قهر معاملاتی در بورس تهران

گروه بورس: بورس تهران چهارمین روز از هفته جاری را با افت ۴/ ۰ درصدی شاخص کل به پایان رساند تا نماگر این بازار برای دهمین روز متوالی کاری در کانال ۷۶ هزار واحدی باقی بماند. کاهش چشمگیر مولفه‌های اصلی بازار سهام (حجم، تعداد و ارزش معاملات) در کنار نوسانات با دامنه کوتاه بازار در روز‌های اخیر بیش از هر چیزی بر تعمیق رکود این بازار تاکید می‌کند.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد تعداد و ارزش معاملات روز گذشته به ارقام پیش از تاریخ اجرایی شدن برجام رسیده است (اواسط دی‌ماه سال گذشته). این دو متغیر، عموما به‌عنوان شاخصی از فعالیت سهامداران خرد در نظر گرفته می‌شود. از این‌رو کاهش شدید این مولفه‌ها در شرایط کنونی و رسیدن آنها به ارقام پیش از اجرای برجام، به معنای حضور بسیار کمرنگ حقیقی‌ها در معاملات بورس تهران است. کارشناسان دلایل مختلفی را برای حضور کمرنگ این معامله‌گران عنوان می‌کنند. فاصله چشمگیر بین واقعیات موجود با انتظارات پس از اجرایی شدن برجام، انتشار گزارش‌های سالانه شرکت‌ها در مجامع در کنار برخی ابهامات در بازار جهانی از جمله دلایل قهر سرمایه‌گذاران خرد با بازار سهام به شمار می‌رود. قرار گرفتن در فصل مجامع و همچنین برخی توقف‌های بلند‌مدت و کوتاه‌مدت نمادها از دیگر دلایل کاهش فعالیت معامله‌گران خرد در بازار سهام بوده است. از طرفی نیز اصلاحات قیمتی منجر به کاهش فعالیت سرمایه‌گذاران خرد در بازار شده است. این موضوع از یکسو موجب بی‌اعتمادی فعالان تالار شیشه‌ای نسبت به خرید و از سوی دیگر موجب کاهش میل سرمایه‌گذاران به فروش شده است.این دو عامل در کنار هم یکی دیگر از دلایل شکل گرفتن فضای رکودی بازار سهام بوده است. «دنیای اقتصاد» در این گزارش ضمن بررسی دلایل قهر معامله‌گران با بورس به تحلیل عواملی که می‌تواند موجب آشتی سرمایه‌گذاران با بازار سهام شود، پرداخته است. کارشناسان معتقدند با تمام شدن فصل مجامع، انتشار گزارش‌های سه ماهه و شش ماهه شرکت‌ها به تدریج می‌تواند وضعیت مناسب‌تری از صنایع فعال بورس در سال ۹۵ را به بازار مخابره کند و یک‌بار دیگر توجه سهامداران را به این بازار جلب کند.این کارشناسان همچنین معتقدند قیمت‌ها در بازار نفت و بازارهای کالایی در صورت افزایش یا حداقل درصورت ثبات به‌عنوان یک عامل حمایتی از معاملات بازار می‌تواند، زمینه آشتی سهامداران خرد را با بورس تهران فراهم کند.

