تشدید خرید حقوقی‌ها در فضای اصلاحی بازار

گروه بورس، سلیمان کرمی: از اوایل مرداد (۴ مرداد) شاهد افزایش محسوس مشارکت حقوقی‌ها در سمت خرید سهام بودیم. این موضوع محرکی برای افزایش فعالیت معامله‌گران خرد در سمت خرید سهام شد. با سوق نقدینگی حقیقی‌ها روند رشد شاخص کل بورس تهران پرشتاب‌تر از پیش ادامه یافت. این روند تا ابتدای هفته گذشته ادامه یافت اما در ادامه یک بار دیگر شاهد افزایش مشارکت معامله‌گران حقوقی در بازار بودیم.

بر این اساس در جریان معاملات روز شنبه مالکیت سهام با ارزش بیش از ۱۸ میلیارد تومان از سوی معامله‌گران حقوقی به حقیقی تغییر کرد. در ادامه معاملات اما با سیگنال‌هایی از شروع یک روند اصلاحی رفتار معاملاتی حقیقی‌ها در کل بازار تغییر کرد. به نظر می‌رسد نگرانی از ادامه افت قیمت سهام، فعالیت بیشتر حقیقی‌ها را این بار در سمت فروش به دنبال داشته است. گرچه کاهش حجم و ارزش معاملات در کنار عدم تشکیل صف‌های فروش به کاهش تمایل به فروش در بازار اشاره دارد، با این حال در فضای کم حجم معاملات، تشدید فشار فروش به خصوص از جناح حقیقی‌ها محسوس بود. از سوی دیگر نیز به نظر می‌رسد حقوقی‌های بازار به منظور کسب اعتماد و کاهش شدت نگرانی‌ها در بازار سهام بر مقدار خرید سهام شرکت‌های مختلف افزوده‌اند. با وجود حمایت حقوقی‌ها اما غلبه فضای منفی بر بازار نتوانست ادامه رشد شاخص کل را به دنبال داشته باشد.

پایان سیکل معیوب نوسانات شاخص

پس از ثبت رشدهای پیاپی شاخص، انتظار برای شروع یک روند اصلاحی در قیمت سهام وجود داشت. در این میان از میانه معاملات روز یکشنبه عرضه به تدریج بر تقاضا غلبه کرد و شاخص که در ابتدای معاملات این روز با رشد قابل توجهی مواجه شده بود، با فشار فروش معامله‌گران مواجه شد. از طرفی حقیقی‌ها با هراس از پایان روند صعودی شاخص در‌صدد تخلیه پرتفوی خود برآمدند. این روند بارها در سال‌های اخیر تکرار شده است. شاخص با خوش‌بینی به آینده اقتصادی و بهبود روند سودآوری شرکت‌ها با چاشنی هیجان روند صعودی را در پیش می‌گرفت. با اضافه شدن چاشنی هیجان، رشد قیمت بعضا از خوش‌بینانه‌ترین انتظارات بازار نیز سبقت می‌گرفت.

این موضوع سیگنالی برای شروع موج اصلاحی شاخص بود. نکته جالب توجه در این میان رفتار مشابه حقیقی و حقوقی در این دوره‌ها بوده است. در ابتدا با ارزیابی از کف قیمتی و شروع رشد شاخص در آینده‌ای نزدیک حقوقی‌ها حضور پررنگ‌تری را در سمت خرید سهام دارند. خرید معامله‌گران عمده بازار اعتماد معامله‌گران خرد را جلب می‌کند؛ این مرحله که معمولا با ورود هیجانی سرمایه حقیقی‌ها در بازار سهام همراه است، به این ترتیب رشدهای پرشتابی را برای نماگر بازار رقم می‌زند. در این میان سیکل‌های زمانی رشد شاخص و در ادامه شروع روند اصلاحی بسته به مقدار سرمایه حقیقی متفاوت است. در صورتی که مقدار سرمایه‌ها بسیار زیاد باشد (مطابق با سه ماه پایانی سال گذشته که ۱۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی از سوی معامله‌گران حقیقی به بورس تهران جذب شد) مدت زمان حرکت پرشتاب شاخص نیز طولانی خواهد بود. با این حال قرار گرفتن در یک مسیر اصلاحی حالتی تکراری و ملزم پس از هر دوره صعودی است.

این سیکل‌های تکراری باعث شده که با مشاهده نخستین سیگنال از شروع فاز اصلاحی، هراس از ادامه روند افت قیمت سهام و حرکت در مسیر فرسایشی شدن معاملات سهام، معامله‌گران به دنبال نقد کردن سهام خود برآیند. این روند در هفته گذشته نیز قابل مشاهده بود. از روز یکشنبه بار دیگر شاهد افزایش فشار فروش از سوی معامله‌گران حقیقی بودیم. در نتیجه این موضوع از روز یکشنبه تا پایان هفته در مجموع شاهد تغییر مالکیت سهام با ارزش نزدیک به ۲۸ میلیارد تومان از سبد حقیقی‌ها به حقوقی‌ها بودیم. به این ترتیب مجموع تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی در هفته گذشته بیش از ۱۰میلیارد تومان ثبت شد.

