دنیای اقتصاد- هاشم آردم: طی معاملات روز گذشته در بازار سهام شاخص کل بورس تهران با رشد ۵۳ واحدی (معادل ۰۷/ ۰ درصد) رشد کرد و به عدد ۷۷ هزار و ۱۴۳ واحد رسید. همچنین دیروز، ۶۸۱ میلیون و ۳۴۱ هزار ورقه بهادار به ارزش تقریبی ۱۶۰ میلیارد تومان در ۶۳ هزار و ۹۲۴ نوبت دست به دست شد. از این میزان ۱۴۳ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی اختصاص یافت. این رقم نسبت به میانگین ارزش معاملات روزانه طی یک ماه اخیر، ۲۱ درصد رشد نشان می‌دهد.

ازسرگیری معاملات حمایتی در نماد «فارس»

همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» اشاره شده بود، از ابتدای مهرماه ارزش معاملات روزانه تا حدودی رشد داشته است. اما این مولفه بازار هنوز تا میزان مطلوب خود فاصله قابل توجهی دارد. در واقع هنوز رونق به معاملات بورس تهران بازنگشته است و تنها به دلیل پایان یافتن تسویه اعتبارات کارگزاری‌ها، معاملات رشدی نسبی را تجربه می‌کند. نکته نگران‌کننده‌ای که این روزها در بازار مشاهده می‌شود، احتمال دخالت در معاملات برای مثبت جلوه دادن تغییرات شاخص کل است. به نظر می‌رسد تلاش می‌شود شاخص بورس در کانال ۷۷ هزار واحدی بماند. در رسانه‌ها و محافل مختلف مربوط به بازار سرمایه، بارها به مضرات دخالت در معاملات به هدف حمایت بازار اشاره شده است و تکرار آن چندان جذاب به نظر نمی‌رسد. اما مدتی بود که این قبیل حمایت‌های نهاد ناظر از شاخص بورس کمرنگ‌تر شده بود. از زمان آغاز دوره ریاست شاپور محمدی در سازمان بورس و اوراق بهادار، نوع حمایت از بازار تغییر کرده بود. در واقع برخی از حقوقی‌های بزرگ بازار، به‌طور واقعی اقدام به خرید می‌کردند. اگرچه حمایت‌های این‌چنینی نیز مشکلات خاص خود را به دنبال دارد؛ اما دست‌کم معاملات به‌طور واقعی در بازار رخ می‌داد. طی سال‌های گذشته شیوه‌های مختلفی برای مثبت نگه داشتن بازار مورد استفاده قرار می‌گرفت. انجام معاملات بلوکی در نمادهای عادی، انجام معاملات دستوری و بعضا انجام معاملات صوری به‌صورت کد به کد بیش از سایر ابزارها مورد استفاده قرار می‌گرفت.

درباره معاملات بلوکی در نماد عادی، نهاد ناظر مستقیما وارد عمل می‌شد و معاملات مربوط به نمادهای بلوکی و عمده را در نماد عادی منعکس می‌کرد. در آن حالت معمولا قیمت معامله در محدوده مثبت انجام می‌شد تا قیمت پایانی رشد کند. در حالی که برای این‌گونه معاملات نمادی جداگانه تعریف شده بود تا معاملات خرد سهام تحت تاثیر قرار نگیرد؛ اما در زمان انجام این معاملات، نهاد ناظر معامله را در نماد عادی منعکس می‌کرد تا قیمت پایانی در نماد شاخص‌ساز مربوط رشد کند.

در نوع دیگری از حمایت‌های تحت نظارت سازمان، معاملات موسوم به کد به کد در نماد عادی و در قیمت‌های مثبت منعکس می‌شد. برای مثال یک حقوقی سهامدار قصد داشت سهام تحت تملک خود را از یک کد به کد دیگری به نام خود منتقل کند. قاعدتا این انتقال باید به قیمت تابلو صورت گیرد؛ اما با هماهنگی نهاد ناظر، این انتقال در قیمت مثبت تابلو صورت می‌گرفت تا قیمت پایانی رشد کند. در بدترین نوع حمایت‌های دستوری، گفته می‌شد که نهاد ناظر (در دوره‌های گذشته) مستقیما اقدام به برقراری ارتباط با اشخاص حقوقی می‌کرد و از آنها می‌خواست که برای حمایت از نمادی مهم و شاخص‌ساز اقدام به خرید کنند. البته این ادعا هیچ‌گاه اثبات نشد؛ اما برای مدت طولانی از زبان مدیران حقوقی‌ بازار نقل می‌شد.پس از روی کار آمدن رئیس جدید سازمان، حمایت‌ها نوع جدیدی به خود گرفت. برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانکی اقدام به خریدهای سنگین در نمادهای مهم بازار کردند که در آن دوره به‌طور مفصل زیر ذره‌بین دنیای اقتصاد قرار گرفت. خریدهایی که جهت‌دار به نظر می‌رسیدند؛ اما خریدار هزینه‌ خریدها را پرداخت می‌کرد.

