کاهش مطلوب قیمت‌های پایه مهم‌ترین‌ خبر هفته گذشته در بورس کالای ایران بود که توجه مثبت فعالان بازار را برانگیخت و افزایش حجم معاملات پلیمری‌ها را به نسبت دو هفته قبل باعث شد. با توجه به انتظار افزایش نرخ دلار و البته روند آرام‌تر کاهش قیمت‌های جهانی و تثبیت نسبی قیمت نفت خام همچنین روند آرام بهبود قیمت‌ها در بازار داخلی به نظر می‌رسد روزهای پیش رو زمان مناسبی برای بازگشت خریداران و افزایش حجم خرید است، زیرا در ماه‌های آینده این شرایط وجود نخواهد داشت. در ادامه به توضیح این مطلب بیشتر خواهیم پرداخت. در هفته گذشته حجم معاملات پلیمری‌ها در بورس کالای ایران به ۲۸ هزار و ۴۵۰ تن افزایش یافت که بالاترین حجم معامله در سه هفته اخیر بود. این در حالی است که هنوز هم حجم معاملات به نسبت هفته‌ها و ماه‌های پیش رو به نسبت پایین است، ولی این افزایش داده مثبتی برای بهبود حجم خرید به دلیل تقویت تقاضای موثر داخلی و همچنین بهبود تولید در صنایع پایین دستی است. این افزایش در حالی ثبت شد که در هفته گذشته شاهد دو روز تعطیلی بودیم تا جایی که به جرات می‌توان گفت که بازار در هفته پیش نیمه‌تعطیل بود. کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا را می‌توان مهم‌ترین‌ دلیل افزایش شدید حجم معاملات در بورس کالا دانست که بین ۳ تا ۱۵ درصد کاهش قیمت‌ها را شاهد بودیم. دو هفته پیاپی شاهد کاهش حجم تقاضا و کاهش حجم معامله در بورس کالا بودیم که البته عقب‌نشینی خریداران به امید خرید با قیمت‌های پایین‌تر و انتظار برای کاهش قیمت‌های پایه محصولات پلیمری و پتروشیمیایی دلیل اصلی این رویکرد بود. رفتاری که با افت نرخ پایه با پاسخ مثبتی رو‌به‌رو شد و فاکتوری برای کاهش قیمت تمام شده تولیدات داخلی به حساب می‌آید. با توجه به این موارد می‌توان به افزایش تقاضای مؤثر در بازار داخلی و رونق هر‌چه بیشتر تولیدات در صنایع پایین‌دستی امیدوار بود. نهایتا باید گفت که انتظار افزایش شدید حجم معاملات در بورس کالا برای هفته پیش رو وجود دارد.

در بازار داخلی شاهد عقب‌نشینی خریداران مخصوصا در هفته‌های گذشته بودیم که در کنار کاهش سودآوری معاملات و کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار و همچنین انتظار برای کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا، بازار حتی به حالت نیمه تعطیل در آمده بود که بسته شدن مرز عراق و همچنین تعطیلات هفته‌های قبل هم به این شرایط دامن زدند. از سویی کاهش موجودی انبارها و ضعف شدید تقاضای مؤثر در کنار ضعف تولیدات داخلی هم به وخامت این اوضاع دامن زد. با توجه به اعلام قیمت‌های پایه‌های جدید و کاهش اغلب آنها و همچنین افزایش محدود حجم معاملات در بورس کالا، انتظار افزایش حجم عرضه به بازار داخلی وجود دارد. از طرفی افت تقاضای موثر در دو هفته گذشته باید به گونه‌ای جبران شود و در صورت تجمیع تقاضا، می‌توان به افزایش شدید جذابیت و بهبود حجم تقاضای واقعی در بازار امیدوار بود. البته شرایط بازار به این روشنی نیست، زیرا با کاهش قیمت‌های پایه بسیاری از فروشندگان از پیشنهاد قیمت‌ها خودداری کرده و تعطیلات را بهانه کرده‌اند، زیرا اجناس محدود موجود در انبارهایشان شاید حتی با زیان رو‌به‌رو شود. البته این احتمال چندان عمیق نیست، زیرا اغلب قیمت‌های خرید پایینی دارند ولی در هر صورت اجناس جدید با قیمت‌های تازه به بازار وارد خواهد شد.

