بازار پلیمرها در انتظار قیمت‌هایی پایین‌تر

محمدحسین بابالو: ضعف خرید در بازارهای داخلی هم به بورس کالا و هم به حجم تولید و عرضه در شرکت‌های بزرگ پتروشیمی سرایت کرده که کاهش حجم معامله و افت قیمت‌ها را موجب شده است.

با توجه به انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در روزهای پیش‌رو، به نظر می‌رسد این شرایط سخت با ادامه جهت‌گیری کاهشی در روزهای آینده باز هم میهمان بازار پلیمرها باشد.

در بازار داخلی محصولات پتروشیمی، پایین بودن حجم معاملات و کاهش ادامه‌دار قیمت‌ها را باید با عقب‌نشینی خریداران همگام دانست که روزهای سخت فعلی را رقم زده است. با توجه به نزدیکی به اعلام قیمت‌های پایه جدید و همچنین احتمال کاهش مجدد آن بسیاری از خریداران به امید دریافت قیمت‌های کمتر و همچنین ترس از متضرر شدن، خریدهای خود را به تعویق انداخته، زیرا در شرایط نقدینگی فعلی، ظرفیت ریسک بسیار محدود شده است.

از سوی دیگر در بازارهای جهانی محصولات پلیمری به تبعیت از کاهش قیمت نفت و کاهش تقاضا هم قیمت‌ها در مسیر افت قرار گرفته و می‌تواند باز هم با کاهش بیشتر قیمت نفت ادامه یابد. با توجه به پایان یافتن زمان تقاضای فصلی در بازارهای جهانی احتمال تعمیق شرایط فعلی باز هم وجود خواهد داشت.

کاهش نسبی حجم معامله پلیمرها در بورس کالا

در رینگ پتروشیمی بورس کالای ایران در هفته گذشته شاهد معامله ۳۰ هزار و ۵۹۰ تن انواع محصولات پلیمری بودیم که به نسبت هفته پیش از آن از کاهش ۵۴۵۷ تنی این حجم حکایت دارد.

این در حالی بود که در بازار داخلی محصولات پتروشیمی قیمت‌ها در مسیر کاهش آرام ولی ممتدی قرار داشته که جذابیت خرید از بورس و بازار را کاهش می‌دهد.

البته در هفته پیش رو قیمت‌های پایه جدید از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام خواهد شد و با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت و ثبات نرخ دلار، احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها تقویت می‌شود، بنابراین بسیاری از فعالان بازار به امید کاهش بیشتر قیمت‌ها و یا ترس از زیان از خرید امتناع می‌کنند تا جایی که می‌توان حجم معامله ثبت شده را تقاضای واقعی و فیزیکی از سوی تولیدکنندگان اصلی دانست که به مصرف صنایع پایین‌دستی خواهد رسید.

از سوی دیگر بخش بزرگی از عرضه‌های جذاب از سوی تولیدکنندگان اصلی در بورس کالا تا حدودی محدود شده تا جایی که بسیاری از خریداران به سایر تولیدکنندگان روی آورده‌اند که این مطلب یعنی محدود شدن نسبی عرضه نیز یکی از دلایل مهم و اصلی کاهش حجم معاملات به شمار می‌آید.

به عبارت ساده‌تر در هفته گذشته هم عرضه‌ها محدود شد و هم تقاضا عقب‌نشینی داشت که به کاهش بیش از 5 هزار تنی حجم معاملات انجامید.

شرایط تولید و عرضه

در شرایط فعلی حجم تولید در صنایع بزرگ پتروشیمی بالادستی کاهش یافته که ممکن است این وضعیت سخت باز هم ادامه یابد و البته برخی گشایش‌های بین‌المللی هم تاکنون به این صنایع کمکی نکرده است. کاهش تقاضای داخلی، افزایش حجم تولید در بازارهای جهانی و محدودشدن بازارهای صادراتی و افت جذابیت و قیمت محصولات پتروشیمی از دلایل اصلی این امر به شمار می‌رود.

