محمد‌حسین بابالو: بورس کالای ایران روز یکشنبه با جذابیت چندانی رو به رو نبود و جز دو عرضه وکیوم باتوم با ثبت تقاضای گسترده و رسیدن به سقف مجاز قیمت‌ها رخداد مهمی در این بازار به ثبت نرسید. البته عدم عرضه بسیاری از پلیمرهای جذاب هم در این بین مؤثر بود ولی این شرایط ضعیف در بازار داخلی با چهره‌ای متفاوت تجربه شد. هم‌اکنون در بازار داخلی شاهد بازگشت آرام خریداران به بازار و تلاش برای افزایش موجودی انبارها هستیم؛ زیرا فعالیت‌های تولیدی بالاخره آغاز شده و می‌توانیم روزهای سرد سال را زمانی کلیدی برای افزایش تولیدات در صنایع پایین‌دستی محصولات پتروشیمی بدانیم. روز گذشته شاهد عرضه اوره صنعتی، آمونیاک (مایع)، بنزن (پایه زغال‌سنگ Coal Base )،

تری اتانول آمین، دی‌متانول آمین و منو‌متانول آمین، جوش‌شیرین (چینی)، گوگرد کلوخه و گرانوله، پلی‌اتیلن سنگین کلوخه، پلی‌پروپیلن کلوخه، پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن EX۲، آرگون، وکیوم باتوم، لوب کات سنگین و سبک و عایق رطوبتی BOF و برخی انواع قیر از جمله گریدهای ۶۰۷۰ (پالایشی و معدنی)، ۸۵۱۰۰، MC۲۵۰، MC۳۰۰۰، MC۷۰، قیر امولسیون CMS۲ و قیر امولسیون CRS۱ و CRS۲ و نهایتا CSS۱ عرضه‌های رینگ محصولات پالایشی و پتروشیمی را تشکیل می‌داد؛ البته بخش بزرگی از عرضه‌های قیر با اقبال خریداران رو‌به‌رو نشد و به مچینگ رفت.

روز یکشنبه جذاب‌ترین معاملات به عرضه‌های وکیوم باتوم پالایش نفت تبریز و پالایش نفت تندگویان باز‌گشت که به‌صورت کلی در برابر ۷ هزار تن عرضه شاهد ثبت ۱۸۲ هزار تن تقاضا بودیم که نشان‌دهنده شرایط خاصی در بازار این کالا است و البته نهایتا قیمت پایه ۸,۵۶۰ ریال با قیمت نهایی ۹,۴۱۶ ریال به‌صورت نقدی رو به رو شد. پس از این عرضه‌ها پلی‌پروپیلن کلوخه و پلی‌اتیلن سنگین کلوخه پتروشیمی مارون مهم‌ترین‌ و جذاب‌ترین عرضه‌ها را شامل شد که هر دو با رقابت و افزایش قیمت مواجه شدند.

در بازارهای داخلی و پس از پایان ماه محرم، انتظار کلی بر بهبود بازار است و بازگشت آرام خریداران را می‌توان نشان‌دهنده این طرزفکر دانست. این مطلب می‌تواند به بورس طلا هم سرایت کرده و حجم معاملات را افزایش دهد. البته برخی از فعالان بازار چنین طرز فکری ندارند؛ زیرا بالابودن حجم عرضه‌ها، عقب‌نشینی برخی از خریداران بزرگ و ورود اکثریت قریب به اتفاق عرضه‌ها به مچینگ نشان‌دهنده شرایط خاصی است که یک دورنمای دوگانه را به بورس تزریق می‌کند؛ البته در هر صورت انتظار افزایش حجم معاملات و رسیدن به روند صعودی هفته‌های پیش متصور است و شاید در این هفته حجم معاملات پلیمری‌ها بتواند رکورد ۵۴ هزار تنی هفته منتهی به ۹ آبان ماه را بشکند.

