گروه بورس، هاشم آردم: شاخص بورس تهران در روز گذشته بیش از ۳۰۰ واحد افت کرد و تمام رشدی که از ابتدای خرداد ماه برای شاخص کل رخ داده بود، تخلیه شد. با احتساب این افت، زیان متوسط سرمایه‌گذاری در بورس تهران از ابتدای سال تا‌کنون به ۸/ ۴ درصد رسید. در حالی که خوش‌بینی‌ها به افزایش بهای نفت، فضای رکودی بازارهای موازی و چشم‌انداز کاهشی نرخ سود بدون ریسک باعث شد بازار سهام شروع خوبی در خرداد ماه داشته باشد، اما کاهش ارزش معاملات و عدم مشارکت حقیقی‌ها در سمت تقاضای سهام باعث شد تمام راه رفته در خرداد ماه برگشت بخورد.

معاملاتی کم‌رمق در بازاری کم‌تهدید

معاملات روز گذشته در حالی پیگیری شد که انتظار می‌رفت افت قیمت محسوس در بازار رخ ندهد. چرا که از اوایل هفته گذشته بهای هر بشکه نفت در یک رالی صعودی به مرز ۵۰ دلار در هر بشکه رسیده بود. از طرف دیگر در اولین روز از هفته جاری نماد «خساپا» بعد از ۲۰ روز توقف بازگشایی شد. به‌رغم تعدیل مثبتی که در پیش‌بینی سود هر سهم سایپا توسط شرکت اعلام شده بود، قیمت هر سهم گروه خودروسازی سایپا با بیش از ۱۴ درصد افت مواجه شد و به قیمت اواسط اسفندماه سال گذشته (تعدیل شده با در نظر گرفتن آخرین افزایش سرمایه) رسید. اگرچه به دلیل آزاد شدن سهام جایزه ناشی از آخرین افزایش سرمایه شرکت، فشار فروش در این نماد قابل پیش‌بینی بود و انتظار می‌رفت که قیمت در این نماد لیدر افت کند، اما بخش مهمی از بازار انتظار بازگشایی نماد خساپا را می‌کشید تا یک ریسک نسبتا مهم از بازار خارج شود. در واقع دیگر سایه یک بازگشایی مهم بازار را تهدید نمی‌کند. روز گذشته نیز در حالی که شاخص گروه خودرویی ۲۸/ ۰ درصد افت کرد، اما معاملات خساپا در مدار مثبت صورت می‌گرفت.از طرف دیگر همان‌طور که پیش‌تر در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» اشاره شد، سایر بازارهای موازی هنوز چشم‌اندازی رکودی دارند. در هفته‌های گذشته روند ارز و طلا نزولی بوده است و در بازار پول نیز هر روز خبری از کاهش عن قریب نرخ سود سپرده‌های بانکی مخابره می‌شود. تنها تهدید مهم این روزهای بازار، احتمال قرار گرفتن دوباره قیمت نفت در مدار نزولی است. به نظر می‌رسد فعالان بازار تمایلی به نشان دادن واکنشی محسوس به افزایش بهای نفت ندارند. اغلب کارشناسان در تحلیل بازار نفت، ادامه رشد بهای نفت و حتی ماندن نفت در محدوده‌های نزدیک ۵۰ دلاری را در سایه ابهام می‌دانند. نکته دیگری که بخشی از بازار را مورد تهدید قرار می‌دهد، احتمال تک‌نرخی شدن ارز در آینده نزدیک است.

