دنیای اقتصاد - فاطمه اسماعیلی: شاخص کل بورس تهران در اولین روز آبان ماه با رشد قابل توجه ۲۹۶ واحدی (بیشترین میزان رشد شاخص از ۳ مهر سال جاری) مواجه شد و این نماگر در سطح ۷۸ هزار و ۳۸۷ واحدی قرار گرفت. به این ترتیب با رشد ۴/ ۰ درصدی نماگر بورس تهران در روز گذشته، بازار سهام بالاترین رقم از ۱۷ مرداد سال جاری را تجربه کرد. رشد قابل توجه روز گذشته در حالی رقم خورد که به اعتقاد برخی کارشناسان بازار سهام نمی‌توان به صعود پرشتاب این بازار بر مبنای مسائل اصولی و تحلیل‌پذیر دل‌خوش کرد. بر این اساس سوالی که در این میان مطرح می‌شود، دلیل رشد و میزان پایداری آن است. آیا رشد روز گذشته بورس تهران رشدی منطقی بوده یا رشدی گذرا را تجربه کرده است. در مجموع به نظر می‌رسد سه محرک گزارش‌های ۶ ماهه، افزایش نقدینگی فعال در بازار و همچنین عوامل تکنیکال به رشد کنونی نماگر بورس تهران کمک کرده است.

رشد بازار روی مدار گزارش‌های 6 ماهه

در مجموع برای توضیح رشد فعلی می‌توان دلایلی را عنوان کرد که در این میان به نظر می‌رسد نقش گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌های بورسی محسوس‌تر است. در شرایط کنونی بخش عمده‌ای از شرکت‌هایی که از وضعیت مناسب‌تری در گزارش‌های ۶ ماهه برخوردار بودند متوقف بوده و در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های پالایشی که برخلاف سایر نمادهای بازار به دلیل مشکلات و حاشیه‌های موجود همواره گزارش‌های خود را با تاخیر زمانی اعلام می‌کنند، در مجموع بیشترین نقش در رشد بازار سهام را بر عهده دارند. این در حالی است که تنها بهانه فعلی این شرکت‌ها، افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی است. بهانه‌ای که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان دلیل محکمی برای پایداری رشد قیمت نمادهای پالایشی نیست. این کارشناسان بر این اعتقادند که با توجه به رشد همزمان مواد اولیه (نفت) و محصولات شرکت‌های پالایشی، نمی‌توان رابطه مستقیمی را میان اثرگذاری رشد قیمت نفت بر حاشیه سود این شرکت‌ها در نظر گرفت. در واقع شاید عده‌ای برای عقب نماندن از تعدیل‌های احتمالی، اقدام به خرید این نمادها می‌کنند. هرچند علاوه بر قیمت نفت، تک‌نرخی شدن ارز نیز برای این گروه مثبت ارزیابی می‌شود، اما باید در نظر داشت با توجه به P/ E نسبتا بالا در این گروه، بخشی از رشد سودآوری احتمالی پیش‌خور نیز شده است.

افزایش نقدینگی با مشارکت حقیقی‌ها

در عین حال طی معاملات ماه گذشته برای اولین بار در سال جاری خالص خرید حقیقی‌ها مثبت و در مجموع حدود ۵۵ میلیارد تومان نقدینگی از سوی این معامله‌گران وارد بازار شد. عاملی که ارزش معاملات را به شدت افزایش داد. برای این افزایش مشارکت می‌توان دلایل متعددی از جمله افزایش اعتبارات کارگزاری‌ها پس از اتمام سال مالی عمده کارگزاری‌ها و همچنین خوش‌بینی معامله‌گران به آینده وضعیت اقتصادی کشور و به تبع آن سودآوری شرکت‌های بورسی برشمرد. به هر حال این موضوع نیز از دیگر مسائلی است که برای رشد کنونی بازار مطرح می‌شود.

رشد تکنیکال بازار

پیش از این بسیاری از تحلیلگران بازار سهام سطح ۷۸ هزار واحدی شاخص کل را به‌عنوان سطح روانی بازار عنوان کرده بودند. سطحی که هفته گذشته فتح شد. حالا به نظر می‌رسد بازار با هر دلیل و بهانه‌ای می‌تواند رشدهایی را با پشتوانه سیگنال‌های تکنیکال نیز تجربه کند.

