رشد آرام بورس با چتر حقوقی‌ها

گروه بورس: هفته‌ای که گذشت برای بورس تهران، هفته‌ای متعادل محسوب می‌شد که در کنار حمایت نسبی سهامداران حقوقی رشد ۲/ ۰ درصدی را تجربه کرد. بورس تهران در ادامه روند اصلاحی خود در سال جدید، روزهای اخیر را با حجم کم معاملات نسبت به روزهای اوج زمستان ۹۴ ادامه می‌دهد. کاهش جریان گردش نقدینگی نوسانات کلی بازار را کاهش داده و توقف ۸ روزه بر سطح ۷۸هزار واحدی را برای شاخص کل رقم زده است. به عبارت دقیق‌تر، پس از ورود حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی در سه ماه پایانی سال ۹۴، در شرایط کنونی این روند متوقف و حتی معکوس شده است. بررسی‌های «دنیای‌‌اقتصاد» نشان می‌دهد از ابتدای سال تا‌کنون حدود ۷۰ میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی از بورس تهران خارج شده است. موضوعی که با اصلاح قیمت‌ها از ابتدای سال نیز همخوانی دارد. با این حال، میزان خروج نقدینگی در مقابل حجم پول ورودی در سه ماه پایانی سال گذشته، بسیار محدود و اندک است. موضوعی که بیانگر تغییر مالکیت محدود میان سهامداران حقیقی و حقوقی است.

دو پیام جریان نقدینگی

همان‌طور که بارها اشاره شده است، کاهش جریان ورود نقدینگی جدید به بورس تهران نخستین نتیجه تغییر مالکیت فعلی میان سهامداران است. به عبارت دقیق‌تر، برای ورود نقدینگی جدید نیاز است ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران تغییر کند که با توجه به وضعیت فعلی، احتمال بالایی ندارد. به بیان دیگر، فرصت‌های کم‌ریسک سرمایه‌گذاری از جمله سپرده بانکی و اوراق بدهی با نرخ سودهای بالا باعث می‌شود کمتر سرمایه‌گذاری نسبت به ورود به بازار سهام با ریسک بالا ترغیب شود. بنابراین، کُند شدن روند ورود پول به بورس کاملا طبیعی بوده و نیاز به محرکی واقعی تر از اخبار و خوش‌بینی‌ها به دوران پساتحریم دارد. دومین پیام این روند نیز حمایت نسبی سهامداران حقوقی است که بار دیگر تاکید می‌کند بازار سهام، در صورت افت با کف‌های دوران رکود خود (پاییز ۹۴) فاصله زیادی دارد. در واقع اصلاح سهام به‌صورت قیمتی یا زمانی از احتمال نسبتا زیادی برخوردار است، اما حتی در صورت افت، بازگشت به کف‌های قیمتی سال گذشته دور از انتظار است.

دو چالش بورس در دوران اصلاحی

در شرایط کنونی، توقف روند پرشتاب صعود قیمت‌ها و نیاز بازار به نقدینگی و لیدر جدید دو تهدید را نیز پیش روی معامله‌گران قرار می‌دهد. نخستین مساله بحث خریدهای اعتباری است که حجم بالایی در ماه‌های اخیر داشته است و در غیاب رشدهای پرشتاب قیمت‌ها، فشار فروش را در سهام افزایش می‌دهد. بنابراین، اگر محرکی جدی یا مکانی جدید (لیدری تازه برای رشد قیمت) در بازار سهام یافت نشود، احتمال اصلاح قیمت‌ها در بورس تهران بالا است. با این حال، رشد قیمت‌های جهانی و بهبود معاملات در بورس کالا در روزهای اخیر می‌تواند یکی از محرک‌های مهم برای بخش مهمی از صنایع بورسی باشد. با توجه به سهم حدود ۵۰ درصدی شرکت‌های کالایی در بورس تهران، این تغییر روند ممکن است بتواند مسیر جدیدی را برای جریان نقدینگی ایجاد کند. با این حال، عدم اطمینان نسبت به آینده قیمت‌های جهانی و موجودی بالای کالاها یکی از نگرانی‌هایی است که میان سهامداران وجود دارد. در این شرایط، سهامداران عمده در گروه‌های کالایی که مدت‌ها منتظر رشد قیمت سهام زیرمجموعه خود بوده‌اند، در صورت افزایش تقاضای سهام گروه کالایی ممکن است با افزایش فشار در سمت فروش مانعی جدی در برابر رونق پایدار بازار سهام باشند.

