دنیای اقتصاد: شواهد نشان می‌دهد داستان اختلال در سامانه معاملات بورس همچنان ادامه دارد. روز گذشته سهامداران بازار سهام در حالی انتظار بازگشایی بازار را داشتند که در اولین اطلاعیه و دقایقی قبل از بازگشایی بازار، پیام ناظر زمان شروع معاملات را ساعت ۹ و نیم صبح اعلام کرد. با وجود اینکه سهامداران در انتظار بازگشایی بازار در زمان مزبور بودند، دومین اطلاعیه منتشر شده از سوی مدیریت عملیات بازار زمان شروع بازار را به ساعت ۱۰ صبح موکول کرد، اما ماجرای سردرگمی سهامداران و توقف بازار به اینجا ختم نشد و در سومین مرحله اطلاع‌رسانی، این نهاد بدون مشخص کردن زمان بازگشایی از تداوم روند اختلال در سامانه معاملاتی خبر داد تا در نهایت بورس تهران در ساعت ۱۰:۱۰ فعالیت خود را آغاز کرد.

این اتفاق روز گذشته در حالی رخ داد که سهامداران طی ماه‌های گذشته بارها شاهد این دست مشکلات بوده‌اند. در تاریخ ۱۳ مرداد سال جاری بعد از گذشت۴۰ دقیقه از شروع فعالیت سهامداران در بورس، به دلیل اختلال در سیستم هسته کل معاملات بازار متوقف و بعد از حدود ۸۰ دقیقه این اختلال رفع شد و مجددا بازار معاملات خود را شروع کرد. در ۸ آبان نیز بار دیگر این مشکل تکرار شد و بازار با تاخیر حدود دو ساعت فعالیت خود را آغاز کرد. این موضوع که طی سال‌های اخیر نیز رخ داده بود، عمدتا در زمان عرضه‌های اولیه بارها به وقوع پیوست (طی ماه‌های اخیر در زمان عرضه اولیه نماد «بکهنوج» و عرضه بلوک نماد «کسرا» ). در این خصوص مسوولان طی دوره‌های مختلف یکی از مشکلات عمده درخصوص این اختلالات را فشار بالای معاملات هنگام عرضه‌های اولیه و هنگام رونق بازار می‌دانستند.

سهامداران کجای این ماجرا هستند؟

نکته قابل توجه درخصوص این اتفاقات، بحث اعتماد سهامداران به بازار سرمایه است. موضوعی که به نظر می‌رسد نسبت به گذشته تا حدودی خدشه‌دار شده است. از نقاط مشترک اختلال‌های دوره‌های اخیر، عدم پاسخگویی دقیق و شفاف مقامات مسوول در این زمینه است. موضوعی که سردرگمی سهامداران را دو چندان کرده و بسیاری را از فعالیت در این بازار دلسرد کرده است. همچنین ابطال معاملات در برخی مواقع نیز منجر به خسارت‌های ‌سهامداران شده و بر شکواییه‌های اخیر آنها افزوده است. با وجود اینکه بازار سرمایه ایران با چالش‌های بسیاری برای توسعه و گسترش مواجه است اما غفلت از رضایت سهامداران از این بازار، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که می‌تواند نتایج ناخوشایندی داشته باشد، اما موضوع دیگر درخصوص مدیریت برنامه‌ریزی در نهادهای مربوطه بورسی است. اینکه چند بار از سوی مقامات ناظر بازگشایی بازار به تعویق می‌افتد اتفاق کم‌سابقه‌ای است که نشان از عدم برنامه‌ریزی دقیق این نهادها دارد. در گذشته بارها دیده شد که تغییرات در زیرساخت‌های سامانه معاملات بورس و فرابورس یکی از علت‌های این اختلالات بیان می‌شد. موضوعی که باید قبل‌تر به سهامداران اطلاع‌رسانی می‌شد تا سردرگمی‌های این‌چنینی را در پی نداشته باشد. روز گذشته نیز مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، تغییرات در سامانه «نامک» را دلیل تاخیر در شروع بازار دانست. مرتضی آنالویی، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران «TSETMC» در گفت‌وگویی که با «سنا» داشته است درخصوص تاخیر در شروع بازار گفت: سامانه نامک که برای سفارش‌گیری از کارگزاران ایجاد شده برای پیاده‌سازی ساختار جدید و توسعه این نرم افزار تغییراتی کرده است که این تغییرات سبب شد تا این سامانه با تاخیر آغاز به کار کند. وی همچنین با بیان اینکه در این بین سامانه‌های آنلاین تریدنگ بدون مشکل سفارش می‌گذاشتند، گفت: هسته معاملات هیچ گونه مشکلی نداشته و شاهد این موضوع امکان سفارش‌گیری از کاربران آنلاین است.

سازمان در این زمینه چه کرد؟

اما آن سوی ماجرا اقدامات سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص مرتفع کردن این مشکلات است. شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار که بهبود زیرساخت‌های معاملاتی را یکی از برنامه‌های اصلی این سازمان در دوره ریاست خود بیان کرده بود، در اولین تلاش‌ها برای حل این مشکل، اقدام به جداسازی هسته معاملات بورس و فرابورس کرد. با توجه به متحمل شدن فشار بالای سامانه معاملات هنگام عرضه‌های اولیه و زمان رونق بازار یکی از راهکارهای عملی، تفکیک کردن هسته معاملات بورس از فرابورس و سبک کردن سامانه معاملات در روزهای رونق بازار بود. موضوعی که این احتمال را قوت بخشید تا سهامداران دیگر شاهد توقف در روند معاملات بازار نباشند. محمدی همچنین در هفته‌های گذشته با حضور در میزگرد خبری صداوسیما درخصوص حل این مشکلات توضیح داد. وی در این زمینه گفت: این سامانه به علت ۸ سال تحریم از دسترس خارج شده بود که با همکاری متخصصان فنی کشورمان مشکلات آن را رفع کردیم و تنها ۸ مورد قطعی سامانه داشتیم. وی همچنین در آن برنامه نوید از حضور مجدد شرکت آتوس فرانسه در ایران داد و از به‌روزرسانی سامانه معاملات طی ۸ ماه آتی پرده برداشت. طی امضای این تفاهم‌نامه، کارشناسان شرکت فن‌آوری اطلاعات «آتوس» و مسوولان ارشد سازمان بورس، درخصوص نوسازی و رفع اشکالات نرم افزار معاملاتی مورد استفاده در بازار سرمایه ایران و همچنین امکان استفاده از نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای جدید Atos به تفاهم رسیدند.