تردیدهایی برای پایداری رشد بازار

در حال حاضر ۷۷ درصد از شرکت‌های بورسی (از نظر تعداد) گزارش‌های ۶ ماهه خود را منتشر کرده‌اند که در این میان گزارش بخش عمده‌ای از شرکت‌های مزبور مثبت بوده است. با وجود این به نظر می‌رسد میزان رشد قیمت‌ها بیش از رشد سودآوری شرکت‌ها بوده که طبیعتا موجب بالا ماندن P/ E بازار خواهد شد. نسبت قیمت به درآمد (P/ E) که به نوعی بیانگر انتظارات سهامداران از سودآوری آینده است، برای متوسط کل بازار حدود ۷ مرتبه است. این در حالی است که در تعداد زیادی از نمادها، رشد قیمت‌ها (صورت کسر) سریع‌تر از رشد سودآوری (مخرج کسر) بوده است. موضوعی که تاکید می‌کند سهامداران همچنان نسبت به آینده سودآوری شرکت‌ها و بهبود فضای اقتصادی امیدوارند. به‌عبارت دقیق‌تر، خریدارانی که در قیمت‌های کنونی وارد این سهام شده‌اند امیدوارند در آینده، رشد سودآوری شرکت‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری‌شان موجب تعدیل نسبت P/ E شود. در این میان برخی سرمایه‌گذاران نیز با کسب سود مورد انتظار خود از سهم خارج شده که طبیعتا به خروج نقدینگی از بازار منتهی می‌شود. در کنار این موضوعات باید توجه داشت رشد بالای برخی شرکت‌ها در بازه زمانی کنونی به واسطه اخبار، شایعات و برخی بهانه‌های دیگر، دلیل تداوم این رشد در آینده نیست. در نتیجه نمی‌توان درخصوص پایداری رشدهای کنونی بازار با قدرت سخن گفت.

رصد گزارش‌های شش‌ماهه ازسوی سهامداران

بهنام بهزاد‌فر، ﻣﺪﯾﺮ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﮐﺎﻧﻮﻥ ﮐﺎﺭﮔﺰﺍﺭﺍﻥ در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» رشد کنونی بازار سهام را طبیعی دانسته و عنوان می‌کند: بازار به‌صورت مداوم در سه سال گذشته با کاهش سودآوری روبه‌رو‌ بوده است. علاوه بر آن قیمت‌های جهانی نیز از مرداد ۹۳ روندی کاهنده را در پیش گرفته‌اند، به‌طوری که در انتهای بهمن و اوایل اسفند سال گذشته قیمت‌های جهانی هم حتی به کف خود رسیدند. در نتیجه بازار با اخبار مثبت ناشی از رشد سودآوری شرکت‌ها واکنش بزرگ‌تری‌ نسبت به رقم این سودآوری نشان می‌دهد که امری طبیعی است.وی همچنین با اشاره به فصل انتشار گزارش‌های ۶ ماهه و تاثیر این گزارش‌ها بر رشد کنونی بازار می‌گوید: مهم‌ترین دلیلی که می‌توان برای رشد فعلی بازار مطرح کرد، رشد سودآوری بخش عمده‌ای از بازار است. باید به این موضوع دقت کرد که بازار در حال حاضر به رشد سودآوری وزن بیشتری می‌دهد چرا که این روند معمول و همیشگی نیست. در عین حال گزارش‌های عملکرد شش‌ماهه نشان می‌دهد برخی شرکت‌های بورسی از زیان‌دهی به سوددهی رسیده‌اند. موضوعی که بازار را وارد یک فضای خوش‌بینی می‌کند.