این در حالی است که آغاز دوران پساتحریم می‌تواند برای تولیدکنندگان بزرگ حتی نگران‌کننده باشد زیرا ممکن است بازارهای سنتی و داخلی را نیز از دست بدهند بنابراین به فکر چاره جویی خواهند بود.

استفاده از مکانیزم بورس کالا و عرضه مستقیم از سوی تولیدکننده اصلی به مصرف‌کننده نهایی یکی از راه حل‌های ساده و پیشرفته‌ای به حساب می‌آید که در روزهای اخیر مورد توجه انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی نیز بوده و علنا با اظهارات خود آخرین میخ را بر تابوت خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا کوبیده‌اند.

با توجه به این رویکرد جدید باید از هم‌اکنون انتظار داشته باشیم تا عرضه‌کنندگان اصلی به مکانیزم بازار آزاد و عرضه رقابتی با قیمت‌های رقابتی روی آورند یعنی احتمال کاهش قیمت‌ها را بیش از قیمت‌های پایه می‌توان مدنظر قرار داد بنابراین ظرفیت کاهش قیمت‌های داخلی تقویت خواهد شد.

در نهایت باید به این مطلب نیز اشاره کرد که شنیده‌ها حکایت از آن دارد که برخی از شرکت‌های بزرگ پتروشیمی هم‌اکنون قیمت‌های صادراتی خود را بسیار کاهش داده تا جایی که از قیمت‌های داخلی به مراتب در سطوح کمتری قرار گرفته که موجبات ناراحتی برخی از خریداران را پدید آورده است. البته کاهش قیمت‌های صادراتی به نسبت قیمت‌های داخلی یک عرف بین‌المللی محسوب می‌شود ولی در شرایطی که صنایع پایین‌دستی قدرتمندی در داخل کشور وجود دارد شاید توجه به بازارهای داخلی هم بازار بالفعل کنونی را تقویت کرده و هم ارزش افزوده بیشتری را برای کل کشور به همراه بیاورد. بهتر است ورود شرکت‌های خارجی و مواد اولیه تولیدی آنها را در پساتحریم جدی بگیریم.

وضعیت تقاضا در بازار داخلی

درخصوص شرکت‌ها و واحدهای مصرف‌کننده محصولات پتروشیمی و شرایط عمومی تقاضا باید به جرأت گفت که شرایط سختی در حال تجربه شدن است که در حجم خرید مواد اولیه آنها مشخص خواهد بود.

به‌عنوان مثال اوج تقاضا تنها به گریدهای لوله و EX3 و البته همچون گذشته به OFF گریدها محدود شده که نشان‌دهنده شرایط سخت تولید است. به‌عنوان مثالی دیگر در گریدهای سبک و خطی و اصطلاحا انواع نایلونی هم شاهد کم‌محلی خریداران حتی به عرضه‌های جذاب پیشین هستیم که نشان می‌دهد حتی زمان تقاضای فصلی هم نتوانسته برای بهبود این بازار کاری از پیش برد. از طرف دیگر افزایش تعرفه واردات به عراق نیز رسما اجرا نمی‌شود، بنابراین واردات محصولات پلاستیکی با همان هزینه‌های پیشین از سوی عراقی‌ها انجام می‌پذیرد. البته کاهش ارزش لیر ترکیه در کنار کاهش قیمت‌های جهانی پلیمرها نیز باعث خواهد شد تا قیمت تمام‌شده تولیدکنندگان این کشور باز‌هم کاهش یابد، بنابراین چندان هم نمی‌توان روی بازار عراق حساب کرد.

تقاضای داخلی هم شرایط وخیمی پیدا کرده و نه امیدی به تقاضای بخش خصوصی وجود داشته و نه داده‌های موثری مبنی بر افزایش تزریق بودجه‌های عمرانی در بازار دیده می‌شود که جمیع این موارد تایید ادامه شرایط فعلی است.

