گروه بورس: روز گذشته شاخص کل بازار سهام تحت تاثیر حرکات مثبت دو گروه بانکی و خودرویی با رشد همراه شد تا یک بار دیگر موضوع لیدر شدن این دو گروه نزد فعالان تالار شیشه‌ای مطرح شود. این عامل سبب شد «دنیای اقتصاد» به بررسی وضعیت و پتانسیل این دو گروه برای لیدر شدن بازار سهام کشور از منظر ۶ کارشناس بازار سهام بپردازد. به اعتقاد این کارشناسان خبر مذاکرات بانکداران ایرانی در اروپا و بیانیه ۴کشور اروپایی و آمریکا در مورد کاهش مشکلات بر سر مبادلات با ایران عامل افزایش انتظارات از بانک‌ها و در نتیجه افزایش قیمت این سهم‌ها بوده است. بر همین اساس نیز از ابتدای هفته جاری تحرکاتی مثبت در نمادهای زیر مجموعه این گروه شکل گرفته است؛ این در حالی است که وضعیت بنیادی نامناسب شرکت‌ها موضوع لیدر شدن این گروه را کمرنگ می‌کند.

ضمن اینکه احتمال بالای عرضه سهامداران عمده شرکت‌های زیر‌مجموعه این گروه مانعی دیگر بر سر راه لیدر شدن این گروه است. لیدر شدن گروه خودرویی نیز از منظر این کارشناسان به دلیل وضعیت نامناسب بنیادی شرکت‌ها به دلیل زیان انباشته سال‌های گذشته و هزینه‌های مالی بالا نیز بعید به نظر می‌رسد و هر چند در این گروه به سرانجام رسیدن رایزنی‌ها در مورد افزایش سرمایه شرکت ایران خودرو و ایران خودرو دیزل برای افزایش سرمایه ممکن است فضای این گروه را با هیجان مثبت و در نتیجه با رشد قیمت مواجه کند اما این موضوع نیز در بلند‌مدت تاثیر خاصی بر شرایط گروه خودرویی نخواهد داشت.موضوع مهم دیگر در روزهای اخیر توجه دوباره سهامداران حقیقی به معاملات بازار سهام است. موضوع مهم دیگر در شرایط کنونی توقف خروج حقیقی‌ها از معاملات بازار سهام است. در این زمینه کارشناسان معتقدند پس از اصلاح قیمت سهم‌ها در دو ماه گذشته در ادامه رشد خیره‌کننده زمستان ۹۴، قیمت بسیاری از نمادها به سطوح جذابی رسیده و این موضوع یک بار دیگر توجه سهامداران حقیقی به معاملات سهام را جلب کرده است.

امیدواری دوباره به بازدهی سهام

ابوالفضل شهرآبادی، معاون تامین مالی شرکت تامین سرمایه لوتوس پارسیان:به نظر می‌رسد اخباری که برای گروه بانکی در هفته‌های اخیر منتشر شده فضای مثبتی در نمادهای زیر‌مجموعه این گروه ایجاد کرده است. تلاش‌های انجام شده در هفته‌های اخیر و صدور بیانیه‌های مشترک اتحادیه اروپا و آمریکا فعالان بازار سهام را به مشاهده اثر واقعی تحریم‌ها امیدوار کرده است. هیجان این اخبار مثبت در شرایط کنونی تقاضای سهام بانکی را تا حدودی تقویت کرده است. در این میان، باید به این موضوع توجه داشت که با وجود وضعیت نه‌چندان مناسب بانک‌ها در شرایط کنونی، برقراری ارتباطات بین‌المللی مانند گشایش‌های اعتباری (LC) و افزایش تراکنش‌های ارزی (سوئیفت) می‌تواند به سودآوری بانک‌ها کمک کند. این کارمزدها می‌تواند اثر زیادی بر سودآوری این گروه داشته باشد. از این رو توجه فعالان بازار در فضای مثبت اخبار به این گروه جلب شده است. با این حال، احتمال عرضه از سوی سهامداران حقوقی به منظور تامین نقدینگی وجود دارد، امری که می‌تواند مطابق با گذشته سدی در برابر رشد نمادهای بانکی ایجاد کند. در گروه خودرو نیز همچنان گمانه‌زنی‌ها برای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها وجود دارد، این موضوع هیجانات را در سمت خرید این گروه نگه داشته است.