به این ترتیب بار دیگر با شروع یک فاز اصلاحی دیگر در بورس تهران تشدید حمایت حقوقی‌ها را از بازار شاهد هستیم. در این میان باید در انتظار بود که آیا این حمایت حقوقی‌ها می‌تواند منجر به پایان زودهنگام اصلاح شاخص شود یا اینکه سهام همچنان تمایل به اصلاح بیشتری دارند؟

ادامه خرید پررنگ گنجینه آرمان

در هفته‌های اخیر صندوق گنجینه آرمان شهر از جمله حقوقی‌های فعال در سمت خرید سهام بوده است. در هفته گذشته نیز این صندوق همچنان خرید خود در برخی از شرکت‌های سهامی را ادامه داد. در این خصوص گنجینه آرمان بیش از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار سهم از شرکت بیمه البرز را خریداری کرده است. این صندوق همچنین در سمت خرید «شبندر» نیز حضور فعالی داشته است. این شرکت بیش از ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار سهم از شرکت پالایش نفت بندرعباس را طی معاملات هفته گذشته به پرتفوی خود افزوده است. این شرکت همچنین در فولاد هرمزگان و داروسازی کاسپین نیز به عنوان خریدار حضور پیدا کرده است. بیش از ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار سهم از «هرمز» و همچنین یک میلیون و ۱۰۰ هزار سهم از «کاسپین» در هفته گذشته توسط صندوق گنجینه آرمان شهر خریداری شده است.

خرید متوالی اما کم جان مدبران اقتصاد

شرکت مدبران اقتصاد نیز از دیگر حقوقی‌های فعال در سمت خرید سهام در هفته گذشته بوده است. بیش از ۹۹ درصد از مدبران اقتصاد به گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان اختصاص دارد (۶۵ درصد از سهام «پترول» نیز متعلق به هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس است). مدبران اقتصاد در سمت خرید نمادهای «شگل»، «جم»، «ثشرق»، «شیراز»،‌ «ثشاهد» و «رتکو» فعال بوده است. در حالی که حجم خرید این شرکت در شرکت‌های سهامی اندک بوده، اما به‌طور کلی در تمام روزهای معاملاتی به‌عنوان خریدار در سهام شرکت‌های مزبور حضور داشته است. مدبران اقتصاد ۱۸ هزار سهم گلتاش، ۶۱ هزار سهم پتروشیمی جم، ۱۰۰ هزار سهم پتروشیمی کرمانشاه، ۲۱هزار سهم سرمایه‌گذاری مسکن شمالغرب، ۹۰هزار سهم پتروشیمی شیراز، ۹۵ هزار سهم سرمایه شاهد و همچنین ۲۰۰ هزار سهم کنترل خوردگی تکین کو را خریداری کرده است. توسعه معادن و فلزات از جمله سهام مورد توجه بازار در هفته‌های اخیر بوده است. شرکت توسعه صنعتی صبانور از جمله سهامداران درصدی «ومعادن» است که در هفته گذشته حضور پررنگی در سمت خرید سهام داشته است. این شرکت طی معاملات هفته گذشته بیش از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم از توسعه معادن و فلزات را خریداری کرده است.

از سوی دیگر توسعه معادن و فلزات از جمله شرکت‌هایی بوده است که خریدار فولاد امیر‌کبیر کاشان بوده است. «فجر» در تمامی روزهای هفته گذشته با صف خرید، معاملات را به پایان رسانده است. در این میان توسعه معادن و فلزات به‌عنوان سهامداران نزدیک به ۷درصدی در معاملات این سهم نقش فروشنده داشته است. سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات طی معاملات این هفته ۹۳۰ هزار سهم از «فجر» را به فروش رسانده است. قیمت تمام شده هر سهم «فجر» در پرتفوی «ومعادن» معادل ۱۹۱۴ ریال بوده است. بر این اساس به نظر می‌رسد پرتفوی ماهانه توسعه معادن و فلزات همراه با شناسایی سود از این محل باشد. فولاد خراسان از دیگر شرکت‌های سهامی است که با حضور پررنگ توسعه معادن و فلزات در معاملات مواجه بوده است. در حالی که در نخستین روز از معاملات هفته این شرکت سرمایه‌گذاری یک میلیون از سهم «فخاس» را به بازار عرضه کرده است، در سه روز معاملاتی بعد شاهد خرید بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار سهم از فولاد خراسان توسط توسعه معادن و فلزات بوده‌ایم.

از نمادهای خودرویی نیز شاهد خرید پررنگ سرمایه‌گذاری سمند در «خودرو» بودیم. این شرکت سرمایه‌گذاری طی هفته گذشته بیش از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار سهم از سهام ایران‌خودرو را خریداری کرده است. در فضای اصلاحی این گروه سرمایه‌گذاری سمند خریدهای قابل توجهی را در نماد «خودرو» به ثبت رسانده است.