در هفته‌های پیشین روند عمومی نوسان قیمت‌ها برای اغلب پلیمرها مخصوصا گریدهای ساده‌تر کاهشی بوده و افزایش قیمت‌ها مخصوصا برای پلیمرها و پلی‌اتیلن‌های پیشرفته‌تر انگشت‌شمار بود. این شرایط با کاهش قیمت‌های پایه احتمالا شتاب نزولی سریع‌تری خواهد داشت که البته در کنار انتظار برای افزایش حجم معامله در بورس کالا می‌تواند به افزایش حجم معاملات در بازار و البته کاهش قیمت‌ها منجر شود که امید است به بهبود بنیادین بازار منتهی شود. البته این در شرایطی رخ خواهد داد که حجم عرضه در بورس کالا بالا باشد تا این افزایش به بازار داخلی سرایت پیدا کند.

بازار جهانی نفت خام و محصولات پتروشیمی

مدتی است که در بازارهای جهانی قیمت نفت ثبات نسبی پیدا کرده و در سطوحی نزدیک به ۶۰ دلار تثبیت شده است. در آخرین معاملات قیمت نفت خام آمریکا به ۵۶ دلار و ۲۲ سنت رسیده که نوسان چندانی را به نسبت پایان هفته گذشته ندارد. بهای نفت خام برنت هم به ۶۰ دلار و ۴۳ سنت رسیده که افزایش ۱۹ سنتی را نشان می‌دهد. قیمت سبد نفت خام اوپک هم در روز ۲۲ دسامبر به ۵۶ دلار و ۹۰ سنت رسیده که البته افزایش قیمت محدودی را ثبت کرده است. با توجه به ورود نفت به یک فاز ثبات باید انتظار داشته باشیم تا روند نزولی و ادامه‌دار نرخ پلیمرها با شتاب کمتری رو‌به‌رو شود. اگر به نسبت و برای تمامی محصولات پالایشی و پلیمری در ماه گذشته از جمله مواد اولیه، میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و پلیمرها و محصولات پتروشیمیایی به‌صورت کلی کاهش ۸ درصدی را لحاظ کنیم برای ماه جاری باید انتظار کاهش نزدیک به ۵ درصد داشته باشیم. به عبارت ساده‌تر برای پلیمرها انتظار کاهش محدود و بین ۲ تا ۵ درصد داریم که از ماه گذشته کمتر خواهد بود. این رخداد پتانسیل کاهش قیمت‌های پایه را برای ماه آینده محدود خواهد کرد.

البته این در حالی خواهد بود که قیمت نفت افزایش نداشته باشد. هم‌اکنون نزدیک به یک هفته است که روند کاهشی قیمت نفت متوقف شده و هجوم سفته‌بازها را می‌توان دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها دانست. از سویی در بازارهای جهانی خبرهای خوش مداومی از رشد تولید ناخالص داخلی گزارش می‌شود که نشان‌دهنده دورنمای افزایش تقاضای نفت خام بوده و در قیمت‌های بسیار پایین فعلی قطعا باید به افزایش قیمت‌ها امیدوار بود. این در حالی است که دولت‌ها تلاشی را برای افزایش قیمت‌ها به کار نگیرند یا رخداد مهم و استراتژیکی در بازارهای جهانی رخ ندهد. در صورت افزایش قیمت نفت قطعا روند کاهش قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت که پتانسیلی برای التهاب در بازارهای داخلی هم به شمار می‌رود. در هر صورت و به‌عنوان نتیجه‌گیری باید گفت که قیمت‌های جهانی پایین فعلی زمان مناسبی را برای خرید پدید آورده شاید انتظار برای کاهش بیشتر قیمت‌ها تا بیش از حد شجاعانه بوده و ریسک معامله را افزایش می‌دهد. در هر صورت فعالان بازار باید به رصد شرایط فعلی ادامه دهند تا بتوانند بهترین رویکرد را برای کسب بهترین بازده انتخاب کنند.