رونق بازار در راه است

حسین ایزدی، مدیرعامل کارگزاری اطمینان سهم: روند کنونی بازار سهام کشور نشان از کاهش شدید تعداد، حجم و ارزش معاملات دارد. با توجه به اصلاح قیمتی شدید در اکثر نمادهای فعال در بازار به ویژه در سال جاری، طبیعی است که سهامداران تمایل به فروش سهام نداشته باشند. این موضوع در کنار نبود انگیزه کافی برای خرید، منجر به رکود شده و در نهایت کاهش چشمگیر تعداد، حجم و ارزش معاملات را در پی داشته است. به عبارت دیگر سرمایه‌گذارانی که در اواخر سال گذشته اقدام به خرید سهام کردند و پس از آن شاهد سیر نزولی کاهش قیمت‌ها بودند، همچنان منتظر برگشت این قیمت‌ها هستند و در واقع مادامی که از ضرر خارج نشوند، دست به فروش سهام نخواهند زد. این امر در کنار عدم برآورده شدن انتظارات فعالان بازار پس از اجرایی شدن برجام منجر به سایه انداختن رکود نسبی بر معاملات روزهای اخیر بورس تهران شده است.در این میان، وضعیت شرکت‌های بورسی در شرایط کنونی رکود فعلی را تشدید کرده است؛ برخی نمادها به دلایل نامعلوم و برخی دیگر برای برگزاری مجامع، افزایش سرمایه، تعدیل سودهای سال ۹۴ و همچنین عملکرد پیش‌بینی‌های سال ۹۵، متوقف هستند که این توقف‌ها بر تعداد معاملات چه از لحاظ ریالی و چه از منظر عددی تاثیر گذار بوده است.

در این میان نباید تاثیر فصل مجامع را نیز نادیده گرفت؛ تا اواخر فصل مجامع یعنی اواخر تیرماه وضعیت بازار به همین روال ادامه خواهد داشت اما با توجه به مناسبات اقتصادی که نشان از رسیدن به مراحل مهم و عقد قرارداد با شرکت‌های خارجی در زمینه همکاری مشترک با صنایع داخلی و همچنین رفع ابهام سیاسی است ، باید در انتظار بازاری مثبت بود که احتمال می‌رود با شروع تابستان این رونق در بورس آغاز شود.

چشم بورس به بازار نفت و گزارش‌های سه ماهه

محمد کفاش، مدیر عامل کارگزاری خبرگان سهام: بورس تهران در شرایط کنونی در حال سپری کردن دوران کم رونقی است. موضوعی که در ارقام کنونی مولفه‌های اصلی بازار سهام (حجم، ارزش و تعداد معاملات) بسیار مشهود است. به نظر می‌رسد آنچه موجب افت محسوس این متغیر‌ها در شرایط کنونی شده است، فاصله بین انتظارات پس از عملی شدن اجرای برجام و واقعیات موجود فعلی است.به نظر می‌رسد انتظارات فعالان بازار سهام پس از عملی شدن اجرای برجام در اوایل زمستان سال گذشته در شرایط کنونی برآورده نشده است. مواردی چون نقل و انتقال مالی بین بانک‌ها در سطح بین‌المللی (سوئیفت)و همچنین ورود سرمایه‌گذاران خارجی در عمل یا رخ نداد یا اگر اتفاق افتاد با سرعت کم و بسیار محدود بود. این عوامل تا حدودی اشتیاق معامله‌گران و خوش‌بینی آنها به آینده بازار سهام کشور را از بین برد و موجب شد این سهامداران مشارکت خود در معاملات را به طرز محسوسی کاهش دهند. از طرفی قرار گرفتن در فصل مجامع و ارائه عملکرد شرکت‌ها در سال ۹۴ که با توجه به رکود اقتصادی کشور در آن سال عمدتا گزارش‌های نامناسبی بودند، معامله‌گران را با نوعی ناامیدی مواجه کرد. از این رو بسیاری از سهامداران انگیزه خود را برای مشارکت در معاملات از دست دادند. همگی این عوامل موجب شد بازار سهام در بیش از یک ماه و نیم اخیر با یک روند نوسانی با دامنه کوتاه فعالیت کند. موضوعی که در‌صورت تداوم می‌تواند شوک‌های مقطعی به بازار سهام وارد کند؛ چرا‌که اگر شاخص کل روند فرسایشی کنونی خود را ادامه دهد، در نهایت منجر به خستگی بسیاری از فعالان تالار شیشه‌ای می‌شود و ممکن است این سهامداران به سمت فروش سهام روی بیاورند و در نهایت بازار را با شوک‌هایی منفی نیز مواجه کنند؛ اما آنچه می‌تواند ورق معاملات در شرایط کنونی بازاررا برگرداند،گزارش‌های سه ماه شرکت‌ها و ثبات قیمت در بازار نفت است.در شرایط کنونی چشم تالار شیشه‌ای به گزارش‌های سه ماهه شرکت‌ها دوخته شده است.جایی که شاید با ارائه گزارش‌های متفاوت این شرکت‌ها نسبت به سال ۹۴ انگیزه‌های جدیدی برای حضور سرمایه‌گذاران در معاملات بورس تهران فراهم شود. از سوی دیگر اگر قیمت در بازار نفت و بازارهای کالایی دیگر ثبات داشته باشد، می‌توان به بازگشت رونق در معاملات بازار سهام کشور امیدوار بود.