این شایعات نیز به نظر می‌رسد رشد کوتاه‌مدت را برای این گروه به دنبال داشته باشد. بر این اساس، نمی‌‌توان انتظار لیدری پایدار این گروه را در روند صعودی بازار داشت. در شرایط کنونی خودرویی‌ها با سه موضوع عمده روبه‌رو‌ هستند. نخستین مورد خریدهای هیجانی ناشی از امیدواری برای تمدید معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها در سال ۹۵ است. موضوع دوم، تامین مالی و همچنین فروش محصولات خودروسازان است که می‌تواند سودآوری شرکت‌های این گروه را تحت تاثیر قرار دهد. در این خصوص، می‌توان به پیش‌بینی جدید سایپا برای سال ۹۵ اشاره کرد. این شرکت قصد دارد با تامین مالی با نرخ‌های بسیار کمتر به جای تسهیلات گران قیمت پیشین هزینه‌های مالی را کاهش دهد. امری که می‌تواند به شرکت‌های خودروساز که هزینه‌های مالی بالایی دارند، کمک کند. فروش این شرکت‌ها نیز از مواردی است که می‌تواند بر سودآوری این شرکت‌ها در کوتاه مدت اثرگذار باشد. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد امید دوباره به کسب بازدهی مناسب، بار دیگر نقدینگی را به سمت بازار جذب کرده است. در این میان، حقیقی‌های بازار نیز از ابتدای خرداد با سیگنال‌‌های مختلفی که برای خرید سهام مشاهده کرده‌اند، مشارکت خود در سمت خرید سهام را افزایش داده‌اند. در این میان، همچنان بازار به دنبال سودهای یک شبه است، امری که فضای نوسان‌گیری را بر بازار سهام حاکم کرده است.

بازگشت جذابیت قیمتی به بازار

ایمان مقدسیان، تحلیلگر کارگزاری بانک کشاورزی: عملکرد بورس طی روزهای اخیر حامل پیام‌هایی است که می‌تواند رفتار بازار را طی روزهای آینده با تغییرات قابل توجهی نسبت به قبل همراه سازد. از مواردی که از اول هفته جاری به خوبی مشهود است چرخش عملکرد بازیگران حقیقی است، که بعد از فروش‌های قابل توجه در اردیبهشت، متوقف یا بالعکس شده است. بعد از گذشت سه ماه پایانی سال۹۴ که شاخص رشد خوبی را به ثبت رساند بسیاری از سرمایه‌گذاران حقیقی با شروع سال ۹۵ از بازار خارج و به شناسایی سود پرداختند. حال با توجه به اصلاح قیمتی در بسیاری از شرکت‌ها (به‌عنوان مثال در بسیاری از نماد‌های خودرویی، در حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد نسبت به سقف قیمتی صورت گرفته است) بار دیگر قیمت سهم‌ها جذاب شده و سهامداران حقیقی مجددا در صف‌های خرید ظاهر شده‌اند. به‌طور کلی اصلاحات زمانی و قیمتی در دوماه اخیر رفتار بازیگران حقیقی را تغییر داده و بازار را در شرایطی جدید نسبت به قبل قرار داده است.موضوع دیگر درخصوص لیدرمحور برخی صنایع در بورس است. لیدر محوری عموما در صنایعی صورت می‌گیرد که حجم معاملات بالا داشته باشند. بررسی عملکرد روز گذشته بازار حاکی از آن است که رشد شاخص در دو گروه بانکی و خودرویی قابل مشاهده بوده است. اما اینکه این رفتار تا چه حد می‌تواند این گروه‌ها را به‌عنوان لیدر بازار مطرح کند،نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.شواهد حاکی از آن است که گروه خودرو دیگر توان لیدر بودن در بازار را ندارد.