این تحلیلگر بازار سهام به رشد بازار همسو با رشد گروه پالایشی اشاره کرد و نمادهای این گروه را مورد اقبال سهامداران دانست. وی در این خصوص گفت: طبیعتا با توجه به اینکه نمادهایی که تعدیل مثبت دادند متوقف هستند، فشار تقاضا روی سایر گروه‌های بازار می‌رود. یکی از گروه‌هایی که مورد اقبال بازار قرار گرفت، پالایشی‌ها بودند. این در حالی است که این شرکت‌ها به دلیل مشکلات و حاشیه‌هایی که همواره با آن روبه‌رو‌ هستند، برخلاف سایر نمادها گزارش‌های خود را دیرتر اعلام می‌کنند. بنابراین، بازار با توجه به رشد قیمت‌های جهانی به این گروه توجه کرده است. در عین حال با توجه به تعدیلاتی که در برخی نمادهای این گروه در سال جاری رخ داده است (همانند نماد شراز و شبندر)، پیش‌بینی سرمایه‌گذاران برای ادامه سودآوری و همچنین جهش سود‌آوری این نمادها بی‌ارتباط نیست. البته باید در نظر داشت که این گروه همچنان P/ E نسبتا بالایی دارد و سهامداران باید انتظارات خود از بهبود سودآوری را نیز با واقعیت هماهنگ کنند.وی در توضیح نسبت P/ E بازار اظهار کرد: با توجه به تداوم کاهش نرخ‌های سود بانکی و زیاد بودن P/ E در سایر کشورهای منطقه، رشد P/ E بازار تا سقف آذر ماه ۱۳۹۲ رقم عجیبی نخواهد بود. (رقم ۰۴/ ۸ مربوط به آذرماه سال ۹۲ است).اظهارات این کارشناس بازار سهام در حالی است که در شرایط فعلی کمترین رقم اختصاص یافته به سودهای بانکی ۱۵ تا ۱۶ درصد است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد با توجه به رابطه عکس نرخ سود بانکی با نسبت قیمت بر درآمد در حال حاضر این نسبت برای بانک‌ها چیزی حدود ۲۵/ ۶ تا ۷/ ۶ است. با این توصیف و متوسط تاریخی ۶ مرتبه‌ای برای نسبت P/ E در بورس تهران، ممکن است نسبت P/ E انتظاری ۸ واحدی کمی بالا باشد.

نگاهی به آمار معاملات

نماگر بورس تهران معاملات روز گذشته را با رشد ۲۹۶ واحدی به پایان رساند و شاخص این بازار در عدد ۷۸ هزار و ۳۸۷ واحد قرار گرفت. همچنین عدم پایداری رشد نمادهای بزرگ‌تر و تحرک معامله‌گران در نمادهای کوچک‌تر بازار موجب شد تا شاخص کل هم‌وزن (اثرگذاری یکسان نمادها) نیز با رشد ۵/ ۰ درصدی روبه‌رو‌ شود. بورس تهران در پایان معاملات روز گذشته (با احتساب معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) شاهد دادوستد ۸۲۱ میلیون سهم در حدود ۷۰هزار نوبت معاملاتی بود تا ارزش کل معاملات این روز بازار سهام بالغ بر ۳۰۸ میلیارد و ۴۱۳ میلیون تومان برآورد شود.همچنین طی معاملات دیروز نمادهای پالایش نفت بندرعباس، شرکت ارتباطات سیار ایران، پالایش نفت اصفهان، فولاد مبارکه اصفهان و پالایش نفت تبریز در مجموع تاثیری ۲۳۶ واحدی بر رشد شاخص داشتند. در آن سوی بازار نیز گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان و ایران خودرو با تاثیر ۳۷ واحدی از رشد بیشتر نماگر بازار ممانعت کردند.

عنوان بیشترین افزایش قیمت در این روز نیز به ترتیب به نام نماد معاملاتی شرکت‌های آهنگری تراکتورسازی ایران، آسان پرداخت پرشین، صنایع شیمیایی سینا و صنعتی بهشهر ثبت شد و در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های کارت اعتباری ایران کیش، ماشین‌سازی نیرومحرکه، صنایع لاستیکی سهند و سیمان شاهرود بیشترین کاهش قیمت این روز را به خود دیدند. همچنین دیروز سهامداران برای خرید سهام شرکت آسان پرداخت پرشین بیشترین تقاضاها را به ثبت رساندند. معامله‌گران «آپ» در چهارمین روز از حضور این نماد در تابلوی معاملاتی بورس تهران، صف خرید ۱۳۹ میلیون سهمی تشکیل دادند. پالایش نفت اصفهان، زغال سنگ نگین طبس و ماشین‌سازی اراک نیز از دیگر شرکت‌هایی بودند که در پایان معاملات دیروز با صف خرید طولانی مواجه شدند. در مقابل خروج گروهی از سهامداران از صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، صندوق سرمایه‌گذاری پاداش، سرمایه‌گذاری توسعه و کارت اعتباری ایران کیش سبب شد تا سنگین‌ترین صف‌های فروش در این نمادها شکل گیرد.

سه محرک رشد بورس