کاهش تمایل به فروش با افت قیمت‌ها

ایمان مقدسیان، تحلیلگر کارگزاری بانک کشاورزی: به دنبال کاهش اعتماد از کسب سود در بازار سهام، روز گذشته تعداد معاملات به شکل قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد به‌طوری که فعالیت معامله‌گران حقیقی بسیار کم شد و خرید و فروش‌ها با احتیاط بیشتری انجام پذیرفت. این در حالی است که فارغ از نبود انگیزه کافی برای انجام معاملات، در حال حاضر و با توجه به اصلاح قیمت۳۰ تا ۷۰ درصدی در نمادهای زیر مجموعه گروه خودرویی و همچنین افت ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت‌ در نمادهای بانکی‌،جذابیت نگهداری سهام نزد معامله‌گران افزایش یافته است به‌طوری که از تمایل به فروش در میان سرمایه‌گذاران حقیقی کاسته شده است. این در حالی است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بازار سهام، در هفته‌های آتی روند فعلی تغییر خواهد کرد. در این زمان یک خبر مناسب یا هر‌گونه تغییر وضعیت بنیادی شرکت‌ها همچون قراردادهای جدید، می‌تواند توجه معامله‌گران به بازار سهام کشور را فراهم کند. از جمله دیگر عواملی که می‌تواند شرایط فعلی بازار سهام را تغییر و اقبال به بازار سهام را افزایش دهد، کاهش نرخ سود بانکی است. البته باید توجه داشت اخذ این سیاست مستلزم نگاه به تمامی متغیرهای کلان اقتصادی است و صرف بهبود وضعیت بورس نمی‌تواند دلیل اخذ چنین سیاستی باشد. به هرترتیب یکی از نقاط مثبت در بازار سهام، خود‌تنظیمی این بازار است. از این‌رو انتظار می‌رود طی هفته‌های آینده بخشی از اصلاحات قیمتی فعلی جبران شود.

بازار سهام در انتظار سیگنال‌های مثبت

سید‌سلمان نصیر‌زاده، تحلیلگر مرکز مطالعات اقتصادی آریا سهم: کاهش چشمگیر متغیر‌های مهم بازار سهام در روز گذشته تاییدی بر کمرنگ شدن حضور سهامداران در روزهای اخیر است. تعداد و ارزش معاملات در شرایط فعلی به ارقام پیش از اجرا شدن عملی برجام رسیده است. در ماه‌های پایانی سال و پس از اجرایی شدن برجام در آن زمان فضای خوبی بر بازار سهام حاکم شده بود؛ اما هرچه به سال ۹۵ نزدیک‌تر شدیم روند تاثیرات مسائل سیاسی و اقتصادی بر بورس کمتر شد و در حال حاضر می‌توان گفت تاثیر مستقیم این مسائل روی صنایع بورسی بیش از پیش کاهش پیدا کرده است. این عامل موجب حاکم شدن فضای بی‌اعتمادی در بازار شده و کاهش فعالیت سهامداران را در پی داشته است. این روزها در حالی که بورس با کاهش استقبال معامله‌گران روبه‌رو‌ است، حجم و ارزش معاملات در اوراق اجاره و صکوک افزایش محسوسی را تجربه کرده است. واقعیت این است که در حال حاضر بازار سهام در بین بازارهای موازی گزینه چندان مطلوبی برای سرمایه‌گذاری و کسب بازدهی مطلوب نیست؛ چراکه سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی از معاملات دوری کرده و در انتظار اتفاقات بهتر و عملی‌تری هستند. این اتفاقات می‌تواند تحولات سیاسی یا اقتصادی باشد. به عبارتی دیگر هر اتفاقی که بتواند سیگنال مثبتی برای بازار سهام باشد، می‌تواند در بهبود وضعیت فعلی کمک‌کننده باشد. یکی از این مسائل کاهش نرخ سود بانکی متناسب با کاهش تورم است. به هر ترتیب بر اساس پیش‌بینی غالب کارشناسان از شرایط بهتر اقتصادی در سال ۹۵ که به نظر می‌رسد در نیمه دوم سال خود را نشان دهد، به سهامداران پیشنهاد می‌شود از عملکرد هیجانی پرهیز کنند.