دریافت خبرهای مثبت مورد انتظار سهامداران در چندماه گذشته، پیش‌بینی‌ها درخصوص ضعف در گزارش‌های سه‌ماهه و تقسیم سود این مجامع از مواردی است که این احتمال را قوت می‌بخشد که شرکت‌های خودرویی نتوانند بار دیگر سقف قیمتی ماه‌های گذشته را لمس کنند. در این بین موضوعی که شاید بتواند این صنعت را به‌عنوان لیدر بازار مطرح سازد بحث درخصوص افزایش سرمایه شرکت‌های خودرویی از محل تجدید ارزیابی است. با توجه به رایزنی‌ها درخصوص لغو مالیات از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی‌ها، اگر شرکت‌های خودرویی به‌خصوص ایران‌خودرو، بتوانند معاف از مالیات سرمایه خود را افزایش دهند احتمال لیدر محوری این صنعت بار دیگر تقویت می‌شود که البته به نظر نمی‌رسد بلند‌مدت باشد.شرایط در صنعت بانک نیز لیدر بودن این گروه را کمرنگ می‌کند.فشار فروش سنگین در این گروه باعث شده که در مواقع رشد، نمادها با افت همراه شوند. همچنین در مجامع بانکی‌ها انتظار اتفاق خاصی وجود نداشته و تقسیم سود این شرکت‌ها مانند سال قبل است. انتظار اینکه این گروه بتواند به‌عنوان لیدر بازار فعالیت کند، بسیار کم است.بر‌اساس توضیحات فوق، به نظر می‌رسد چند عامل در دوماه آینده بازار را تحت‌الشعاع قرار دهد. انتشار گزارش مجامع شرکت‌ها و تقسیم سود مناسب در بسیاری از نمادها، کاهش نرخ سود بانکی به‌صورت غیر‌دستوری و نوسان مثبت قیمت نفت در بازارهای جهانی از مواردی است که در روند شاخص بسیار اثرگذار است. با این حال نوسان شاخص در یک محدوده مشخص طی یک ماه اخیر، می‌تواند نوید خروج هیجان در سهامداران باشد و از این رو به مدد مولفه‌های مثبت آتی ذکر شده، بازار با رشد قابل قبولی همراه شود.

تمایل سهامداران حقیقی به سهم‌های کوچک

علیرضا مستقل؛ مدیر صندوق سرمایه‌گذاری تدبیرگران فردا: در دوماه گذشته بازار سهام بر مدار حقوقی‌ها می‌چرخید. روندی که از اول ماه جاری چرخید، به‌طوری که روز گذشته شاهد افزایش فعالیت حقیقی‌های بازار بودیم. به نظر می‌رسد در برخی سهم‌های بنیادی شاهد توقف نزول قیمت سهم باشیم. در روزهای اخیر فعالان بازار از سهم‌های بزرگ خارج شده و وارد سهم‌های کوچک شده‌اند. متاسفانه در شرایط فعلی با وجود برخی گشایش‌ها در زمینه نقد شدن معاملات یورویی، افزایش سرعت بهبود وضعیت اقتصاد کلان و همچنین تسویه بخشی از بدهی‌های خارجی همچنان تسویه‌ بدهی دولت به بانک‌ها و بخش خصوصی به کندی انجام می‌شود. این موضوع در کنار پارامترهایی همچون فروش سنگین حقوقی‌ها در سهم‌های بزرگ بازار دست به دست هم داد تا شاهد افزایش فعالیت حقیقی‌ها در بازار باشیم. این در حالی است که حقیقی‌های بازار بیشتر در سهم‌های کوچک وارد شده‌اند که این روند روز به روز در حال تقویت است. همچنین روز گذشته شاهد تجربه نوسان شدید در بسیاری از نمادهای بازار بودیم که می‌توان دلیل آن را اندازه کوچک و محدود بودن تعداد سهامداران در این نمادها و فروشنده نبودن حقوقی‌ها دانست. دیروز تاثیر دو گروه بانکی و خودرویی در نماگر بورس تهران قابل لمس بود.

