گروه بورس- مهرنوش سلوکی: هفته گذشته روند فرسایشی بورس تهران مانند هفته‌های قبل همچنان ادامه داشت به‌طوری‌که افت ۳/ ۰ درصدی شاخص در این بازه زمانی،‌ زیان بورس از ابتدای سال را به ۴/ ۵ درصد رساند. بازار سهام که این روزها به‌عنوان آیینه‌ای از اقتصاد کشور،‌ سایه رکود عمیق از کل اقتصاد را یدک می‌کشد، همچنان شاهد خروج نقدینگی‌ای است که طی رونق ۳ ماه پایانی سال، وارد بازار شده بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که همزمان با تشدید فشار فروش در بازار، بسیاری از سهامداران حقیقی از بازار خارج شده‌اند. در همین زمینه بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که همزمان با کانال‌شکنی شاخص و حضور در سطح ۷۵هزار، مشارکت بازیگران حقوقی در بازار افزایش یافته که می‌تواند دو سناریو را ترسیم کند. سناریوی اول حاوی این مطلب است که این بازیگران از جذابیت‌های قیمتی کنونی استفاده کرده و با دید بلندمدت در سمت تقاضا ظاهر شده‌اند و سناریوی دوم نشان از حضور بازیگران کلان در نقش حمایت‌کننده از روند کلی بازار داشته است.

برداشت‌ها از حضور پررنگ حقوقی‌ها

بورس تهران در هفته اخیر شاهد جابه‌جایی سهام به ارزش ۱۵ میلیارد تومان از سمت بازیگران حقیقی به حقوقی بود. رصد فعالیت این دو دسته از سهامداران در چهار هفته قبل از آن نشان می‌دهد که بازار شاهد خروج سهامداران حقیقی از بازار است. حقیقی‌هایی که در شرایط فرسایشی و عدم دستیابی به سودهای کلان در کوتاه‌مدت بازار را ترک کرده‌اند. بررسی فعالیت شرکت‌های بورسی در هفته اخیر و بر‌اساس تغییر مالکیت‌ها نشان می‌دهد که در روزهای پایانی هفته حضور بازیگران حقوقی در بسیاری از نماد‌های بزرگ بیش از گذشته بوده است. نماگر شاخص کل که در روز سه‌شنبه به سطح ۷۵ هزار واحد رسید دو سناریو را برای حضور حقوقی‌ها تقویت کرد که ماحصل آن جذابیت بازار برای بازیگران بزرگ بود. سناریو اول بیانگر این موضوع است که با سطح شکنی شاخص و افت قیمت در بسیاری از سهم‌ها جذابیت قیمتی برای بازیگران حقوقی افزایش یافته و باعث شده این سهامداران در بسیاری از نماد‌ها در سمت تقاضا حاضر شوند. از دلایل این رفتار می‌توان به نگاه بلند مدت سهامداران حقوقی به آینده بازار اشاره کرد.

در شرایطی که بسیاری از کارشناسان چشم انداز مطلوبی را برای آینده بازار متصور هستند،این بازیگران فرصت را غنیمت شمرده و با ارزندگی قیمت سهم‌ها به خرید سهم روی آورده و در سمت تقاضا ظاهر شده‌اند. از سوی دیگر موضوع دوم درخصوص حمایت حقوقی‌ها از بازار و کاهش هرچه بیشتر رقم شاخص است. رفتار سنتی این بازیگران همواره به گونه‌ای است که در شرایط افت شاخص در نقش حمایتی در بازار حضور می‌یابند. همان‌طور که در تغییر مالکیت برخی شرکت‌ها دیده شد، حقوقی‌ها در روزهای پایانی هفته و با افت بیشتر شاخص فعالیت بیشتری از خود نشان داده و به‌عنوان خریدار ظاهر شده‌اند. به عبارت دقیق تر یکی از انگیزه‌های افزایش میل خرید سهام در میان حقوقی‌ها را می‌توان حمایت از قیمت‌ها و کف‌سازی مناسب در محدوده‌های قیمتی فعلی دانست. از سال ۹۲ تا کنون که در برهه‌ای از آن بازار سهام تهران عمیق‌ترین رکود خود را تجربه می‌کرد، این رفتار حقوقی‌ها به کرات مشاهده شد. با این تفاوت که چنانچه حقوقی‌ها بخواهند صرفا از سهمی حمایت کنند، معمولا در قیمت‌های مثبت تابلو معاملات خود را انجام می‌دهند. در شرایط فعلی به نظر می‌ رسد ترکیبی از انگیزه‌ها در رفتار حقوقی‌ها مشاهده می‌شود. به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد حقوقی‌ها قیمت‌ها را جذاب می‌دانند، اما در عین حال تمایلی به رشد سریع قیمت‌ها ندارند، لذا در قیمت‌های منفی اقدام به خرید می‌کنند تا با یک تیر دو نشان زده باشند. اول تکمیل خریدها و اصلاح پرتفو و دوم ایجاد کف‌های حمایتی در نمادهای مورد توجه.

