شعاع اثر بازگشت بانک‌ها در بورس - ۱۱ مهر ۹۵

دنیای اقتصاد- زهرا رحیمی: بیش از دو ماه از توقف نمادهای معاملاتی بزرگ و اثرگذار گروه بانکی به‌عنوان دومین صنعت بزرگ بورس تهران می‌گذرد. موضوعی که اثر مهمی روی نقد شوندگی بازار سهام کشور گذاشته است. توقف سه نماد بزرگ «تجارت»، «ملت» و «صادرات» در تیر ماه در آستانه برگزاری مجمع سالانه شرکت صورت گرفت. علت این توقف‌ها که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» به کرات مورد بررسی قرار گرفت، الزام بانک‌ها توسط بانک مرکزی بر ارائه اطلاعات مالی بانک‌ها در فرمت استانداردهای بین‌المللی بود.

امری که در نهایت مانع از برگزاری مجامع آنها شده بود. مدت زمان توقف این نمادها در حالی وارد سومین ماه می‌شود که با برگزاری مجمع بانک ملت در پنج‌شنبه هفته گذشته توجه دوباره سهامداران به این توقف نمادهای بانکی جلب شد تا یک بار دیگر بازار شاهد برخی نگرانی‌ها از بازگشایی این نمادها و اثر منفی آن بر بازار سهام کشور باشد. دلیل این امر نیز به الزامات بانک مرکزی در ذخیره‌گیری مناسب و همچنین روش‌های شناسایی سود بازمی‌گردد. موضوعی که در مجمع بانک ملت مشاهده شد. نشانه این هراس‌ها را حتی می‌توان در اظهار نظر کارشناسان نیز مشاهده کرد. در حالی که انتظار می‌رفت برگزاری مجمع بانک ملت اظهار نظرات بسیاری از تحلیلگران را به دنبال داشته باشد، در عمل اما هیچ تحلیلی از سوی کارشناسان تاکنون مطرح نشده است. به نظر می‌رسد عمده فعالان تالار شیشه‌ای در این شرایط از اظهار نظر در این باره خودداری کرده و منتظر رفع ابهام نهایی صورت‌های مالی این شرکت‌ها و نتیجه اثر الزامات بانک مرکزی هستند. امری که اثر منفی خود را در سودآوری این شرکت‌ها خواهد گذاشت. بر این اساس به نظر می‌رسد مجامع دو بانک تجارت و صادرات نیز مانند بانک ملت باشد. از این رو آمادگی سهامداران برای بازگشایی این نمادها در بازار سهام امری ضروری است.

در این میان سوالی که پیش می‌آید، شعاع اثرگذاری بازگشایی نمادهای بانکی بر مجموع بازار سهام است. بازگشایی بانک‌ها می‌تواند بازار سهام کشور را با فشار زیادی مواجه کند. در واقع سوالی که پیش می‌آید این است که شعاع اثر بازگشایی این نمادها تا چه اندازه‌ای بر معاملات دیگر نمادها در بورس تهران اثرگذار خواهد بود. به عبارتی فضایی که پس از بازگشایی این نمادها درگروه بانکی به وجود می‌آید تا چه اندازه به فضای کلی بورس تهران تسری پیدا می‌کند. در سوی دیگر نیز اثر بازگشایی این نمادها بر نمادهای دیگر زیر مجموعه این گروه بازار سهام است. در این باره عده‌ای از کارشناسان معتقدند، بازگشایی این بانک‌ها به‌طور قطع بازار سهام را با شوک مواجه خواهد کرد. این کارشناسان می‌گویند: بازگشایی این نمادها به دلیل آنکه بخش بزرگی از ارزش بازار سهام را به خود اختصاص می‌دهند، با ریزش نماگرهای بازار هیجان منفی را به کل بازار تحمیل خواهد کرد. از سوی دیگر یک گروه از کارشناسان معتقدند بازگشایی این نمادها هر چند در دو، سه روز نخست بازگشایی خود فشار زیادی را به نماگر‌های بازار سهام وارد می‌کند، اما در ادامه فعالان بازار سهام از محتوای وضعیت بنیادی این شرکت‌ها عبور خواهند کرد. هر چند این انتظار وجود دارد که معاملات دیگر نمادهای فعال در این گروه تحت تاثیر این بازگشایی افت قیمتی را ثبت کنند. در همین راستا شاهد بودیم، قیمت نماد «وپاسار» در جریان معاملات روز گذشته به زیر قیمت اسمی (۱۰۰ تومان) نیز رسید (البته در نهایت در قیمت ۱۰۰ تومانی به معاملات خود پایان داد).