نوسان قیمت دلار در تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی

کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا اقدام مطلوب و معقولی بود ولی جوانبی هم خواهد داشت. هم‌اکنون قیمت دلار در بازار آزاد و مخصوصا برای خرید حواله نزدیک به ۳۶۰۰ تومان است ولی قیمت‌های پایه مورد محاسبه در بورس کالا بر اساس دلار ۳۳۶۸ تومان مورد محاسبه قرار گرفته است. یعنی به‌صورت کلی نزدیک به ۷ درصد کاهش قیمت دلار را به نسبت آخرین وضعیت بازار شاهد هستیم. از طرفی در فرمول قیمت‌گذاری ۹۵ درصد قیمت فوب (تحویل بار کشتی) خلیج فارس قیمت‌گذاری می‌شود. به عبارت ساده‌تر و بدون لحاظ کردن هزینه‌های حمل و بارگیری، ترخیص گمرکی و البته جایزه صادراتی قیمت‌های پیشنهادی در بورس کالا ۱۲ درصد ارزان‌تر از قیمت‌های فروش خواهد بود. (البته با توجه شیوه تعیین قیمت‌های پایه (متوسط قیمت‌های پایان هفته در ماه گذشته) شاید بتوان ۲ درصد دیگر افزایش قیمت‌ها را خنثی فرض کرد) این مطلب از کاهش جذابیت عرضه‌های داخلی به نسبت صادرات خبر داده که نیاز به توجه بیشتر مدیران این عرصه و تلاش برای بالا نگه داشتن حجم عرضه‌های داخلی را خاطرنشان می‌کند.

نرخ ارز در بازار آزاد در ابتدای آذرماه نزدیک به ۳۲۰۰ تومان بود؛ ولی در پایان این ماه به نزدیکی ۳۶۰۰ تومان افزایش یافت. در صورتی که دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی پتروشیمی اقدام به اعلام قیمت‌ها بر اساس قیمت ۳۶۰۰ تومان می‌کرد که نشان‌دهنده افزایش

۹ درصدی قیمت دلار است و قطعا حجم بزرگی از قیمت‌های پایه ماه جاری صعودی می‌شد؛ ولی این دفتر برآیند قیمت‌های روزانه را لحاظ کرد که نهایتا به متوسط ۳۳۶۰ تومان رسید که افزایش

۴ درصدی را نشان می‌دهد. این در شرایطی است که قیمت دلار در ابتدای دی ماه نزدیک به

۳۶۰۰ تومان است و احتمال کاهش شدید آن تقریبا متصور نیست اگر افزایش قیمت نداشته باشد. به عبارت ساده‌تر و در صورتی که دلار در پایان ماه آینده سطوح فعلی یعنی نزدیک به ۳۶۰۰ تومان را حفظ کند و برآیند قیمت‌ها نیز همین مقدار بماند شاهد افزایش ۲۴۰ تومان قیمت‌ها یعنی افزایش بیش از ۷ درصدی قیمت‌ها خواهیم بود. از طرفی قیمت نفت نیز به یک ثبات نسبی رسیده و احتمالا کاهش بیشتر از ۷ درصد قیمت‌ها متصور نخواهد بود. به عبارت ساده‌تر حتی در صورتی که قیمت دلار افزایش بیشتری نداشته باشد باز هم قیمت‌های پایه احتمالا صعودی خواهد شد.

برآیند این شرایط

قیمت‌های پایه در آذرماه بر‌اساس قیمت دلار در پایان ماه محاسبه شد؛ ولی برای قیمت‌های پایه دی‌ماه بر اساس متوسط قیمت‌های روزانه دلار در بازار آزاد محاسبه شد. این اختلاف شیوه محاسبه مهم‌ترین دلیل کاهش قیمت‌های پایه دی ماه بود.

رخدادی که مورد توجه فعالان بازار و مخصوصا صنایع پایین دستی قرار گرفت

هم اکنون قیمت دلار بیش از ۳۵۰۰ تومان بوده و در صورت ثبات این قیمت، رشد تاثیر بسزایی در قیمت‌های پایه خواهد داشت و حتی امکان دارد قیمت‌ها صعودی شود. از سویی کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی متوقف شده و حتی احتمال افزایش آن هم وجود دارد. این شرایط هم باعث شده تا سرعت کاهش قیمت‌های محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی محدود شود و قطعا روند نزولی قیمت‌ها در پایان دی‌ماه این گونه نخواهد بود. بهتر است فعالان بازار دی ماه را برای زمان خرید انتخاب کنند؛ زیرا معلوم نیست قیمت‌های پایه در بهمن‌ماه صعودی خواهد شد یا خیر؟

امید به رونق مجدد بازار

امید به رونق مجدد بازار