تغییر صفر مالکیت سهام در آغاز اردیبهشت

در معاملات هفته گذشته، شاهد حمایت حقوقی‌ها و تغییر مالکیت عمده سهامداران حقیقی به حقوقی، به میزان حدود ۵/ ۱ میلیارد تومان بودیم. روز شنبه، بازار سهام بیشترین ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی را به خود دید. اما این روند در روزهای یکشنبه و دوشنبه تغییر کرد و حقیقی‌ها بار دیگر در نقش خریدار وارد شدند و بخشی از نقدینگی خارج شده از سوی این بازیگران مجددا به بورس برگشت. سه‌شنبه اما مجددا حقوقی‌ها از بازار حمایت کردند و با جابه‌جایی مالکیت سهام به ارزش ۵۷ میلیارد ریال به نفع خود معاملات این روز را به پایان رساندند. چهارشنبه اما، سهامداران حقیقی با برخی خوش‌بینی‌ها وارد بازار شدند و به ویژه در گروه خودرویی تغییر مالکیت هفتگی را به صفر نزدیک کردند.

توازن مثبت و منفی‌های صنایع بورس

هفته گذشته، مطابق با رشد محدود شاخص کل، گروه‌های صنعتی نیز روند نسبتا متعادلی داشتند. به‌طوری که از ۳۷ گروه فعال، ۲۲ صنعت رشد شاخص و ۱۵ صنعت افت شاخص را تجربه کردند. نکته قابل توجه آنکه خودرویی‌ها که از ابتدای سال اصلاحی جدی را تجربه می‌کردند، توانستند در معاملات هفته گذشته بیش از ۱۳ درصد رشد قیمت را به‌طور متوسط تجربه کنند. در سمت دیگر، گروه‌های فلزات اساسی، کانه‌های فلزی و پالایشگاه‌ها از جمله بزرگ‌ترین صنایع با افت هفتگی شاخص محسوب می‌شوند.ممکن است رشد روزهای اخیر در قیمت‌های جهانی کالاها بار دیگر اقبال نسبی را در این گروه ایجاد کند؛ هرچند فروش‌های سنگین سهامداران عمده نمادهای فعال در این صنایع، معامله‌گران و به ویژه نوسان‌گیران را دچار تردید برای ورود به این گروه‌ها کرده است.

بازیگران عمده چه کردند؟

گروه بهمن در آخرین روز هفته و بعد از بازگشایی مجدد شاهد جابه‌جایی بیش از ۱۹ میلیون سهم از سمت بازیگران حقوقی به حقیقی بود. بنابراین، «خبهمن» که در اولین روز بازگشایی شاهد رشد ۵ درصدی قیمت بود، با فروش سنگین بازیگران حقوقی (۹۶درصد) همراه شد. شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح با فروش بیش از ۳ میلیون سهم نماد «خبهمن» یکی از فروشندگان حقوقی این سهم بود.

در نماد «وپاسار» نیز جابه‌جایی‌ها به نفع بازیگران حقوقی و حدود ۵/ ۲ میلیون سهم بود. این شرکت همزمان با صنعت بانکداری در اواسط هفته شاهد رشد قیمتی بود و در روز چهارشنبه حمایت بیشتر از سوی بازیگران خرد را به خود دید، اما بیشترین فعالیت بازیگران حقوقی در روز یکشنبه و همزمان با رشد یک درصدی قیمت نماد آن بود که بیش از ۲ میلیون سهم به نفع سهامداران حقوقی جابه‌جا شد. در زمینه تغییر سهام سهامداران فعال نیز شرکت اندیشه‌سازان بسامان ونداد نیز در چهار روز کاری حدود ۴ میلیون سهم از بانک پاسارگاد را خریداری کرد.