بازار وارد فضای اصلاحی می‌شود

علیرضا مستقل، کارگزاری تدبیرگران فردا:کاهش ارزش معاملات روزانه در برهه فعلی نشانه خوبی برای بازار سهام محسوب نمی‌شود. برای رشد قیمت‌ها در وهله اول نیاز به ارزش معاملات بازار است و کاهش آن در روزهای اخیر می‌تواند نشان‌دهنده کاهش سطح امیدواری به شرکت‌های بورسی باشد. البته نباید این نکته را دور از ذهن داشت که ارزش معاملات، ارزش بازار و سرعت دست به دست شدن سهام در بورس، هرگز با روند اقتصاد کشور منطبق نبوده است. به همین دلیل اگر چه این پارامترها در سال‌های اخیر رشد داشته‌اند، اما هرگز متناسب با کلیات اقتصاد کشور نبوده‌اند.دلیل کاهش نسبی ارزش معاملات در هفته‌های اخیر را می‌توان در انتظارات فعالان بازار جست‌وجو کرد. پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) فعالان بازار انتظار داشتند که تحولات اقتصادی بسیار سریع‌تر از آنچه در عمل تجربه شد، رقم بخورد. فعالان بازار انتظار داشتند نرخ سود سپرده‌های بانکی (نرخ سود بدون ریسک در اقتصاد کشور) در فضای پسابرجام با سرعت بیشتری کاهش یابد. از طرف دیگر انتظار می‌رفت سرمایه‌گذاران خارجی با سرعت بیشتری وارد فضای اقتصادی کشور شوند. تاخیر در تغییرات یادشده باعث شد فضای روانی خوش‌بین غلبه خود را در مناسبات بورس از دست بدهد. حال هر چه این اتفاقات با تاخیر بیشتری مواجه شوند، فعالان بازار انتظارات خود را بیشتر تعدیل خواهند کرد و احتمالا اصلاح زمانی و قیمتی در بازار رخ خواهد داد.در بحث گشایش‌های مالی بین‌المللی نیز تحولات واقعی بسیار کندتر از انتظارات حرکت کرد و به جرات می‌توان ادعا کرد هنوز در بحث همکاری با شرکا و سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل عدم چابکی بخش دولتی و ضعف بخش خصوصی و همچنین عزلت ادامه‌دار سیستم بانکی از مناسبات بین‌المللی، خبری از اقدامات و تحولات جدی نیست. این موضوع نیز باعث دلسردی فعالان بازار سهام شده است و انتظارات این سرمایه‌گذاران برآورده نشده است.با تمام این توضیحات به نظر می‌رسد بازار وارد یک فاز اصلاحی خواهد شد که به‌صورت زمانی، قیمتی یا ترکیبی از این دو رخ خواهد داد. اصلاح قیمتی چندان بزرگ نخواهد بود و نهایتا ممکن است قیمت‌ها ۱۰ درصد افت کنند. اصلاح زمانی نیز احتمالا بین دو هفته تا دو ماه به طول خواهد انجامید. چنانچه در این مدت کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی متناسب با تورم اصلاح شود، می‌توان انتظار داشت که بازار با رونق مواجه شود. همچنین انتظار می‌رود تا پایان سال جاری تامین‌های مالی بزرگ توسط خارجی‌ها اتفاق افتد و در این صورت نیز می‌توان به آشتی دوباره فعالان بازار سهام با بورس تهران امیدوار بود.