غلامحسین دوانی/ حسابدار رسمی

۱- بنیاد تئوریک IFRS قیمت بازار است. به این معنی که دارایی‌های شرکت‌ها باید برمبنای قیمت بازار و استهلاک دارایی‌ها نیز بر مبنای منطق استهلاک و عدم کارآیی در صورت‌های مالی منعکس شود. حال فرض کنیم در کشوری نظیر ایران که فاقد یک بازار نه‌چندان کارآمد است چگونه می‌توانیم بهای روز دارایی‌ها را شناسایی کنیم. برای توجه بیشتر به مثال زیر توجه کنید:

۱- مسافری در چهارراه ولیعصر منتظر تاکسی برای رسیدن به میدان فاطمی است. تاکسی سبز رنگ ترمز می‌کند و داد می‌زند میدان فاطمی ۵ هزار تومان، مسافر سوار نمی‌شود. تاکسی زرد رنگ دوم فریاد می‌زند میدان فاطمی دربست ۱۰ هزار تومان، مسافر پا پس می‌کشد. تاکسی پیکان سفید رنگ جلوی پای مسافر ترمز می‌کند و می‌گوید میدان فاطمی ۲ هزار تومان و مسافر با سرعت سوار تاکسی می‌شود تا به مقصد برسد.

۲- مثال دوم قیمت یک کیلو سیب در میدان تره‌بار قزل‌قلعه کیلویی ۲ هزار تومان، در میدان انقلاب ۲۵۰۰ تومان، در میدان تجریش کیلویی ۴ هزار تومان است.

۳- یک شرکت بزرگ فولادی در ابتدای سال ۱۴۰۰ میلیارد تومان، در نیمه اول همان سال ۱۸۰۰ میلیارد تومان و در اسفندماه همان سال ۲۱۰۰ میلیارد تومان از طرف کارشناسان رسمی دادگستری قیمت‌گذاری شده است، با توجه به فصل رکود اقتصاد و عدم افزایش قیمت ارز در سال مورد نظر، کدام قیمت بهای روز بازار است؟

حال توجه کنید وقتی بهای یک خدمت ساده حمل‌ونقل‌ یا یک کیلو میوه دارای قیمت مصوب بازار نیست چگونه می‌خواهیم دارایی‌های میلیاردی شرکت‌ها را به قیمت بازار که احتمالا منظور تعیین قیمت توسط کارشناس رسمی است (یا تابلوی بورس در مورد سرمایه‌گذاری‌های بورسی است) ارزش‌گذاری کنیم. اگر پشت پرده تجدید ارزیابی دارایی‌ها، به‌ویژه شرکت‌های خودرویی را در پایان سال گذشته به این موضوع اضافه کنیم، موضوع دوصد چندان مشکل‌دار خواهد شد. بد نیست کسانی که تصور می‌کنند مشکل اقتصاد کشور IFRS است توضیح دهند آیا واقعا سرمایه‌گذاران خارجی به‌دلیل نبود استانداردهای بین‌المللی گزارشگری علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در ایران ندارند یا به‌دلیل شفاف‌نبودن مبادلات بازرگانی، وجود تخلفات مالی و فقدان امنیت سرمایه؟