افت ارزش سهام بانک صادرات در طول هفته اخیر باعث شد این نماد در ۵ روز معاملاتی شاهد حمایت حقوقی‌ها در خرید و فروش سهم‌ها باشد. تغییر مالکیت «وبصادر» که حدود ۶۴ میلیون سهم به نفع حقوقی‌ها بود روز سه‌شنبه به بیشترین حد خود رسید. در آن روز که بازار شاهد تقابل قابل توجه عرضه و تقاضا بود، حدود ۷۰درصد معاملات آن روز (معادل ۳۴ میلیون سهم) توسط حقیقی‌ها فروخته و از سوی حقوقی‌ها خریداری شد. با این حال در چهار روز معاملاتی اخیر صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سپهرصاد، حدود ۶۵میلیون سهم از بانک صادرات را خریداری کرد .فشار نسبی فروش در تمامی روزها، از نشانه‌های بارز صنعت فلزات اساسی در هفته اخیر بود. در این بین، نماد «فخوز» با وجود افت قیمتی هفتگی، تغییر مالکیت ۵ روز خود را به نفع بازیگران حقیقی (یک میلیون و ۴۲۱ هزار سهم) به ثبت رساند. این نماد که تنها در اولین روز هفته شاهد حمایت حقوقی‌ها بود در بقیه روزها فشار فروش را از جانب دو گروه به همراه داشت. در این بین، موسسه صندوق بازنشستگی، وظیفه، ازکارافتادگی و پس‌انداز کارکنان بانک‌ها، در دو روز پایانی معاملات یک میلیون و ۹۰۰ هزار سهم فولاد خوزستان را به فروش رساند. یکی از نماد‌های بزرگ خودرویی که در هفته اخیر بار دیگر با اقبال سهامداران مواجه شد «خودرو» بود. ایجاد صف‌های خرید و فروش متعدد در این شرکت باعث شد تا بار دیگر حساسیت بر سر قیمت آن تشدید شود. در همین رابطه ایران خودرو در ۵ روز کاری تغییر مالکیت بیش از ۱۲ میلیون سهم را از سوی بازیگران حقیقی به حقوقی به ثبت رساند. این نماد که در طول هفته صف فروش سنگین‌تری را از جانب حقیقی‌ها شاهد بود، در آخرین روز هفته و همزمان با خبر تغییر قوانین مالیاتی افزایش سرمایه شرکت‌ها، بار دیگر با اقبال سهامداران حقوقی مواجه شد و ۱۸میلیون جابه‌جایی را به نفع آنها رقم زد. شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن در دو روز کاری هفته اخیر ۱۲میلیون سهم و همچنین شرکت سرمایه‌گذاری سلیم نیز در روز سه‌شنبه ۱۵ میلیون سهم ایران خودرو را به فروش رساندند. شرکت آهن و فولاد ارفع نیز در هفته‌ای که گذشت تغییر مالکیت حدود ۳۷ میلیون سهمی را از سوی حقوقی به حقیقی به ثبت رساند. این شرکت که در اولین روز هفته بدون هیچ تغییر مالکیتی سهام خود را میان بازیگران حقیقی جابه‌جا کرد، در دیگر روزهای هفته نیز با اقبال جدی حقیقی‌ها همراه بود.

سایپا نیز دیگر شرکت بزرگ خودروسازی، پس از ریزش‌های قیمتی در روزهای پایانی فروردین، مجددا شاهد صف‌های خرید از ابتدای هفته گذشته بود. خبرها و بعضا شایعاتی که درخصوص این شرکت مطرح است باعث افزایش هیجان سهامداران شده و این شرکت را با اقبال در خرید همراه می‌سازد. بررسی تغییر مالکیت سهام این شرکت حاکی از جابه جایی حدود ۳۳میلیون سهم به نفع بازیگران حقیقی بود. این شرکت که در سه روز ابتدایی هفته شاهد صف فروش سنگین در میان حقیقی‌ها بود، در روز سه‌شنبه شاهد حمایت حقوقی‌ها در نقش خریدار بود. «خساپا» در بحث تغییر سهامداران نیز شاهد فروش ۲۵ میلیون سهم از سوی شرکت توسعه سرمایه رادین بود.