اگرچه تک‌نرخی شدن ارز برای روان شدن و شفاف شدن اقتصاد لازم است، اما منجر به حذف رانت اقتصادی در برخی شرکت‌ها (مخصوصا شرکت‌های حاضر در گروه محصولات شیمیایی) می‌شود. همین موضوع سبب شده است که ارزش معاملات گروه محصولات شیمیایی به کمترین میزان خود در سال‌های اخیر برسد.نکته نگران‌کننده این روزهای بازار به‌رغم کاهش محسوس تهدیدهای بازار، افت شدید ارزش معاملات است. به جرات می‌توان گفت که تهدیدهای بازار نسبت به ماه‌های گذشته کاهش یافته است. در برخی از مجامع شرکت‌ها نیز که در هفته‌های گذشته برگزار شد، بارقه‌هایی از امید تابیدن گرفته، اما ارزش معاملات روزانه بازار تقریبا نصف متوسط ارزش معاملات روزانه از ابتدای سال جاری است. طی معاملات روز گذشته در بورس تهران، حدود ۹۱۴ میلیون ورقه بهادار به ارزش حدود ۱۹۰ میلیارد تومان در بیش از ۷۰ هزار نوبت دست به دست شد. این در حالی است که میانگین ارزش معاملات روزانه بورس از ابتدای سال جاری بیش از ۲۷۰ میلیارد تومان بوده است. چنانچه ارزش معاملات نسبتا غیر معمول ۳۰ میلیارد تومانی در نماد «خساپا» را از ارزش معاملات خارج کنیم، مشخص می‌شود که در سایر گروه‌های بازار خبر چندانی نبوده است (معاملات بلوکی در نظر گرفته نشده است).

از طرف دیگر خالص خرید حقیقی‌ها در روز گذشته، دوباره به مدار منفی بازگشت. اگرچه این میزان چندان قابل توجه نیست، اما روند معاملات نشان می‌دهد که حقوقی‌های بازار نسبتا فعال‌تر شده و در بازه‌های قیمتی منفی در حال جمع‌آوری سهام هستند. تجربه نشان داده است که هرگاه خالص خرید حقیقی‌ها منفی می‌شود (به عبارت بهتر هرگاه تغییر مالکیت از حقیقی به حقوقی رخ می‌دهد) فضای بازار در کوتاه‌مدت اصلاحی خواهد بود. در این میان معمولا فعالان نیمه حرفه‌ای بازار از روندهای قیمتی دلسرد شده و از بازار خارج می‌شوند.نکته دیگری که تا حدودی فضای بازار را نگران‌کننده جلوه می‌دهد، کاهش نوسان‌های قیمتی و باقی ماندن ۸ روزه شاخص کل در کانال ۷۶ هزار واحدی است. چنین تجربه‌ای یک ماه پیش در کانال ۷۸ هزار واحدی تکرار شده بود. در واقع هر زمان که بازه‌‌های نوسان شاخص کل کاهش می‌یابد و شاخص در یک محدوده ثابت می‌ماند، بازار خود را برای یک افت یا یک رشد بزرگ آماده می‌کند. با وجود تمام نشانه‌های مثبت در بازار سهام، کاهش ارزش معاملات می‌تواند باعث ایجاد یک فضای فرسایش و رکودی در بازار شود که در نهایت منجر به کاهش ارتفاع شاخص کل خواهد شد. اما به نظر بسیاری از کارشناسان احتمالا در میان‌مدت خبری از ریزش چشمگیر قیمت‌ها در بازار سهام نخواهد بود.

در بازار چه گذشت؟

طی معاملات روز گذشته در بورس تهران، ۱۲ صنعت از ۳۷ صنعت حاضر در بازار با رشد شاخص مواجه بودند. در این میان بیشترین میزان رشد شاخص به ترتیب به گروه‌های استخراج سایر معادن (با تک‌سهم کماسه)، قند و شکر و استخراج کانه‌های فلزی اختصاص یافت. در طرف دیگر گروه‌های ساخت محصولات فلزی، استخراج زغال‌سنگ و خدمات فنی و مهندسی بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کردند.

گروه‌های خودرو و ساخت قطعات، فلزات اساسی و ساخت محصولات فلزی بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند و گروه‌های مواد دارویی، فرآورده‌های نفتی و گروه بانکی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.از میان نمادها، «شبندر» (پالایشگاه بندرعباس)، «وبملت» (بانک ملت) و «رمپنا» (گروه مپنا) بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل داشتند و هر یک به ترتیب شاخص را ۶۰، ۴۹ و ۴۰ واحد تنزل دادند. در طرف دیگر نمادهای «شپنا»، «وامید»، «فاراک»، «فملی» و «خساپا» نیز بیشترین تاثیرات مثبت را برای شاخص کل رقم زدند و جمعا دماسنج بازار را ۷۵ واحد ارتقا دادند.

تکرار روزهای فرسایشی بورس