صالح طاهری/ دانشجوی دکترای اقتصاد

در حالی که این روزها استقبال به سمت بورس رو به گسترش است بد نیست به دو تجربه در ایالات متحده اشاره کرد؛ تجربه اول بیشتر باید از سوی کم مهارت‌های تازه وارد مد نظر قرار گیرد تا از خرید هیجانی سهام پرهیز کنند و دیگری از سوی سردمداران بورس که هر نوع تقاضایی از سوی شرکت‌ها که می‌تواند پایه‌ای در تقلب با روش‌های حسابداری داشته باشد را به راحتی نپذیرند.

بر‌اساس این تئوری اگرچه هر کسی می‌داند آنچه اتفاق می‌افتد به نوعی دور از عقلانیت است، اما می‌توان با خرید سهام و فروش آنها اندکی بعد به کسی که «ساده لوح بزرگ‌تر» نامیده می‌شود پول به‌دست آورد. مادامی که جاهل تمایل دارد تا سهام را از شما خریداری کرده و از این طریق به شما سود برساند، مهم نیست که این سهام چقدر بیشتر از آنچه که باید، ارزش‌گذاری شده‌اند.با توجه به سابقه تاریخی آنچه در این رهگذر اتفاق می‌افتد حباب‌های شکل گرفته از این طریق، در واکنش به اخبار بد شروع به لرزش می‌کنند و مردم کم کم مردد می‌شوند. سپس هر چیزی ناگهان سقوط می‌کند و بسیاری از عوام سرمایه خود را از دست می‌دهند.در این ارتباط دقیقا می‌توان به حباب تکنولوژی اشاره کرد که در مارس سال ۲۰۰۰ در ایالات متحده ترکید و شاخص نزدک (NASDAQ) سهام تکنولوژی ۸۰ درصد سقوط کرد.

سقوط دات‌کام، ۵‌تریلیون دلار پول سرمایه‌گذاران را نابود کرد و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین‌ نابودی‌های سرمایه لقب گرفت.مجله فورچون هرساله جایزه‌ای را به خلاق‌ترین شرکت در ایالات متحده اختصاص می‌دهد. انرون (ENRON) از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ به‌طور متوالی برنده این جایزه بود. درآمدهای سالانه این شرکت به ۱۰۱ بیلیون دلار رسید. موضوع فعالیت‌های شرکت از کاغذ گرفته تا گاز طبیعی و در مرکز آن الکتریسیته و مشتقات آنها بود. اما بیشتر سود این شرکت از محل اتخاذ روش حسابداری به روز کردن حساب‌ها به‌دست می‌آمد که به این شرکت اجازه می‌داد تا معاملاتی را که درآمد آنها در آینده محقق می‌شود در سود جاری لحاظ کند. همچنین این شرکت شبکه گسترده‌ای از شرکت‌های خارج از ترازنامه اش را خلق و محصولاتش را با بالاترین قیمت به آنها می‌فروخت. در اصل شرکت کالاها را با قیمت‌های دستکاری شده از خود می‌خرید.همه این ترفندها باعث شد تا روند قیمت سهام شرکت صعودی باشد. شیوه حسابداری انرون آنقدر مخرب بود که وقتی ماهیت این تقلب‌ها آشکار شد قیمت سهامش از ۹۰ دلار به صفر رسید.