شفافیت بیشتر بانک‌ها در فرمت جدید

حمزه قوچی‌فر، سرپرست تحلیل و سبدگردانی کارگزاری بانک ملی در مورد وضعیت صورت‌های مالی بانک‌ها گفت: وضعیت صورت‌ها‌ی مالی بانک‌ها همواره با ابهامات زیادی مواجه بوده و بحث سود کاغذی در این شرکت‌ها نیز از سال‌های گذشته وجود داشته است. به همین دلیل الزام بانک مرکزی برای انتشار صورت‌های مالی بانک‌ها در قالب IFRS می‌تواند به شفافیت بیشتر وضعیت این شرکت‌ها کمک کند. ضمن اینکه این شرکت‌ها برای پیوستن به شبکه بانکی بین‌المللی چاره‌ای جز انتشار صورت‌های مالی خود در این فرمت ندارند. وی افزود: همان‌طور که در مورد بانک ملت شاهد بودیم، به احتمال بسیار زیاد الزام بانک‌ها به رعایت استانداردهای بین‌المللی سودآوری دیگر نمادهای بانکی دیگر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و در همین راستا به‌طور طبیعی برخی نگرانی‌ها نیز از بازگشایی این نمادها در بازار سهام به وجود خواهد آمد. با این همه این موضوع که فضای کلی بازار سهام تحت تاثیر بازگشایی این نمادها قرار گیرد، دور از ذهن است. قوچی‌فر افزود: آنچه بازار سهام کشور در شرایط کنونی با آن مواجه است، نگاه سفته‌بازانه به معاملات است. در شرایطی که فعالان تالار شیشه‌ای نتوانند از وضعیت شرکت‌ها، سود بنیادی و تحلیلی مشاهده کنند، به سفته‌بازی در بازار می‌پردازند. در شرایط کنونی اکثر صنایع فعال بورس تهران با ابهامات زیادی مواجه هستند. از این رو بیش از پیش شاهد غلبه نگاه سفته‌بازی و کوتاه‌مدت در بازار سهام کشور هستیم. در این شرایط به نظر نمی‌رسد بازار شوک زیادی را پس از بازگشایی نمادهای بانکی به خود ببیند.

بخشی از هیجان بازگشایی بانک‌ها پیش‌خور شد

این کارشناس بازار سهام شرایط پس از بازگشایی این نمادها را در بازار سهام اینگونه پیش‌بینی کرد: این انتظار وجود دارد که بازگشایی این نمادها در روزهای نخست به دلیل ارزش بالای بازار و اثرگذاری ویژه این نمادها در محاسبه شاخص کل، نماگر‌های اصلی بازار سهام را با افت مواجه کند با این همه به نظر می‌رسد فعالان تالار شیشه‌ای که اکنون غالب آنها بازیگران با دید کوتاه‌مدت هستند، از محتوای صورت‌های مالی این شرکت‌ها عبور کنند. قوچی‌فر علاوه بر شرایط سفته‌بازی، آگاهی معامله‌گران از وضعیت بنیادی این نمادها را مانعی در برابر ایجاد شوک پیش‌بینی کرد و ادامه داد: بازار سهام، بازاری آگاه است و در دو، سه سال اخیر نیز، فعالان تالار شیشه‌ای از وضعیت نامناسب این گروه و تقسیم سودهای کاغذی آن خبر داشتند. ضمن اینکه فاصله طولانی بین توقف این نمادها در تیر ماه و بازگشایی این نمادها که به نظر نمی‌رسد، به زودی انجام شود، نیز تا حدودی مانع از ایجاد هیجانات منفی در بازار خواهد شد. به عبارتی بازار بخشی از هیجان منفی مربوط به بازگشایی بانک‌ها را پیش‌خور کرده است. وی به تشریح مثالی در این باره پرداخت و گفت: در روزهای آتی احتمال انتشار صورت مالی سالانه یک شرکت مبنی بر تعدیل منفی سنگین در بازار وجود دارد. به نظر می‌رسد این امر در صورت وقوع بازار را با شوک مواجه کند؛ چرا‌که فعالان تالار شیشه‌ای انتظار این گزارش را ندارند.

قوچی‌فر معاملات به وضعیت گروه بانکی پس از بازگشایی سه نماد مزبور اشاره کرد و گفت: به‌طور قطع با باز شدن این سه نماد، قیمت دیگر نمادهای زیر‌مجموعه این گروه با افت قیمت مواجه خواهند شد. با این همه به اعتقاد من پس از گذشت چند ماه، با رونق گرفتن بازار سهام، این سهم‌ها متعادل خواهند شد، اما این انتظار وجود ندارد که یک بار دیگر مورد استقبال قرار گیرند. وی یکی دیگر از دلایل عدم شوک بازار را به سهامداران فعال بانکی نسبت داد و گفت: معامله‌گران اکثر نمادهای بانکی فعالان حقوقی هستند. معامله‌گرانی که نگاه سفته‌بازانه کمتر بر آنها غالب است و بیشتر با دید بنیادی و بلندمدت معاملات را رصد می‌کنند. این معامله‌گران پیش از توقف این نمادها و در سال‌های گذشته نیز از وضعیت نامناسب بانک‌ها اطلاع داشتند هرچند شدت آن به اندازه‌ای که در صورت مالی بانک ملت رخ داد، نبود. با این همه حقوقی‌ها پیش‌تر نیز از سودهای کاغذی نمادهای زیر‌مجموعه این گروه اطلاع داشتند، اما به هرحال می‌دانستند در این شرکت‌ها دارایی‌هایی نیز وجود دارد. بر همین اساس پیش بینی نمی‌شود، صف‌های فروش طویلی را در بلند مدت در این نمادها شاهد باشیم. به عبارتی استراتژی معامله‌گران حقوقی در معاملات گروه بانکی که اتفاقا سهامداران عمده گروه بانکی نیز هستند، مانع از ایجاد یک هیجان منفی دامنه‌دار در بازار سهام پس از بازگشایی سه نماد مزبور خواهد شد. قوچی‌فر در پایان افزود: در یک بازه کوتاه‌مدت تا میان مدت معاملات کم حجم در معاملات گروه بانکی محتمل‌ترین سناریو است.