حمید پورمشرفی*

وحید پورمشرفی*

*حسابداران رسمی

هدف حسابرس، افزایش میزان اطمینان استفاده‌کنندگان به‌صورت‌های مالی است. این هدف با اظهار‌نظر حسابرس نسبت به اینکه آیا صورت‌های مالی از تمام جنبه‌های بااهمیت، طبق چارچوب گزارشگری مالی مربوط (استانداردهای حسابداری) تهیه شده است یا خیر، تامین می‌شود. بر پایه همین تعریف، بند اظهارنظر گزارش حسابرسی به‌عنوان نتیجه و ماحصل فرآیند حسابرسی صورت‌های مالی، مهم‌ترین بخش گزارش حسابرسی است.هرچند نظر حسابرس نسبت به‌صورت‌های مالی به‌عنوان یک مجموعه واحد اظهار می‌شود اما در شرایط خاص، چنانچه اهمیت آثار موارد تحریف، محدودیت در کسب شواهد و ابهام اساسی بر هر یک از صورت‌های مالی متفاوت باشد، ممکن است اظهارنظر متفاوت نسبت به هر یک از صورت‌های مالی ضرورت داشته باشد.

تفکیک اظهارنظر حسابرس نسبت به هر یک از صورت‌های مالی اساسی در شرایط خاص، منجر به افزایش ارزش اطلاعاتی و اثربخشی گزارش حسابرسی برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی شده و از برداشت‌های نادرست از گزارش حسابرس جلوگیری می‌کند.تاکید این نوشتار بر اظهارنظر حسابرس نسبت به‌صورت جریان وجوه نقد است. صورت جریان وجوه نقد صورتی است که درآن، جریان وجوه نقد ناشی از فعالیت‌های مختلف، به‌طور خلاصه نشان داده می‌شود. صورت مالی مزبور دارای این ویژگی خاص است که برخلاف سایر صورت‌های مالی، برمبنای نقدی تهیه می‌شود و مبتنی بر جریان واقعی وجه نقد است.

بنابراین صورت مالی یادشده تحت تاثیر برخوردها و رویه‌های متفاوت حسابداری نسبت به معاملات و رویدادهای یکسان قرار نمی‌گیرد. به همین دلیل است که صورت جریان وجوه نقد شرکت‌های مختلف(که از رویه‌های حسابداری متفاوتی استفاده می‌کنند) از قابلیت مقایسه با یکدیگر برخوردار است. با توجه به موارد فوق، می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که برخی تحریف‌ها، محدودیت‌ها و ابهامات مرتبط با اقلام مندرج در سایر صورت‌های مالی اساسی، تاثیری بر صورت جریان وجوه نقد ندارد.

به‌عنوان مثال، فرض کنید شرکتی صورت‌های مالی خود را از بابت کاهش ارزش موجودی مواد و کالا تعدیل نکرده و آثار مالی ناشی از تحریف فوق بر ترازنامه و صورت سود و زیان بااهمیت باشد. در مثالی دیگر فرض کنید افشائیات لازم در مورد برخی اقلام صورت‌های مالی طبق الزامات استانداردهای حسابداری صورت نپذیرفته است. در چنین شرایطی، به دلیل آنکه انحراف از استاندارد (در مثال‌های مفروض)، تاثیری بر صحت صورت جریان وجوه نقد ندارد، نظر حسابرس باید به‌صورت متفاوت اظهار شود. حال آنکه در برخی موارد در گزارش‌های حسابرسی به این موضوع توجهی نشده و نظر حسابرس به‌صورت مشروط اظهار شده و در نتیجه این اظهار نظر نسبت به‌صورت جریان وجوه نقد نیز تعمیم می‌یابد.

این مساله ممکن است باعث شود استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی اشتباها اینگونه نتیجه‌گیری کنند که صورت جریان وجوه نقد ارائه شده توسط شرکت بیانگر جریانات نقدی واقعی آن نبوده و بنابراین قابل مقایسه با جریانات نقدی شرکت در سال قبل یا سایر شرکت‌ها نیست. بنا ‌بر آنچه گفته شد، از آنجا که اطلاعات مندرج در صورت جریان وجوه نقد، در تجزیه و تحلیل انعطاف‌پذیری مالی و نیز پیش‌بینی عملکرد آتی واحدهای تجاری از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به منظور افزایش شفافیت و مفید بودن اطلاعات مندرج در گزارش حسابرسی، لازم است حسابرسان به آثار مالی ناشی از بندهای گزارش حسابرسی بر صورت جریان وجوه نقد توجه ویژه‌ای داشته باشند و در صورت لزوم اظهارنظر خود را در مورد صورت جریان وجوه نقد به صورت متفاوت ارائه کنند.