دنیای اقتصاد: بورس تهران در آخرین روز کاری هفته جاری، معاملات نسبتا آرامی را پشت سر گذاشت. شاخص کل بورس با رشد ناچیز ۳۲واحدی، تقریبا درجا زد و در کانال ۷۹ هزار واحدی باقی ماند. این در حالی بود که شاخص کل هم‌وزن، باز هم بیش از شاخص کل رشد نشان داد. از ابتدای پاییز که رونق معاملات در بورس تهران افزایش نسبی داشت و شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن انحراف قابل توجهی را ثبت کرده‌اند. شاخص کل در این مدت تقریبا ۴ درصد رشد کرده است. در حالی که شاخص کل هم‌وزن در این مدت بیش از ۳/ ۹ درصد صعود داشته است.

این موضوع نشان می‌دهد که هم‌چنان این شرکت‌های کوچک‌تر هستند که مورد توجه فعالان بازار قرار دارند. مقایسه این دو شاخص از ابتدای سال نیز جالب توجه است. در حالی که شاخص کل از ابتدای سال هنوز در محدوده زیان قرار دارد و سهامداران به‌طور متوسط (اگر پرتفویی با وزن‌دهی مشابه شاخص کل داشته باشند) زیان تقریبا یک درصدی را تجربه کرده‌اند، اما بازدهی شاخص کل هم‌وزن (که اندازه شرکت‌ها را در محاسبه شاخص لحاظ نمی‌کند) از ابتدای سال بیش از ۱۹ درصد رشد کرده است. به این معنا که اگر سهامداران پول خود را به‌طور مساوی در همه نمادهای بازار تقسیم کرده باشند، از ابتدای سال بیش از ۱۹ درصد سود کرده‌اند. سودی که برای ۹ ماه اول سال، در مقایسه با هزینه فرصت پول (نرخ سود بدون ریسک)، سود مناسبی به نظر می‌رسد.

رشد شرکت‌های کوچک در غیاب بزرگان بازار

اختلاف رشد شاخص کل با شاخص کل هم‌وزن از ابتدای سال، نشان دهنده عدم حضور بزرگان بازار در سهم‌های کوچک‌تر است. سهام شرکت‌های کوچک‌تر، شناور کمتری دارد و سهامداران عمده بزرگ‌تر در این نمادها حضور کمرنگ‌تری دارند. وضع کلی بازارها عموما نشان از کمبود پول نقد در سطح اقتصاد است. قدرت خرید در تمام بازارها نسبتا کاهش یافته است و بنگاه‌های بزرگ به وضوح تمایل خود را برای نقد کردن دارایی‌های خود نشان داده‌اند. در هفته اخیر نیز بانک‌ها به دلیل قانون خروج از بنگاهداری و همچنین تامین نقدینگی، آگهی نوبت دوم مزایده دارایی‌های مازاد خود را منتشر کردند. تا کنون بیش از هزار میلیارد تومان دارایی بانکی برای فروش آگهی شده است. انتشار نوبت دوم آگهی مزایده این املاک نشان از آن دارد که طبیعتا این دارایی‌ها در نوبت اول مزایده به فروش نرسیده‌اند. ضمنا شواهد حاکی از آن است که برخی بانک‌ها برای فروش دارایی‌های خود وارد فاز مذاکرات مستقیم شده‌اند. در بازار سهام نیز وضع به همین گونه است. زمانی که سهام شرکت‌های بزرگ برای صعود خیز برمی‌دارند، این سهامداران عمده هستند که وجود تقاضا را برای نقد کردن دارایی‌های خود غنیمت می‌دانند. اما شرایط در شرکت‌های کوچک‌تر لزوما به این صورت نیست. اولا، ارزش بازار سهام شرکت‌های کوچک‌تر به حدی نیست که حتی با وجود رشد قیمت، سهامداران عمده را برای فروش وسوسه کند و ثانیا، بزرگان بازار در لیست سهامداران عمده شرکت‌های کوچک‌تر حضور ندارند. همین موضوع سبب می‌شود که سهام شرکت‌های کوچک‌تر با رشد مواجه شود و شرکت‌های بزرگ به دلیل حضور بازیگران بزرگ، در رالی‌های صعودی فروشنده قدرتمند داشته باشند.

تردید در قیمت‌های جهانی

پس از انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده، نوسان‌ قابل توجهی در بازارهای جهانی شکل گرفت و قیمت‌های جهانی کالاها با یک افت و خیز به سقف‌های چند ماهه خود رسیدند. پس از آرام‌تر شدن فضا و با افزایش سطح شاخص دلار و همچنین با تصمیمات اقتصادی چین برای حذف سفته‌بازان از بازارها، قیمت‌های جهانی رو به افت گذاشتند. اگرچه قیمت‌های جهانی مس، روی، متانول و اوره هنوز به سطوح پیش از انتخابات بازنگشته‌اند، اما فعالان بورس تهران تصمیم گرفته‌اند با احتیاط بیشتری بر اساس قیمت‌های جهانی معامله کنند. دوباره احتمال افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو در آمریکا تشدید شده است و شاخص دلار در محدوده بسیار نزدیک به سقف ۱۳ ساله خود قرار گرفته است. از طرف دیگر اغلب شرکت‌های کالایی، فلزات اساسی و معدنی‌ها سهامداران عمده‌ای دارند که به نقدینگی نیاز دارند. تردید در ثبات قیمت‌های جهانی در محدوده‌های جدید، باعث شده است که سهامداران به اصطلاح «پول‌لازم»، هیجان مثبت را محلی برای نقد کردن سهم‌های خود در نظر بگیرند. بنابراین شرکت‌های بزرگ‌تر برای رسیدن به سطوح بالاتر قیمتی با موانع قابل توجهی مواجه هستند.

