تلاقی فصل گزارش‌ها‌ با مجامع بورسی

گروه بورس- شروین شهریاری: بازار سهام در حالی هفته پایانی تیر ماه را با رشد یک درصدی سپری کرد که به دلیل قرار گرفتن در اوج فصل برگزاری مجامع سالانه شرکت‌ها، شاهد خروج برخی از مهمترین نمادهای خود از گردونه معاملاتی برای برگزاری گردهمایی سالانه سهامداران بود. در همین حال، متغیرهای کلان پیرامونی شامل نرخ ارز، چشم‌انداز رشد اقتصادی و نرخ سود بانکی در ثبات به سر می‌برند تا کماکان انگیزه پایداری برای رونق بورس فراهم نشود. در همین راستا، به رغم کاهش رسمی سود سپرده‌های بانکی تا سطح ۱۵ درصد توسط شورای پول و اعتبار، فرآیند پیشنهاد سودهای ۱۹تا ۲۰ درصدی روزشمار به سرمایه‌گذاران در قالب سپرده‌های خاص، صندوق‌ها و اوراق با درآمد ثابت در شرایطی ادامه دارد که معاون وزیر صنعت در این هفته از تصمیم شورای اقتصاد برای تعیین نرخ سود ۱۸ درصدی اوراق مشارکت طرح‌های دولتی خبر داد. با این اوصاف و با توجه به موقعیت شبکه بانکی به نظر می‌رسد عامل اصلی رکود در اقتصاد و بازارهای سرمایه‌گذاری کشور که عبارت از نرخ سود حقیقی بالا (تفاضل تورم و سود بانکی) است کماکان پابرجا باشد و از همین رو شاید رونق اصلی در بازار سرمایه در ماه‌های پیش‌رو را بیش از بخش سهام بتوان در بخش ابزارهای بدهی جست‌وجو کرد؛ جایی که دولت برنامه جسورانه‌ای برای اوراق بهادارسازی بدهی‌های خود و ایجاد قابلیت معامله برای آنها در بورس و فرابورس دارد.

پیشقراولان گزارش‌های سه ماهه

هفته پایانی تیر ماه حکم دقیقه ۹۰ را برای شرکت‌های بورسی برای ارسال و انتشار گزارش‌های عملکرد مالی فصل بهار داد. به روال معمول، حجم عمده انتشار این اطلاعیه‌ها به روز پایانی تیر و حتی روزهای نخست مرداد ماه موکول می‌شود. از این رو، تا زمان تدوین این مطلب، هنوز گزارش عملکرد بخشی از سرشناس‌ترین شرکت‌های بورسی منتشر نشده است. با این حال، از بین همان اطلاعیه‌های انتشار یافته هم می‌توان به بررسی شرایط کلی سودآوری صنایع پرداخت. در صنایع وابسته به قیمت‌های جهانی به ویژه گروه سنگ‌آهن و فولاد، عملکرد سه ماهه بنگاه‌ها حاکی از بهبود قابل ملاحظه اوضاع نسبت به زمستان گذشته است تا جایی که اکثر شرکت‌ها سود مورد پیش‌بینی خود را به سمت بالا تعدیل کردند. با این حال، ابعاد این تعدیلات به اندازه‌ای نبوده که باعث احیای نسبت منطقی بین قیمت سهام و سودآوری سال جاری شود و هنوز نسبت‌های P/ E این سهام چند واحد بالاتر از متوسط بازار (۷ واحد) است. علاوه بر این، باید توجه داشت که تب تند افزایش قیمت‌های جهانی فولاد و سنگ آهن اخیرا آرام گرفته و با توجه به کند شدن بخش املاک چین، حتی انتظار پایداری قیمت‌های کنونی محل تردید است.

در شرکت ملی مس، پس از مدت‌ها شاهد فروش قابل توجه موجودی انبار و کاهش تسهیلات مالی دریافتی بودیم که تحولی در جهت درست به شمار می‌رود. در صنعت دارو، شاهد گزارش‌هایی در سطح بهار سال گذشته هستیم که نشان دهنده عدم انعکاس گشایش‌های پسابرجام در صورت‌های مالی شرکت‌ها به لحاظ کاهش هزینه‌های مبادلاتی و مالی تا مقطع کنونی است. در سیمانی‌ها، دشواری اوضاع کاملا مشخص است و افت بیش از ۲۰ درصدی سودآوری تقریبا شاه‌بیت مشترک گزارش‌های صنعت خاکستری نسبت به دوره مشابه سال گذشته است. شرکت‌های پالایشی هم هر چند هنوز گزارش سه ماهه را منتشر نکرده‌اند اما عملکرد ۱۲ ماهه حکایت از تاثیر مثبت نسبی بازگشت قیمت‌های نفت و رشد ارز مبادله‌ای بر صورت‌های مالی شرکت‌ها دارد؛ هر چند در این صنعت هم هنوز تا قیمت‌گذاری منطقی سهام بر اساس سودآوری، فاصله وجود دارد.