از طرف دیگر در هفته پیش‌رو قیمت‌های پایه جدید محصولات پتروشیمی اعلام خواهد شد و با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت خام و افت بهای مواد اولیه صنایع پتروشیمی و البته کاهش قیمت پلیمرها، می‌توان به کاهش مجدد این نرخ هرچند محدود امیدوار بود. در هر حال کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا که می‌تواند به سرعت به بازار داخلی تزریق شود، داده مهمی برای خریداران به‌شمار می‌آید و می‌توان به افزایش حجم معاملات در بورس و بازار امیدوار بود.

بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی

در بازارهای جهانی وضعیت خطرناکی حاکم شده و داده‌های متناقض بسیاری در حال تجربه شدن است، هرچند تاکنون خروجی آنها کاهش قیمت‌ها با محوریت بازارهای آسیایی بوده است.

هم‌اکنون قیمت نفت به‌عنوان مهم‌ترین‌ فاکتور در تعیین قیمت تمام‌شده محصولات پلیمری با جهت‌گیری تولید از خوراک مایع به کمترین حد در شش سال و نیم پیش رسیده و هنوز هم در مسیر افت قرار دارد.

در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با ۵۶/ ۰ درصد کاهش به ۴۱ دلار و ۹ سنت رسیده و هنوز در مسیر افت قرار دارد. قیمت هر بشکه نفت خام برنت نیز با ۵۴/ ۰درصد کاهش به ۴۶ دلار و ۳۷ سنت کاهش یافته و ممکن است باز‌هم این روند نزولی ادامه یابد.

این در حالی است که هنوز عرضه‌های نفت خام ایران به بازار وارد نشده و به نظر نمی‌رسد عربستان یا روسیه حجم تولید خود را کاهش دهند، بنابراین شکسته شدن کف روانی 40‌دلار برای نفت خام شاید بدیهی باشد. این در حالی است که حتی برخی از تحلیلگران از نفت 15 دلاری یعنی نزدیک به قیمت تمام شده آن نیز سخن گفته‌اند.

در کنار این موارد باید از کاهش ارزش لیر ترکیه، رئال برزیل، رینگیت مالزی و دینار عراق و برخی دیگر از ارزهای کشورهای واردکننده پلیمرها و یا نفت خام نیز صحبت کرد که جذابیت واردات را کاهش داده و پتانسیل جدیدی را برای کاهش قیمت‌ها رقم خواهند زد. البته کاهش حجم تولید صنعتی در چین و البته کاهش ارزش یوآن را نیز باید در نظر گرفت ولی برآیند کلی این موارد کاهش قیمت‌های پیش‌رو را می‌تواند رقم بزند که از هم‌اکنون در حال خودنمایی کردن و هشدار دادن است.

مهم‌ترین‌ رخدادهای موثر در بازار محصولات پتروشیمی

- کاهش بیش از ۵۰۰۰ تنی حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران

- عقب‌نشینی نسبی عرضه و تقاضا در بورس

- روند عمومی کاهشی قیمت پلیمرها در بازار داخلی

- انتظار بازار از کاهش بیشتر قیمت‌ها

- بازگشت تقاضا برای EX۳ در دو هفته اخیر

- بالابودن جذابیت OFF گریدها همچون گذشته

- بی‌میلی خریداران به عرضه‌های گریدهای سبک فیلم و خطی مخصوصا در مورد تولیدکنندگان فرعی

- بی‌میلی بازار به BL3 پلیمر کرمانشاه و برابر بودن عرضه و تقاضای BL3 پتروشیمی جم

- برابر بودن عرضه و تقاضا برای پلی اتیلن‌های سبک

- آرامش نسبی در بازار پلی پروپیلن‌ها همچون گذشته

- خودنمایی مجدد تقاضا برای پلی اتیلن سنگین لوله CRP۱۰۰N