نمادهای فعال در هفته اخیر

بر همین اساس، آمارها حاکی از آن است که طی هفته اخیر تحرکات حقوقی‌ها بیش از گذشته مورد توجه بوده است. «وبانک» در هفته‌ای که گذشت شاهد تغییر مالکیت از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها بود، به‌طوری‌که حدود یک میلیون سهم طی روزهای یکشنبه تا چهارشنبه از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها انتقال یافت. سرمایه‌گذاری توسعه ملی که در دو روز هفته جابه جایی به نفع حقیقی‌ها را در کارنامه داشت، روز چهارشنبه بیشترین جابه‌جایی را به نفع حقوقی‌ها به ثبت رساند. در بحث تغییر سهام سهامداران فعال این نماد نیز شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی، در چهار روز کاری حدود ۱۹ میلیون سهم از این شرکت را به فروش رساند.

«وبصادر» از دیگر نمادهای قابل توجه هفته اخیر بود که در تمام روزها جابه‌جایی به نفع حقوقی‌ها را به همراه داشت به‌طوری‌که طی ۴ روز کاری، جابه‌جایی حدود ۷۰ میلیون سهم را به خود دید که بیشترین آن در روز چهارشنبه و با حمایت حقوقی‌ها همراه بود. دو شرکت گروه مالی سپهر صادرات و صندوق سرمایه‌گذاری و بازارگردانی سپهرصاد از فعالان هفته اخیر در نماد بانک صادرات بودند که اولی در چهار روز کاری هفته در حدود ۱۱۷ میلیون سهم «وبصادر» را خریداری کرد و صندوق بازارگردانی سپهرصاد نیز حدود ۳۳ میلیون سهم از این شرکت را به فروش رساند. «پترول» نیز از نمادهایی بود که در هفته اخیر مورد توجه بازیگران حقوقی بود، این شرکت که تنها در روز چهارشنبه دست به دست شدن بیش از ۷ میلیون سهم از سمت حقیقی به حقوقی را به خود دید، در برآورد هفتگی نیز شاهد تغییر مالکیت حدود۷میلیون و ۶۳۰ هزار سهم به نفع حقوقی‌ها بود. شرکت گروه توسعه مالی مهرآیندگان از سهامداران فعال این گروه بود که در روز سه‌شنبه بیش از ۸ میلیون سهم از این شرکت را خریداری کرد.

از شرکت‌های مورد توجه سهامداران حقیقی در هفته قبل، می‌توان از شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی نام برد. این شرکت که طی یک هفته، جابه‌جایی حدود ۴ میلیون سهم به نفع بازیگران حقیقی داشت تنها در روز سه‌شنبه و همزمان با سطح‌شکنی شاخص تغییر رفتار داده و با حمایت حقوقی‌ها مواجه شد. شرکت سرمایه‌گذاری تامین آتیه مسکن از سهامداران فعال این گروه است که در دو روز کاری حدود ۴۵میلیون سهم از «وخارزم» را به فروش رسانده است. نماد «کگل» در هفته‌ای که گذشت متفاوت از بسیاری از نمادها شاهد حضور پررنگ بازیگران حقیقی بود به‌طوری‌که جابه جایی حدود ۲ میلیون سهم را از حقوقی به حقیقی به ثبت رساند. این شرکت که در دو روز پایانی هفته حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار سهم جابه جایی به نفع حقیقی‌ها داشت، در بحث سهامداران فعال شاهد حضور شرکت آرمان نصر فرآیند بود که ۲ میلیون و ۳۵۰ هزار سهم از این شرکت را به فروش رساند. نماد «حپارسا» که در ۱۰ روز معاملاتی اخیر روندی مثبت داشت، از نمادهایی است که در شرایط فعلی بازار مورد توجه سهامداران خرد بازار قرار گرفته است. این شرکت در تمامی روزهای کاری هفته اخیر شاهد فشار خرید از سوی حقیقی‌ها بود به‌طوری‌که دست به دست شدن حدود ۱۱ میلیون سهم از سمت حقوقی به حقیقی را به ثبت رساند. توسعه حمل‌و‌نقل ریلی پارسیان که در روز یکشنبه هیچ جابه جایی در کارنامه خود نداشت در روز چهارشنبه بیشترین حمایت حقیقی‌ها را به ثبت رساند. در همین زمینه شرکت توسعه حمل‌ونقل‌ ریلی پارسیان نیز در ۳ روز کاری حدود ۱۸ میلیون سهم از این شرکت را به فروش رساند. «خودرو» نیز از نمادهایی است که در طول هفته مورد توجه بازیگران حقوقی قرار داشت. این شرکت که در طول هفته شاهد دست به دست شدن حدود ۹میلیون سهم از سمت بازیگران حقیقی به حقوقی بود، روز چهارشنبه کمترین میزان جابه‌جایی را به ثبت رساند. شرکت پلیمرهای مهندسی پیشرفته آرسام پلاست از سهامداران فعال در این گروه بود که حدود هشت و نیم میلیون سهم از این شرکت را طی چهار روز کاری خریداری کرد.

جذابیت قیمت سهام در نگاه حقوقی‌ها؟