در هیچ جای قانون بازار سرمایه این گونه خریدها منع نشده است. درباره آن حمایت‌ها ایراد خاصی از لحاظ قانونی وارد نبود، اما چندی است حمایت‌ها از شاخص بورس مسیر گذشته خود را طی می‌کند. درواقع به نظر می‌رسد فرد یا افرادی تلاش دارند از منفی شدن شاخص کل جلوگیری کنند. نوع معاملات به‌گونه‌ای است که این احتمال را تقویت می‌کند. طی سه روز گذشته هربار شاخص قصد نزول داشته است، معاملات هدفدار در اثرگذارترین نماد بازار (نماد هلدینگ خلیج‌فارس) باعث شده است که شاخص در کانال ۷۷ هزار واحدی باقی بماند. روز گذشته نیز در حالی که شاخص کل بورس می‌توانست منفی باشد، بیش از ۵۳ واحد رشد کرد. جالب‌تر آنکه اثر مثبت معاملات در نماد فارس شاخص بورس را ۵/ ۶۱ واحد ارتقا داد. در واقع این معاملات فارس بود که به تنهایی شاخص کل بورس را مثبت کرد.

برگشت شاخص خودرویی‌ها از 20 هزار واحد

طی معاملات روز گذشته قیمت در نمادهای خودرویی بر خلاف روند بازار از ابتدای هفته، مسیری نزولی در پیش گرفت. از ابتدای هفته جاری، خودرویی‌ها دوباره مورد توجه بازار قرار گرفته بودند. شاخص این گروه از هفته گذشته تا دیروز بیش از ۸/ ۵ درصد رشد کرده بود. با توجه به اخبار مثبت اما تکراری منتشر شده درباره این گروه، فعالان بازار تا حدودی به خودرویی‌ها اقبال نشان دادند؛ اما پس از یک رشد مقطعی، شاخص این گروه نشان داد که دست‌کم در کوتاه‌مدت برای گذر از سطح ۲۰ هزار واحد مشکلاتی دارد.

در حالی که در روز گذشته شاخص کل روز پرفروغی را تجربه نمی‌کرد، اما در نمادهای کوچک‌تر بازار شرایط چندان هم نامطلوب نبود. از میان گروه‌های ۳۷ گانه بورسی، ۲۰ صنعت با رشد شاخص‌های خود مواجه شدند و از طرف دیگر ۱۶ صنعت نیز به سهامداران خود زیان تحمیل کردند. در این میان بیشترین رشد از آن گروه قند و شکر بود. شاخص این گروه ۵/ ۴ درصد رشد کرد و بیشترین بازدهی روزانه را به سهامداران خود اهدا کرد. پس از آن گروه‌های محصولات کاغذی، کاشی و سرامیک و ماشین‌آلات و تجهیزات بیشترین رشد را ثبت کردند. در طرف مقابل نیز شاخص گروه‌های زراعت، محصولات چوبی و لیزینگ‌ها به ترتیب ۰۳/ ۲، ۰۲/ ۲ و ۴۷/ ۱ درصد افت کردند تا بیشترین زیان روزانه را به سهامداران خود تحمیل کرده باشند.

در داد‌و‌ستدهای روز جاری سهامداران بیشترین حجم معاملات را در گروه‌های خودرو، قند و شکر و محصولات فلزی ثبت کردند.در داد‌و‌ستدهای روز گذشته بیشترین حجم و ارزش معاملات در سه گروه خودرو، قند و شکر و محصولات فلزی انجام شد و این صنایع در صدر برترین گروه‌های صنعت قرار گرفتند. همچنین در این روز قند ثابت با معامله ۵۶ میلیون سهم بیشترین حجم معاملات و معامله بلوکی ایران ترانسفو با معامله ۱۱۳ میلیارد ریال بیشترین ارزش معاملات را ثبت کردند. از هفت شاخص منتخب بورسی نیز به جز شاخص بازار اول، همه صعودی بودند. به این ترتیب شاخص بازار اول در حالی چهار واحد منفی شد که شاخص بازار دوم ۳۶۵ واحد بالا رفت.

نمادهای صنایع پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه و ملی مس دیروز بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص ثبت کردند. این در حالی بود که نمادهای سایپا، پتروشیمی مبین، پالایش نفت بندرعباس و ایران‌خودرو بیشترین تاثیر منفی را بر این متغیر داشتند. صدرنشینی بازار نیز با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای کاشی پارس، تولید محور خودرو، قند مرودشت، فرآورده‌های نسوز ایران، بین‌المللی محصولات پارس، آبسال و نیرو محرکه بود.در مقابل نمادهای صنایع شیمیایی سینا، نورد و قطعات آلومینیومی، آلومراد، کمک‌فنر ایندامین، سرمایه‌گذاری مسکن شمال شرق، سامان گستر اصفهان و محورسازان ایران خودرو با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات نشستند.

دیروز سهامداران برای خرید سهام سرمایه‌گذاری ساختمان ایران، قند هکمتان، قند ثابت خراسان، قند قزوین، واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، کالسیمین و نوسازی و ساختمان تهران بیشترین تقاضای خرید را ثبت کردند. این در حالی بود که در سوی دیگر بازار واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، اوراق مشارکت صندوق سرمایه‌گذاری کارکنان نفت، سخت آژند، صندوق سرمایه‌گذاری پاداش سهامداری توسعه، اوراق مشارکت شهرداری مشهد، واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری صنوین و اوراق مشارکت ملی نفت ایران با بیشترین عرضه‌ها و سنگین‌ترین صف‌های فروش مواجه شدند.

خروج مجدد بورس از ریل