غلامحسین دوانی

حسابدار رسمی

با اعلام لیست کاندیداهای شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران به‌زودی شاهد رقابت کاندیداها از یک‌طرف و گروه‌بندی‌های درون جامعه حسابداران از طرف دیگر خواهیم بود. اعضای جامعه حسابداران رسمی به‌طریق اولی عبارتند از:

۱- اعضای شاغل در حرفه (شرکای موسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل در این موسسات)

۲- اعضای شاغل در سازمان حسابرسی (به‌عنوان تنها سازمان حسابرسی دولتی)

۳- اعضای شاغل در موسسه حسابرسی مفید راهبر به‌عنوان حسابرس نهادهای انقلاب اسلامی و شرکت‌های تابعه آنها

۴- شاغلین انفرادی یا حسابداران رسمی که خود به تنهایی به‌کار حرفه‌ای حسابرسی مشغول هستند.

۵- غیرشاغلان یا حسابداران رسمی که یا اساسا به‌کار در حرفه حسابداری مشغول نیستند (مثلا بازنشسته) یا شاغل در مشاغلی غیر از حرفه حسابرسی هستند (مثلا معاون مالی یک شرکت بورسی یا غیربورسی).

براساس مقررات فعلی اولا هیچ‌یک از حسابداران رسمی واجد شرایط نمی‌توانند بیش از سه دوره متوالی یا متناوب در شورای عالی عضو باشند. ثانیا کاندیداهای عضویت در شورای عالی باید حداقل ده سال سابقه در حرفه را داشته باشند. با چنین اوصافی و از آنجا که در ادوار چندگانه قبلی عموما چهره‌های شناخته شده حرفه، عضویت بیش از دو یا سه دوره شورای عالی را دارا بوده‌اند بنابراین در دوره فعلی اساسا کاندیدا نشده بنابراین در این دوره رقابت اصلی بین چهره‌های جوان‌تر حرفه بخش خصوصی و برخی حسابداران شاغل در سازمان حسابرسی است. بدون شک با توجه به مفاد اساسنامه جامعه حسابداران رسمی و عدم عضویت رسمی سازمان حسابرسی در جامعه حسابداران به‌عنوان یک موسسه عضو، انتظار می‌رفت دولتمردان و به ویژه وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی تمهیداتی را در اساسنامه به‌عمل می‌آوردند که کاندیداها یا اعضای شورای عالی که شاغل در سازمان مذکور هستند دارای یک تعداد محدود یا حتی محدود به عضویت مدیرعامل سازمان حسابرسی به‌عنوان نماینده سازمان حسابرسی در شورای عالی جامعه باشد و لاغیر. نگاهی به تبلیغات ناخواسته و اقداماتی که بدون شک شائبه فعالیت‌های انتخاباتی را دارد نشان می‌دهد که عده‌ای با توسل به جوانگرایی- در حالی که به شدت با ورود جوانان با سابقه کمتر از ۶ سال در حرفه مخالف بوده و هستند)- در پی جمع‌آوری رای هستند.

برخی که سابقه آنان در مخالفت با حسابرسی بخش خصوصی اظهرمن‌الشمس است و حتی در شرایط فعلی هم خواب و خیال بازگشت به موسسه دولتی قبلی را در سر دارند به‌دلیل نحوه تفکر و چارچوب رفتاری نهادینه شده در وجودشان تصور بر آن دارند که گویا حرفه قیم لازم دارد و احتمالا اعضای جامعه خود منافع خود را تشخیص نمی‌دهند. به‌نظر می‌رسد برخی آقایان فراموش کرده‌اند که از همان سال اول تشکیل جامعه حسابداران رسمی ایران، دلسوزان بخش خصوصی حرفه از طریق انجمن حسابداران خبره ایران با برپایی کلاس‌های آموزشی امتحانات جامعه حسابداران رسمی و آموزش علاقه‌مندان مستعد توانستند بستر ورود بسیاری از جوانان را که اتفاقا تعداد قابل ملاحظه‌ای از آنان شاغل در سازمان حسابرسی نیز بودند به جرگه حسابداران رسمی فراهم آورند و در همان موقع یکی از پیشقراولان این دیرآمدگان در جلسات شورای عالی جامعه مدعی بود که حتی چنانچه کاندیداهایی باشند که کمتر از ۶ سال سابقه کار حرفه‌ای داشته باشند اما توانسته باشند امتحانات حسابداران رسمی را با موفقیت طی کنند باید به این موفقیت با دیده تردید نگریست. مطالب پیش‌گفته برای یادآوری و بازآموزی کسانی است که کوشش کرده‌اند این تاریخ کوتاه ۱۵ ساله را به فراموشی بسپارند اما بدون شک همه اعضای جامعه حسابداران و به ویژه نسل جوان آن که خوشبختانه به حرفه و حامیان حرفه وفادار هستند باید در انتخابات آتی که بدون شک از حساس‌ترین برهه‌های تاریخ حرفه و انتخابات جامعه حسابداران رسمی است نکات زیر را مورد توجه قرار دهند:

۱- ترکیب شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران به‌طریقی باشد که شامل اشخاصی توانمند و آشنا به استانداردهای حسابداری و حسابرسی باشند.

۲- آشنا به قانون و مقررات کسب و کار در حرفه حسابرسی و دارای توانمندی برقراری تعامل با دستگاه‌های ذی‌ربط دولتی و غیردولتی باشند.

۳- شورای عالی جامعه حسابداران به‌عنوان نمایندگان حرفه‌ای که در شفافیت پاسخگویی نقش بسیار ارزنده‌ای دارد باید دارای آنچنان توانمندی باشد که در بازارهای پول و سرمایه سرشناس و به بازی گرفته شوند.

۴- شعارهای انتخاباتی اعضای شورای عالی که در چارچوب نظام حرفه‌ای و اساسنامه جامعه حسابداران و نیازمندی اعضای جامعه است نباید پس از انتخابات به‌فراموشی سپرده شود.

۵- از آنجا که شورای عالی جامعه وظیفه تعیین اعضای هیات‌مدیره و دبیرکل را نیز بر عهده دارد بدون شک از هم اکنون کاندیداهای محترم باید از طریق همفکری و هماهنگی با سایر کاندیداهای هم‌خط و همفکر درصدد شناسایی افراد توانمند برای اثبات اعضای هیات‌مدیره و دبیر کل باشند.

۶- با توجه به ساختار دولتی اقتصاد کشور و بافت اساسنامه‌ای جامعه حسابداران و وجود الزام شده هیات نظارت، راهکاری مگر تعامل اصولی و برقراری فرآیند روابط حرفه‌ای در چارچوب وظایف تعریف شده اساسنامه بین ارکان جامعه وجود ندارد بنابراین نمی‌توان در انتخابات با شعارهای خلع ید از ارکان جامعه ابراز وجود کرد.

۷- اعضای جامعه باید نگرانی خود را از رشد یا تولد موسسه‌گونه‌های حسابرسی یا تعاونی‌های جدید... حسابرسی به مراجع ذی‌صلاح اعلام کنند تا خدای ناکرده اختیار و ارکان حرفه مثل مالکیت و مدیریت برخی از بزرگ‌ترین بنگاه‌ها در ‌دست تعاونی‌هایی که اختیار آن به‌دست چند نفر خاص است قرار نگیرد.