از نظر زمانی در ۴ ماه اخیر گروه خودرو لیدر بازار بود اما از اوایل سال و بعد از بازگشایی نماد سایپا بیشتر نمادهای این گروه با کاهش قیمت مواجه شدند که به نظر می‌رسد بخش مهمی از این نزول به دلیل خالی شدن برخی سهم‌ها و خروج حقیقی‌های بزرگ و تمایل بیشتر به سهم‌های کوچک بازار است. بر این اساس در بازه زمانی کنونی با وجود معاملات پرحجم در گروه خودرویی، کشش رشد بیشتر در این گروه بعید است. به نظر می‌رسد نمادهای حاضر در این گروه دیگر نمی‌توانند سقف قیمت قبلی خود را رد کنند. علاوه بر این کمبود نقدینگی و تسویه نشدن اعتبارات در بازار به مرور زمان موجب خروج سهامداران بیشتری از این گروه خواهد شد که همه این عوامل سبب کمرنگ شدن نقش لیدری گروه خودرو در بازار سهام می‌شود. بانکی‌ها نیز در شروع معاملات سال جاری مورد اقبال سهامداران قرار گرفتند اما استقبال سهامداران از نمادهای این گروه از نظر زمانی طولانی نشد و به مرور با افزایش فشار فروش از سوی حقیقی‌ها بازار از این گروه ناامید شد و در حال حاضر نیز بعید به نظر می‌رسد بانکی‌ها دوباره مورد استقبال قرار بگیرند و بتوانند لیدری بازار را به عهده بگیرند.

کم‌رمقی خودرو و بانک برای لیدرشدن

حسین خسرونژاد، مدیر سبدها و سرمایه‌گذاری شرکت مشاور سرمایه‌گذاری معیار: نزدیک شدن به فصل برگزاری مجامع و انتشار گزارش‌های ۳ماهه شرکت‌ها در شرایط کنونی نشان می‌دهد که شرکت‌های فعال در بازار سهام به ویژه در دو گروه خودرویی و بانکی، تقسیم سودهای مطلوبی نخواهند داشت.گروه خودرویی به دلیل زیان‌های انباشته سودی تقسیم نخواهد کرد. سود تقسیم شده در گروه بانکی‌ نیز بر اساس عملکرد ۶ماهه شرکت‌ها و به دلیل کاهش بسیار شدید ذخایر درنظر گرفته شده، دور از انتظار است. به این ترتیب مطابق با سال‌های گذشته انتظار تقسیم سودی از این گروه نباید داشت یا در صورت تقسیم سود نیز این سودها موهوم و بی‌کیفیت خواهد بود و به عبارت دیگر گروه بانکی نمی‌تواند با این شرایط به‌عنوان لیدر بازار شناخته شود. از سوی دیگر احتمال عرضه سهام شرکت‌های بانکی توسط سرمایه‌گذاران حقوقی، سناریوی لیدر شدن این گروه را کمرنگ تر از قبل می‌کند.