نگاهی به آمار معاملات دیروز

همان‌طور که اشاره شد، شاخص کل در روز گذشته با ۳۲ واحد افزایش به رقم ۷۹ هزار و ۲۶۸ واحد رسید. شاخص بازار اول با ۱۲۰ واحد کاهش به رقم ۵۶ هزار و ۳۷ واحد بالغ شد و شاخص بازار دوم با ۸۸۰ واحد افزایش رقم ۱۷۰ هزار و ۱۷ واحد را تجربه کرد. بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص کل را سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، پتروشیمی جم، مخابرات ایران، پتروشیمی پردیس، گروه پتروشیمی ایرانیان، بانک پاسارگاد، پتروشیمی شیراز و سیمان فارس و خوزستان به نام خود اختصاص دادند. از سوی دیگر بیشترین حجم معاملات را، سرمایه‌گذاری بهمن (وبهمن۲)، گروه پتروشیمی س.ایرانیان، سرمایه‌گذاری سایپا، سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی (وصندوق۲)، حق تقدم سیمان شرق، پتروشیمی جم، ماشین‌سازی اراک (فاراک۲) و بانک خاورمیانه به نام خود ثبت کردند.

همچنین روز گذشته یک میلیارد و ۸۲ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۷۵۷ میلیارد تومان و در ۶۳ هزار و ۶۰۴ نوبت در بورس تهران دست به دست شد. از این میزان تقریبا ۲۰۰ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی اختصاص یافت. همچنین نمادهای معاملاتی شرکت فرآورده‌های تزریقی و دارویی ایران پس از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده مبنی بر تصویب افزایش سرمایه و اطلاعیه منتشر‌شده در سایت کدال مبنی بر ثبت افزایش سرمایه بازگشایی شدند. از سوی دیگر در پایان معاملات دیروز نماد معاملاتی شرکت‌های واسپاری ملت و پارس‌خودرو به دلیل ابهام درارائه اطلاعات، سرمایه‌گذاری توکا فولاد به منظوربررسی بیشتر اطلاعات، سیمان قاین و سیمان شمال با توجه به تعدیل پیش‌بینی درآمد هر سهم متوقف شدند. در بازار بدهی تعداد بیش از ۵ میلیون برگه گواهی سپرده لیزینگ رایان سایپا (رایان ۵۱۲۱)، اوراق اجاره رایتل (صایتل۹۰۲۱)، اوراق مشارکت شهرداری شیراز (مشیر۹۷۱۱۱)، اوراق مشارکت ملی نفت ایران ۳ماهه۲۱درصد (مغرب۹۷۱۲۱)، اوراق مشارکت شهرداری مشهد ۳ماهه۱۸درصد (مشهد۶۱۲۱)، اوراق اجاره فولاد کاوه جنوب کیش ( صکاوه ۷۰۶۱) و اوراق سفارش ساخت (استصناع) توسعه ملی اصفهان (صملی ۹۷۰۹۱) به ارزش کل بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان معامله شد. در بازار صندوق‌های قابل معامله نیز تعداد ۱۵۰۰ واحد از صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان مسکن نارون (نارون۱)، تعداد ۱۷۴۸۳ واحد از صندوق شاخص ۳۰ شرکت فیروزه - سهام (فیروزه ۱) و تعداد ۲میلیون و ۶۸ هزار واحد از صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر (پارند۱) به ارزش کل بیش از ۲۴ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت.

افت قابل توجه آیفکس

در معاملات روز گذشته فرابورس تعداد ۳۶۸ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۲ هزار و ۲۲۰ میلیارد ریال دادوستد شد. در این میان نگاهی به معاملات انجام شده در بازارهای اول، دوم و پایه نشان می‌دهد، حجم و ارزش معاملات در مجموع این سه بازار با رشد قابل ملاحظه‌ای نسبت به روزهای گذشته روبه‌رو شده، به‌طوری که دیروز تعداد ۳۰۹ میلیون سهم به ارزش یک هزار و ۶۱ میلیارد ریال در بازار سهام مورد مبادله قرار گرفت که بیش از روزهای گذشته بود. نماد شرکت ذوب‌آهن با معامله ۶/ ۲۱ میلیون سهم به ارزش ۶/ ۶۱ میلیارد ریال در صدر بازار سهام فرابورس ایستاد. نماد «ذوب» همچنین پربیننده‌ترین نماد این بازار شناخته شد، ضمن آنکه نخستین نمادی بود که بالاترین تاثیر مثبت را بر شاخص فرابورس تا سطح ۷/ ۰ واحد گذاشت. دیروز همچنین در بازار اول فرابورس عرضه ۱۳/ ۸ درصد از سهام غیرمدیریتی گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و گردشگری ایران با موفقیت انجام شد و این عرضه با قیمت پایه ۴ هزار و ۳۴ ریال به فروش رسید.