از مجامع چه خبر؟

هفته پایانی تیر ماه علاوه بر موعد ارسال گزارش‌های فصلی، آخرین مهلت برگزاری مجامع سالانه شرکت‌هایی است که سال مالی منتهی به پایان اسفند دارند. بر همین اساس، ترافیک توقف نمادهای بورسی و فرابورسی در روزهای اخیر قابل توجه بوده است. این مجامع همچنین بهترین فرصت برای سهامداران خرد را فراهم می‌کند تا از نزدیک با مدیران شرکت‌های سرمایه‌پذیر خود ارتباط گرفته و از آخرین تحولات آگاه شوند. در همین راستا، در مجامع سنگ‌آهنی، بر پوشش مطلوب سودآوری سه ماهه شرکت‌ها به دلیل رشد قیمت شمش تاکید شد. در حال حاضر دو مشتری داخلی عمده سنگ‌آهنی‌ها، کنسانتره را به ترتیب به ۱۴ درصد از ارزش شمش (برای فولاد مبارکه) و ۱۲ درصد شمش (برای فولاد خوزستان) می‌خرند. همچنین، چادرملو در افق چند سال آینده با مساله پایان ذخایر معدن فعلی مواجه است که به این منظور به دنبال بهره‌برداری از معدنی جدید در ۳۵ کیلومتری محل معدن فعلی است.

در مجامع سیمانی بر رقابت شدید بازیگران برای فروش و افت شدید تقاضای داخلی تاکید شد که موجب کاهش تولید عملی شرکت‌ها تا سطح ۶۰ درصد ظرفیت قابل تحقق و عدم امکان افزایش نرخ فروش شده است. در مجمع لیزینگی‌ها به بالا بودن هزینه تامین مالی (۲۴ تا ۲۵ درصد) و کاهش تقاضای موثر برای محصولات نسبت به سال گذشته اشاره شد. در مجامع دارویی، زمانبر بودن انعکاس گشایش‌های پسابرجام در بازگشایی اعتبارات اسنادی و کنترل هزینه‌های مالی در نتیجه آن مورد تاکید قرار گرفت. در مجمع بزرگترین شرکت مس خاورمیانه یعنی ملی مس به تسهیل قابل ملاحظه امکان صدور محصولات در اثر گشایش‌های پساتحریم اشاره شد. در همین حال، سهامداران منتظر برگزاری بخش باقیمانده مجامع هستند؛ جایی که برخی گردهمایی‌های مهم شرکت‌های خودروساز و بانکی عمدتا در روز جاری برگزار می‌شود.

تنگ‌تر شدن حلقه نظارتی بانک مرکزی

سرمایه‌گذاران در سال جاری با پدیده‌ای نوین در صنعت بانکداری مواجه شده‌اند که عبارت از انتشار مجوز رسمی بانک مرکزی برای برگزاری مجامع سالانه بانک‌ها در سایت اطلاع‌رسانی بورس (کدال) است. در این مجوزها، عموما به عدم کفایت ذخایر اختصاصی تسهیلات مشکوک‌الوصول بانک‌ها اشاره شده و نهاد ناظر، مقدار ذخیره مازاد لازم نسبت به‌صورت‌های مالی را مشخص و درخواست اخذ آن را در حساب‌ها کرده است. علاوه بر این، در اقدامی شایان توجه، بانک مرکزی ارائه صورت‌های مالی بر اساس استاندارد بین‌المللی موسوم به IFRS را برای همه بانک‌ها الزامی و برگزاری مجمع را منوط به ارائه اطلاعات در فرمت مزبور کرده است. بر این اساس، بانک‌های خصوصی گزارش‌های خود را تنظیم کرده‌اند اما بانک‌های تازه خصوصی شده اصل ۴۴ عمدتا این کار را انجام نداده‌اند. مزیت ارائه گزارش در قالب مورد اشاره، ایجاد توانایی تحلیل ریسک‌های اعتباری بانک برای استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی است. با توجه به ریسک بالای اعتباری و نقدینگی برخی بانک‌ها بر اساس محتوای گزارش‌های منتشر شده، به نظر می‌رسد بانک مرکزی باید در گام بعدی نسبت به تعیین تکلیف بانک‌های بد و ساماندهی وضعیت آنها به‌طور جدی اقدام کند تا از سرایت و گسترش مشکل «نقدینه‌خواهی غیرمتعارف» به دیگر بانک‌ها جلوگیری و موفقیت طرح اخیر موسوم به اصلاح نظام بانکی را ممکن سازد.