در گروه خودرویی نیز از یک سو به دلیل نبود عوامل بنیادی و حاکمیت سفته‌بازی و از سوی دیگر تاخیر در اقدام برای افزایش سرمایه دو شرکت ایران خودرو و ایران خودرو دیزل از محل تجدید ارزیابی‌ها که در حال حاضر در مراحل رایزنی برای عملی شدن است، موانعی برای لیدر شدن این گروه است.این موضوع (افزایش سرمایه شرکت ایران خودرو و ایران خودرو دیزل) هر‌چند غیر‌قانونی است، در صورت نهایی شدن نیز تاثیر مثبتی بر سودآوری این شرکت‌ها در سال آینده نخواهد داشت. برآیند این عوامل نشان‌دهنده عدم پتانسیل خودرویی‌ها برای لیدر شدن است. افزون بر این هنوز نماد معاملاتی سایپا بازگشایی نشده که در صورت بازگشایی دو سناریو برای آینده این سهام مطرح می‌شود که در هر دو صورت نیز با افت قیمت و فشار فروش در این نماد مواجه خواهیم شد: در سناریوی اول چنانچه «خساپا» با افزایش قیمت شدیدی بازگشایی شود، با توجه به افزایش تعداد سهام از محل افزایش سرمایه از روز بعد از بازگشایی با صف فروش روبه‌رو‌ می‌شود.در سناریوی دوم نیز به نظر می‌رسد چنانچه نماد مزبور در محدوده قیمتی ۱۲۰ تا ۱۳۰ تومان بازگشایی شود با توجه به تعدیل ۱۲۰درصدی پیش‌بینی سود هر سهم، در واقع با ۲۵درصد افت قیمت مواجه خواهد شد که این موضوع منجر به افت قیمت دیگر نمادهای این گروه خواهد شد. در کنار فقدان عوامل بنیادی و محوریت شایعات در گروه خودرو، دید مثبتی برای این گروه وجود ندارد و از این رو نمی‌توانند لیدر مناسبی برای بازار باشند.این در حالی است که در شرایط کنونی، اوضاع نه چندان مطلوب اقتصادی و رکود موجود کمتر شرکتی با افزایش سودآوری چشمگیر روبه‌رو‌ خواهد بود یا حداقل افزایش سودآوری را خواهد داشت که در بهترین حالت ممکن بتواند سود امسال را پوشش دهد. این مساله به افزایش فروش حقوقی‌ها دامن زده است. به همین دلیل این گروه اقدام به خرید نمی‌کنند. به این ترتیب فشار فروش این گروه از سهامداران نیز باعث افزایش هیجان منفی در بازار سهام می‌َشود.

فضای بازار، آبستن حوادث غیرقابل پیش‌بینی

فراز مسافری‌راد، مدیر سرمایه‌گذاری صندوق آتی‌اندیشان مس: به نظر می‌رسد که بازار سهام از روز شنبه هفته جاری یک حرکت برگشتی خفیف را آغاز کرده است. دلیل افزایش خوش‌بینی‌ها به بازار، احتمالا انتظار فعالان بازار مبنی بر کاهش واقعی سود سپرده‌های بانکی است. ممکن است با تاکیدات و تلاش‌های انجام شده که در راستای کاهش نرخ سود بانکی وجود دارد، این بار از دفعات گذشته تاثیرگذارتر باشد، چرا که فعالان اقتصادی در عمل شاهد کاهش سود سپرده‌های بانکی خواهند بود. همچنین در حال حاضر اوراق مشارکت و اوراق بدون ریسک نیز با نرخ‌های ۱۸ درصدی در حال انتشار است. همین موضوع سبب می‌شود که فعالان بازار به بورس به‌عنوان یک گزینه جدی برای سرمایه‌گذاری نگاه کنند.

اما در این فضای خوش‌بینی و شکل‌گیری اقبال بیشتر به بورس، هنوز تغییراتی بنیادین در سودآوری شرکت‌ها به وقوع نپیوسته است. همین موضوع است که سبب افزایش دامنه نوسان در نمادهای مختلف می‌شود. از طرفی قدرت و انگیزه خریداران برای ورود به بازار کم نیست. در واقع علاوه بر امکان کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی، قیمت اغلب سهم‌ها نیز با اصلاح قابل توجهی مواجه شده است. از طرف دیگر نیز تعداد زیادی فروشنده هنوز در بازار وجود دارد. این فروشندگان ممکن است نسبت به آینده بدبین باشند، اما احتمالا به دلیل رشد قیمت‌ها توانایی شناسایی سود دارند. همچنین خبر محکم و مطمئنی مبنی بر رشد سودآوری شرکت‌ها در آینده نزدیک وجود ندارد. لذا طبیعی است که نوسان قیمت‌ها افزایش یابد.

