راهکارهای تامین مالی از فرابورس

دنیای اقتصاد - هدیه لطفی: نشست تخصصی تامین مالی صنایع الکترونیک از طریق بازار با حضور مدیرعامل صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا) و مدیرعامل فرابورس ایران برگزار شد. مدیرعامل فرابورس در این نشست بر لزوم شفافیت بنگاه‌های اقتصادی در بدو ورود به بازار سرمایه تاکید کرد و انواع روش‌های تامین مالی برای شرکت‌ها و صنایع را مورد بحث و بررسی قرار داد.همچنین هامونی در این نشست موضوعاتی همچون انواع روش‌های تامین مالی بنگاه‌ها از طریق فرابورس ایران و نحوه پذیرش شرکت‌ها و مزایای آن را تشریح کرد.

حرکت به سمت تامین مالی از منابع جدید

در ابتدای این نشست علی وحدت، مدیرعامل صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا) مهمترین مشکل در امر تولید و توسعه بنگاه‌ها را بحث تامین مالی دانست و گفت: تامین مالی در کشور ما اغلب به‌صورت اعطای تسهیلات مالی از شبکه بانکی و دریافت وام است که با نرخ بهره‌های متفاوتی انجام می‌شود. این در حالی است که تمامی نیاز بنگاه‌ها از این طریق قابل پوشش نیست.وی با اشاره به اینکه در حوزه صنایع پیشرفته و هایتک که دارای ریسک زیادی در مسیر فعالیت خود هستند و البته بازدهی بیشتری در سرمایه‌گذاری را نیز به همراه دارند، افزود: ابزار تامین مالی از سیستم بانکی کارا نیست و نیازمند آن هستیم که به سمت روش‌های نوین تامین مالی از طریق بازار سرمایه و به‌طور مشخص فرابورس حرکت کنیم، همچون صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه.

انتشار اوراق متنوع برای جوابگویی به نیاز صنایع

در ادامه این نشست نیز امیرهامونی، مدیرعامل فرابورس ایران با بیان اینکه تامین مالی از طریق بورس‌های اوراق بهادار مبتنی بر بدهی و سرمایه است، توضیح داد: انتشار اوراقی همچون صکوک مشارکت، صکوک اجاره، مرابحه، منفعت و استصناع به‌عنوان مهم‌ترین ابزارهای نوین مالی شناخته می‌شوند که فعالان صنایع الکترونیک قابلیت انتشار و بهره‌برداری از آنها را برای تامین مالی خواهند داشت. وی در ادامه با اشاره به تجربه موفق شرکت مپنا در زمینه انتشار صکوک اجاره در فرابورس، گفت: در صنعت برق، شرکت مپنا برای تامین مالی خود بر مبنای دارایی‌های فیزیکی موجود مانند توربین‌ها اقدام به انتشار صکوک اجاره کرد که این تجربه برای سایر شرکت‌های فعال در این صنعت قابل تکرار است. هامونی درخصوص صکوک استصناع اظهار کرد: این اوراق که برای پروژه‌های زیرساختی در بسیاری از صنایع می‌تواند منتشر شود، درخصوص ساخت نیروگاه‌های برق نیز قابل استفاده است.به گفته هامونی تامین مالی مبتنی بر سرمایه از طریق پذیرش و عرضه در بازارهای اول، دوم و شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس ایران یا بورس اوراق بهادار تهران، ادغام و تملیک در بازار سوم فرابورس و تاسیس انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد.هامونی با بیان اینکه بالغ‌بر ۲۴۰ مورد ادغام و تملیک در بازار سوم فرابورس صورت گرفته ادامه داد: در کشورهای دیگر بحث ادغام و تملیک خارج از تابلو انجام می‌شود. اما در فرابورس این مساله روی تابلو صورت می‌گیرد. امری که موجب تامین مالی بسیاری از شرکت‌ها شده است. مدیرعامل فرابورس به انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز اشاره کرد و مهمترین مزیت آنها را انعطاف‌پذیری بالای آنها دانست و گفت: صندوق‌ پروژه، صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه، صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی و صندوق سرمایه‌گذاری در صنعت خاص انواع صندوق‌هایی هستند که در بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. تاکنون نیز ۲۷۰ صندوق که یک‌میلیون نفر سهامدار دارند، در بازار به فعالیت مشغولند. وی یکی از جذاب‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری و امکان تامین مالی داخلی از طریق آن برای صنایع و اقتصاد کشور را انتشار صکوک ارزی اعلام کرد و گفت: با انتشار صکوک ارزی انتظار داریم یک میلیارد دلار وارد بازار سرمایه کشور شود. این حجم نقدینگی می‌تواند صرف توسعه و تامین مالی بسیاری از صنایع و بخش‌های مختلف اقتصادی در کشور شود.

