در سال‌های اخیر با توجه به مشکلات و چالش‌های بخش بانکی کشور و قفل شدن سیستم بانکی کشور و تشدید تحریم‌های اقتصادی این امر نشان داد نظام بانکی کشور نمی‌تواند از عهده تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی کشور برآید.


به گزارش اقتصادنیوز، مدیرعامل بورس انرژی در این خصوص گفت: انتظاراتمان باید بر مبنای واقعیت‌ها و توان نهادهای تامین مالی در بازار سرمایه شکل بگیرد. باید قبول کنیم بانک‌ها رقیب سنتی بسیار قوی برای تامین سرمایه‌ها هستند و به همین دلیل تامین سرمایه‌ها به سادگی نمی‌توانند در این رقابت پیروز شوند.


به همین جهت در این سال‌ها سیاستگذاران نظام پولی و مالی کشور به دنبال راهکاری برای جایگزین کردن تامین مالی توسط نهادهایی غیر از بانک‌ها بودند تا اینکه ورود شرکت‌های بزرگ بورسی به بازار سرمایه کشور باعث شد نقش بورس در اقتصاد ایران پررنگ شود.


با این حال بانک‌محور بودن اقتصاد ایران باعث شده نهادهای مالی در بازار سرمایه در سال‌های گذشته چندان به چشم نیایند به‌طوری که در حال حاضر با وجود تاکید مسوولان دولت جدید بر تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق بازار سرمایه باز هم بالغ بر 80درصد تامین مالی در کشور از طریق بانک‌ها صورت گرفته و حدود 20 درصد مابقی از طریق سایر موارد و بازار سرمایه انجام می‌شود.

این در حالی است که فعالان بازار سرمایه معتقدند عدم آشنایی کامل برخی شرکت‌های صنعتی و تولیدکنندگان با فرآیند تامین مالی از بازار سرمایه باعث شده جایگاه و نقش شرکت‌های تامین سرمایه در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی مغفول باقی بماند.


کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد دارند عمده‌ترین مشکلات تامین مالی از طریق بازار سرمایه به دو بخش قابل تقسیم است. بخش اول به کاستی‌های ساختاری بازار سرمایه مربوط است که به اندازه و عمق کمتر بازار نسبت به بازار پول، نبود ابزارهای جدید و وجود قوانین محدودکننده از سوی نهاد ناظر در این بازار برمی‌گردد و بخش دوم نیز به ناآشنایی فعالان اقتصادی با مزیت‌ها و ویژگی‌های این بازار و هزینه‌های بالای تامین مالی در بازار سرمایه منتهی می‌شود. حال با توجه به اینکه اقتصاد ایران در حال ورود به دوران پساتحریم است این موضوع در این شرایط از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. در این رابطه سید علی حسینی معتقد است: در حوزه تامین مالی باید نگاه اصلاحی داشته باشیم. قوانین و مقررات بازار سرمایه باید متناسب با نیاز و الزامات اصلاح شود. اما حرکت دولت از بانک پایه بودن به سمت سیستم مالی بازار پایه جای سوال دارد.


او تاکید دارد که تاکنون این مساله به‌صورت یک الزام یا رویکرد مدون مطرح نشده است. در سخنان سیاستگذاران بحث‌هایی مطرح شده است که تعادل میان تامین مالی از محل بازار سرمایه و تامین مالی از طریق سیستم بانکی ایجاد شود. یا به عبارتی سهم تامین مالی از بازار سرمایه نسبت به وضعیت فعلی افزایش یابد. اما این موضوع تنها کافی نیست و باید حمایت‌های قانونی در این زمینه وجود داشته باشد.

مدیرعامل بورس انرژی در ادامه به اقتصادنیوز می‌گوید: البته اگر وضعیت را بخواهیم نسبت به گذشته بررسی کنیم بازار سرمایه همواره در زمینه تامین مالی با روند رو به رشد همراه بوده است.

حسینی درباره اینکه چرا بازار سرمایه در زمینه تامین مالی به نسبت بانک‌ها ضعیف عمل کرده است، می‌گوید: هنوز فاصله تامین مالی از طریق بانک‌ها با بازار سرمایه زیاد است. این موضوع از دلایل مختلفی نشات گرفته است. یکی آنکه نهادهای تامین مالی در بازار سرمایه به ویژه شرکت‌های تامین سرمایه نوپا هستند و حدود هفت تا هشت سال از عمر آنها در بازار ما نمی‌گذرد.


او افزود: این در حالی است که مثلا در کشوری مثل آمریکا سابقه شکل‌گیری Investment Banking به ۲۰۰ سال قبل برمی‌گردد. طبیعی است که با این تجربه بسیار اندک نباید انتظار داشته باشیم تامین سرمایه‌ها در ایران به یکباره جای بانک‌ها را در تامین مالی بگیرند.

این مدیربازارسرمایه کشور معتقد است: انتظاراتمان باید بر مبنای واقعیت‌ها و توان نهادهای تامین مالی در بازار سرمایه شکل بگیرد. باید قبول کنیم بانک‌ها رقیب سنتی بسیار قوی برای تامین سرمایه‌ها هستند و به همین دلیل تامین سرمایه‌ها به سادگی نمی‌توانند در این رقابت پیروز شوند.


او تاکید دارد: از طرف دیگر لازم است دولت چتر حمایتی خود را برای تامین مالی در بازار سرمایه گسترش دهد و لازمه آن تدوین سیاست‌ها و ضوابط قاطع و روشن در این رابطه است. ضمنا مقامات دولتی هم باید به تامین مالی از بازار سرمایه اعتقاد داشته باشند.حسینی معتقد است: متاسفانه کمتر مقامات دولتی در تامین مالی پروژه‌های بزرگ کشور تمایل دارند از بازار سرمایه استفاده کنند و ترجیح می‌دهند از طریق بانک این کارها را انجام دهند. در حالی که اگر با مزایای تامین مالی در بازار سرمایه آشنا باشند و بدانند تامین مالی در بازار سرمایه سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از بانک‌ها انجام می‌شود شاید دیگر اصرار نداشته باشند حتما تامین مالی از طریق سیستم بانکی انجام شود.


مدیرعامل بورس انرژی تاکید دارد: اگر مقامات دولتی به توان بازار سرمایه برای تامین مالی اعتقاد داشته باشند بسیاری از مشکلات در این عرصه حل می‌شود و خود به خود دیگر بخش‌ها هم برای تامین مالی به سمت بازار سرمایه می‌آیند.

او افزود: مساله دیگری هم در این میان وجود دارد، با وجود آنکه بخش خصوصی بسیار علاقه‌مند است که از طریق بازار سرمایه تامین مالی کند اما حاضر نیست دیگران را در سهامداری و مدیریت خود شریک کند، به عبارت دیگر تمایل به مشارکت‌پذیری در بخش خصوصی ما پایین است.

این مدیربازارسرمایه کشور معتقد است: این یک موضوع فرهنگی است و باید به گونه‌ای این محدودیت برداشته شود، اما موضوع دیگری که در این زمینه اهمیت دارد این است که ابزارهای تامین مالی در بانک‌ها از نظر سرمایه‌گذاران کم‌ریسک‌تر هستند.