نکته دیگری که این روزها در فضای بازار خودنمایی می‌کند، سوءاستفاده برخی از فعالان بازار از فضای ملتهب بازار است. در بسیاری از نمادها ردپای معاملات گروهی و هدفدار به منظور موج‌سواری و نوسان‌گیری مشهود است. حقیقت این است که فضای اقتصاد ایران در شرایط فعلی آبستن حوادث غیرقابل پیش‌بینی است. هر اتفاقی محتمل است و همین موضوع سبب می‌شود که بازار شایعات نیز بیش از پیش رونق بگیرد. حال عده‌ای در این میان تلاش دارند با ایجاد موج‌های هیجانی اقدام به خرید و فروش کنند. بر این اساس، به نظر می‌رسد همچنان عده‌ای در تلاش برای کسب بازدهی در کمترین زمان ممکن با ایجاد فضای هیجانی در نمادهایی هستند که زمینه مناسب را برای نوسان‌گیری دارند. در شرایطی که فضای نوسان‌گیری در سهام محسوس است، شاید با رشد اندک قیمت‌ها شاهد افزایش فشار فروش در نمادهای مختلف باشیم. در این میان، گروه خودرو همچنان در فضای هیجانی معاملات متلاطمی را تجربه می‌کند و تمرکز نوسان‌گیری در این گروه می‌تواند بیش از سایر نمادهای بازار باشد. بر این اساس، با رشدهای اندک احتمال افزایش مقدار عرضه وجود دارد. در شرایط کنونی، ضعف عوامل بنیادی مانعی در برابر رشد پایدار شاخص بورس است، در صورتی که با اخبار مثبتی برای بازار سهام روبه‌رو شویم مانند اثرات کاهش واقعی نرخ سود بانکی می‌توان ادامه رشد بازار را انتظار داشت.

قیمت‌های پایین عاملی جذاب برای افزایش حضور حقیقی‌ها

حسین ایزدی؛ مدیرعامل کارگزاری اطمینان سهم: قیمت پایین برخی سهم‌های موجود در بازار موجب تشویق سهامداران حقیقی برای خرید سهام این شرکت‌ها شده است. در عین حال بروز نشانه‌هایی جدی درخصوص اجرایی شدن برجام، گشایش‌های بیشتر در اقتصاد و همچنین خبرهایی درباره پرداخت بدهی‌های کشور هند و انعقاد قراردادهای اقتصادی با این کشور چند میلیاردی نوید‌دهنده خبرهای خوبی برای شرکت‌های ایرانی و بهبود وضعیت بورس است که خود می‌تواند عاملی جذاب برای افزایش حضور سهامداران حقیقی در بازار باشد. روز گذشته حضور نمادهای گروه خودرو و همچنین بانکی‌ها در رشد شاخص قابل لمس بود. به نظر می‌رسد بانکی‌ها به دلیل گشایش سوئیفت یورویی و تسهیل مراودات تجار خارجی از این طریق مورد اقبال قرار گرفتند چرا که این اخبار نویددهنده افزایش سودآوری نمادهای حاضر در این گروه است اما لیدر شدن گروه بانکی به دلیل وضعیت بنیادی نامناسب این شرکت‌ها امری بعید به نظر می‌رسد. در عین حال قراردادهای خوب و بزرگ صنعت خودرو در ماه‌های اخیر می‌تواند یک بار دیگر توجه سهامداران را به این گروه جلب کند.

مسیر‌یابی دو اهرم رشد بورس