بورس از ابتدای سال به ۱۲/ ۰ درصد رسید. به عبارت دقیق‌تر، سهامداران بورس به‌طور متوسط از ابتدای سال ۱۲/ ۰ درصد از دارایی بورسی خود را از دست داده‌اند. گروه‌هایی که در هفته‌های اخیر باعث رشد شاخص شده بودند، این روزها با افت قیمت‌های جهانی کمتر مورد توجه بازار قرار دارند. بیش از آنکه در این گروه‌ها خریدار وجود داشته باشد، فروشنده‌ها حضور دارند، بنابراین این گروه‌ها به‌طور محسوس‌تر از سایر گروه‌ها دچار افت شدند و شاخص بورس نیز از محل این گروه‌ها دچار فشار منفی شد.

قیمت‌های جهانی و این بار هیجان فروش

آمار معاملات روز گذشته در بورس حاکی از افت شاخص ۲۳ گروه صنعتی است. بیشترین افت قیمت برای گروه‌های ساخت دستگاه‌های ارتباطی، خودرو و ساخت قطعات، استخراج کانه‌های فلزی، سایر محصولات کانی فلزی و فلزات اساسی رخ داد. چنانچه گروه ساخت دستگاه‌های ارتباطی (با تک نماد «لپارس») را به دلیل حجم ناچیز درنظر نگیریم، در واقع این نمادهای فلزی-معدنی بودند که بیشترین افت قیمت را تجربه و بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل تحمیل کردند. در نتیجه معاملات روز گذشته گروه فلزات اساسی شاخص کل را به تنهایی ۷۷ واحد تنزل داد. گروه‌های استخراج و سایر معدنی‌ها نیز شاخص را به اندازه ۵۲واحد تنزل دادند. به عبارت بهتر تقریبا ۱۳۰واحد از افت روز گذشته شاخص کل به دلیل افت قیمت در نمادهای فلزی-معدنی رخ داد. دلیل این اتفاق ظاهرا افت قیمت‌های جهانی بود. قیمت جهانی مس از محدوده ۵ هزار و ۸۰۰دلار به ازای هر تن تا محدوده ۵ هزار و ۵۰۰ دلار عقب‌نشینی کرد. قیمت فلز روی نیز از محدوده ۲ هزار و ۷۰۰ دلار تا محدوده ۲ هزار و ۵۰۰ دلار نزول کرد. قیمت سایر محصولات فلزی و معدنی نیز در بازارهای جهانی با افت مواجه شد، بنابراین قیمت در نمادهای فلزی و معدنی در بورس نیز تا حدودی با افت مواجه شد و در برخی نمادها شاهد تشکیل صف‌های فروش بودیم. به دلیل ماهیت بازارهای جهانی کالاهای اساسی، چنانچه حرکت قیمتی در این بازارها آغاز شود بعضا پرشتاب است. یک ماه و چند روز قبل، درست در زمانی که دونالد ترامپ در انتخابات ایالات‌متحده آمریکا پیروز شد، قیمت فلزات اساسی (به‌ویژه مس) در بازارهای جهانی رشد چشمگیری را تجربه کرد. در فرصتی کوتاه فلز مس از محدوده ۴ هزار و ۸۰۰ دلار، بدون توقف تا محدوده ۵ هزار دلار رشد کرد. این رشد ۲۵ درصدی در قیمت مس باعث شد توجهات به شرکت‌های تولید‌کننده مس افزایش یابد. همزمان با این رشد، قیمت فلز روی نیز با رشد معنادار مواجه شد. در آن دوره قیمت سهام شرکت‌های فلزی و پیش از آن با رشد قیمت سنگ‌آهن، سهام شرکت‌های معدنی رشد کرد در نتیجه نسبت P بر E در این گروه‌ها صعودی شد. با وجود آنکه این شرکت‌ها در ماه گذشته تعدیلات مثبت پیش‌بینی‌های درآمدی خود را روانه کدال کردند، اما P بر E این صنایع افت چندانی نکرد. در واقع معاملات فعالان بازار نشان می‌دهد، خریداران سهام با مشاهده قیمت‌های لحظه‌ای انتظار تعدیلات مثبت ادامه‌داری دارند. اما با توجه به ذات قیمت‌های جهانی، امکان افت دوباره قیمت‌های جهانی وجود دارد. با وجود آنکه ممکن است قیمت‌های جهانی به کف‌های قبلی خود بازنگردند، اما قیمت سهام شرکت‌های وابسته به قیمت‌های جهانی می‌تواند به کف‌های قبلی خود باز‌گردد چرا که افزایش سودآوری شرکت‌ها در صورتی رخ خواهد داد که میانگین قیمت فروش شرکت‌ها در طول سال افزایش یابد. به عبارت ساده‌تر، فعالان بازار با رشد قیمت‌های جهانی، قیمت‌های لحظه‌ای را ملاک قرار می‌دهند و سهام می‌خرند، اما با افت قیمت‌های جهانی به یاد متوسط قیمت‌ها می‌افتند. در این صورت است که هیجان در هر دو روند صعودی و نزولی به شدت تجربه می‌شود.