لزوم پایبندی شرکت‌ها به بحث شفافیت

هامونی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص نحوه پذیرش شرکت‌ها در بازارهای فرابورس ایران و مزایای آن، توضیحاتی به فعالان صنایع الکترونیک ارائه کرد و یکی از مهم‌ترین الزامات و پیش‌نیازها به‌منظور حضور موفق در بازار سرمایه را لزوم پایبندی شرکت‌ها به بحث شفافیت دانست و تاکید کرد: شفافیت از سه منظر قابل‌اتکا بودن اطلاعات، به‌موقع بودن اطلاعات و نظام سازنده و مثبت روابط سرمایه‌گذاران و امور سهام شرکت‌ها قابل‌بررسی است. مدیرعامل فرابورس ایران تاکید کرد: به‌منظور جلوگیری از مخابره اطلاعات نهانی شرکت‌ها و به وجود آمدن زمینه برای بهره‌برداری برخی از این اطلاعات نهانی باید تمامی اخبار مرتبط با شرکت‌ها به‌صورت عمومی در حضور اصحاب رسانه اطلاع‌رسانی عمومی شود و هیچ‌گونه اطلاعاتی فراتر از سهامداران شرکت‌ها در اختیار اعضای هیات مدیره شرکت‌ها نباشد تا بازاری شفاف و کارا را شاهد باشیم.

تسهیل پیش‌نیازهای ورود به بازار SME

وی با تاکید بر تسهیل شرایط و الزامات ورود شرکت‌های کوچک و متوسط به بازار SME گفت: یکی از شاخص‌های توسعه بازارهای مالی این است که شرکت‌ها و صنایع بیشتری در بازار سرمایه حضور داشته باشند. با وجود بازار شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس طیف وسیعی از بنگاه‌‌های اقتصادی که در بسیاری از صنایع مختلف فعالیت می‌کنند، با وجود پیش‌نیازهای حداقلی امکان حضور در بازار سرمایه و استفاده از تمامی مزایای آن را دارند. وی در ادامه به توضیح شرکت‌های SME و شرایط آنها پرداخت و گفت: در بازار سرمایه شرکت‌هایی که جمع حقوق صاحبان سهام آنها زیر ۵۰ میلیارد تومان است، در دسته شرکت‌های کوچک و متوسط طبقه‌بندی می‌شوند. حتی اگر زیان‌ده باشند، در صورت ارائه چشم‌انداز روشن از سودآوری، صورت‌های مالی حسابرسی شده و شرایط ساده دیگری، امکان حضور در این بازار را خواهند داشت. به‌طور کلی تمام صنایع و شرکت‌های فعال در اقتصاد کشور می‌توانند از دو طریق بازارهای داخلی و بازارهای بین‌المللی به تامین مالی مورد‌نیاز خود بپردازند که تامین مالی از طریق بازارهای داخلی از ۳ بازار پول، بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار (فرابورس ایران یا بورس تهران) تقسیم‌‌بندی می‌شود.

تامین مالی از طریق بورس اوراق بهادار

تامین مالی از طریق بورس اوراق بهادار نیز بر دو قسمت تامین مالی مبتنی بر بدهی و تامین مالی مبتنی بر سرمایه خواهد بود: در جزئیات تامین مالی مبتنی بر بدهی مهم‌ترین‌ انوع آن عبارت است از: صکوک مشارکت که برای پروژه‌های زیرساختی نفت، گاز و پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مورد استفاده صکوک اجاره نیز بیشتر بر مبنای دارایی‌های فیزیکی موجود یا برای خرید دارایی‌های سرمایه‌ای است. صکوک مرابحه در تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها و پروژه‌ها، صکوک منفعت بر مبنای درآمدهای آتی پروژه‌ها و صکوک استصناع در پروژه‌های زیرساختی نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد دارد.

تامین مالی مبتنی بر سرمایه

در این نوع تامین مالی یا پذیرش و عرضه در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران یا بورس اوراق بهادار تهران صورت می‌گیرد و یا پذیرش و عرضه در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس ایران (SME Market)خواهد بود.نوع دیگری از این تامین مالی نیز به‌صورت ادغام و تملیک در بازار سوم فرابورس و یا تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری خواهد بود. در حال‌حاضر ۵ نوع صندوق از جمله صندوق پروژه، صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه، صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی و صندوق سرمایه‌گذاری در صنعت خاص در حال فعالیت هستند.

تامین مالی از طریق بازارهای بین‌المللی

تامین مالی از طریق بازارهای بین‌المللی نیز از طریق انتشار صکوک ارزی، انتشار اوراق بهادار ریالی با امکان تسویه چند ارزی و همچنین تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری در پرتفوی اوراق بهادار ریالی و ارزی در بورس‌های بین‌المللی خواهد بود. البته پیش‌نیاز تامین مالی از طریق بازارهای بین‌المللی در گام نخست راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی به منظور پوشش ریسک ناشی از نوسان نرخ ارز و آغاز به‌کار موسسات بین‌المللی رتبه‌بندی اعتباری در کشور از طریق نمایندگان آنهاست که در گام بعدی می‌توان به استفاده مؤثر از تجربه و توانایی تامین سرمایه‌های ایرانی اشاره کرد.در این میان فرابورس ایران با هدف ایجاد بازاری کارا با اولویت معیا‌رهای شفافیت، نقد‌شوندگی و قابلیت اعتماد به منظور ایجاد، بستر تامین مالی، ظرفیت‌های متنوع، سرمایه‌گذاری و تخصیص کارآمد منابع از طریق اوراق بهادارسازی انواع دارایی‌ها به منظور ایفای نقش شایسته در توسعه اقتصاد ملی به فعالیت پرداخته و توانسته با طراحی بازارها و ابزارهای مالی متنوع پاسخگوی سلایق مختلف باشد.

راهکارهای تامین مالی از فرابورس