خودرویی‌ها همچنان کمک نمی‌کنند

در کنار افت شاخص گروه‌های معدنی و فلزی که به دلیل افت قیمت‌های جهانی رخ داده بود، شاخص گروه خودرو و ساخت قطعات، بین سایر گروه‌های صنعتی، بیشترین افت سطح را تجربه کرد. شاخص این گروه در روز گذشته ۲۶/ ۱ درصد افت کرد. گروه خودرو و ساخت قطعات پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مورد کم‌توجهی بازار قرار گرفت. در واقع به نظر می‌رسد فعالان بازار تصمیم دارند ریسک بازگشت تحریم‌ها را تا حدودی در تحلیل‌های خود برجسته کنند. اگرچه قیمت سهام خودرویی به دوره پیش از برجام بازنگشته است، اما اصلاح معناداری را تجربه کرده است. شاخص این گروه از ابتدای سال جاری و پس از رشد چشمگیر سه ماه پایانی سال گذشته، بیش از ۳۱ درصد افت نشان داده است. نباید فراموش کرد که خودرویی‌ها به خاطر خبر قراردادهای پسابرجامی رشد کرده بودند. صرف‌نظر از آنکه در آن دوره به نظر می‌رسید که بازار ارزش بیش از حدی برای سهام خودرویی قائل بود، حالا با بازگشت ریسک سیستماتیک سیاسی، بازار از لغو قراردادها واهمه دارد. این درحالی است که چند روز قبل قرارداد ایران‌ایر با بوئینگ برای خرید ۸۰ فروند هواپیما به امضا رسید. اگرچه به نظر می‌رسد واهمه از بازگشت تحریم‌ها فاقد محلیت است، اما ظاهرا بازار قصد دارد تا روشن‌شدن مواضع دولت آمریکا، دست از خرید سهام خودرویی در قیمت‌های مثبت بردارد.

نگاهی به آمار معاملات

در داد و ستدهای روز گذشته بیش از یک میلیارد و ۲۱۰ میلیون برگه سهم، حق تقدم و سایر دارایی‌های مالی در ۵۹ هزار نوبت معاملاتی در بورس تهران جابه‌جا‌ شد. ارزش مبادلات دیروز تقریبا ۲۰۴ میلیارد تومان بود که از این میزان تقریبا ۱۳۰ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی اختصاص یافت.بیشترین حجم معاملات متعلق به نماد حق تقدم پارس خودرو با معامله ۵۱۱ میلیون سهم بود. همچنین اوراق مشارکت ملی نفت ایران با معامله ۳۳۹ میلیارد ریال بیشترین ارزش معاملات را ثبت کرد. گروه‌های خودرو، شیمیایی‌ها و فلزات اساسی با بیشترین حجم و ارزش معاملات در صدر برترین گروه‌های صنعت قرار گرفتند. در جریان داد و ستدهای دیروز نمادهای بیمه دانا، سرمایه‌گذاری نور کوثر ایرانیان، کاشی الوند، گروه صنعتی ملی، کاشی پارس، کارخانجات تولیدی شیشه رازی و لیزینگ ایرانیان با بیشترین رشد قیمت در صدر جدول قرار گرفتند. این در حالی بود که نمادهای لاستیکی سهند، فراوری مواد معدنی، شیر پاستوریزه پگاه اصفهان، معدنی دماوند، ملی سرب و روی ایران، باما و کالسیمین با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات نشستند.

رشد آیفکس در روز سرخ تپیکس

معاملات فرابورس ایران نیز در آخرین روز آذرماه با نقل و انتقال ۱۹۱ میلیون ورقه بهادار به ارزش یک‌هزار و ۳۳۵ میلیارد ریال در ۱۲ هزار و ۷۸۰ دفعه پایان پذیرفت. در جریان معاملات دیروز شاخص کل فرابورس در ابتدا بیش از ۴واحد رشد کرد اما در ادامه رو به نزول گذاشت و در نهایت به رشد یک واحدی بسنده کرد. دو نماد «مارون» و «هرمز» تا سطح ۳ واحد تاثیر مثبت بر آیفکس داشتند در حالی که معاملات منفی در نمادهای «شاوان»، «ذوب» و «دماوند» مانع از رشد بیشتر شاخص شدند. نماد شرکت گروه صنایع کاغذ پارس در حالی با بیشترین ارزش معامله روبه‌رو شد که نماد شرکت ریل پرداز سیر بالاترین حجم معاملاتی را به خود اختصاص داد. در نماد چکاپا بالغ بر ۱۰ میلیون سهم به ارزش ۳۰میلیارد ریال و در نماد حریل نزدیک به ۱۳ میلیون سهم به ارزش ۱۸ میلیارد ریال مورد مبادله قرار گرفت. نمادهای «میهن»، «ثعمرا»، «کمرجان» و «قاسم» با بیشترین افزایش قیمت نزدیک به ۵درصد و نمادهای «غفارس»، «غمینو»، «شاوان» و «ساینا» با بالاترین افت قیمت نزدیک به ۴ درصد روبه‌رو شدند. در بازار اوراق با درآمد ثابت نیز بیش از ۸۰۸ هزار ورقه به ارزش ۷۹۱ میلیارد ریال دادوستد شد که اسناد خزانه اسلامی مرحله نهم با معامله بیش از ۱۰۳ هزار ورقه به ارزش ۸۹میلیارد ریال بالاترین حجم و ارزش معاملاتی را در این بازار به خود اختصاص داد.