واقعیت‌های بورس کالا نشان می‌دهد که اغلب خریدها توسط واسطه‌ها و آن هم در مچینگ صورت گرفته و خریداران اصلی و مصرف‌کنندگان واقعی تمایلی به خرید مستقیم ندارند. به‌عنوان مثال یک واسطه با پرداخت وجه معامله می‌تواند کالاهای مورد نیاز خود را تحویل بگیرد و در بازار به فروش برساند. متاسفانه هم‌اکنون بسیاری از خریداران بزرگ ترجیح می‌دهند که از بازار خرید کنند تا از بورس؛ زیرا تحویل از بازار و تحویل کالای موجود در انبار را ترجیح می‌دهند؛ البته دلیل اصلی این رویکرد را نیز می‌توان ضعف مالی خریداران دانست، زیرا خرید اعتباری در بازار مدت‌ها است که رایج است و در ضعف حمایت‌های مالی دولت از صنایع مخصوصا صنایع کوچک‌تر، توجه به این شیوه معامله بیش از پیش تقویت می‌شود. در هر صورت عدم وجود حمایت‌های اعتباری در بورس کالا آن هم برای مواد اولیه و نبود واسطه‌های مالی قدرتمند همچون بانک‌ها یا عدم حمایت فروشندگان اصلی و تسهیل شرایط پرداخت این جهت‌گیری را تقویت خواهد کرد. البته تجربه نشان داده است که در صورت بهبود بازار و رونق تولید و جذابیت بیشتر فروش، این طرزفکر جای خود را به توجه بیشتر به بازار اصلی مخصوصا بورس کالا خواهد داد. با توجه به پایان تعطیلات و آغاز روزهای سرد سال می‌توان به بهبود شرایط فروش امیدوار بود که این داده بسیار مهم خود می‌تواند زنجیره تولید و خرید مواد اولیه را به طرز معجزه آسایی تقویت کند.

درخصوص تولیدات داخلی با محوریت صادرات هم‌اکنون دو داده مهم در حال خودنمایی است. اول کاهش نسبی و

ادامه دار قیمت‌های جهانی بسیاری از محصولات پتروشیمی است و دوم ثبات نسبی قیمت ارز در روزهای اخیر است که به نظر می‌رسد در روزهای آینده و در حین مذاکرات هسته‌ای در عمان باز هم این شرایط ادامه یابد. البته کاهش مجدد قیمت نفت خام مخصوصا نفت خام سبک آمریکا و رسیدن به ۷۸ دلار در هر بشکه در کنار ثبات نسبی قیمت نفت خام اوپک و برنت می‌تواند بر این نوسانات باز هم موثر واقع شود. البته این شرایط به دلایل فنی و اقتصادی خاصی به تمامی انواع محصولات پتروشیمی و شیمیایی قابل سرایت نیست. در هر صورت کاهش قیمت‌های جهانی جذابیت صادرات مخصوصا برای محموله‌های کوچک‌تر را کاهش می‌دهد که این کاهش جذابیت از سوی نوسان نرخ ارز حمایت نخواهد شد. این موارد توجه بیشتر به فروش داخلی را خاطرنشان کرده که می‌توان به افزایش عرضه‌ها در بورس و بازار امیدوار بود. البته این طرزفکر شاید برای همه انواع کالاها مخصوصا آن دسته که جذابیت فروش داخلی کمتری دارند مؤثر واقع نشود.

اگر به بازارهای جهانی توجه کنیم هم‌اکنون قیمت برخی محصولات شیمیایی خاص و مواد اولیه برای تولید کالاهای پیشرفته با افزایش رو‌به‌رو شده تا جایی که افزایش قیمت پروپان، بنزن، تولوئن و این قبیل کالاها با محوریت بازارهای غربی این افزایش را نشان می‌دهد. به‌عنوان مثال در بازارهای اروپای شمال غربی قیمت استایرن به بالاترین حد در ۱۴ ماه اخیر رسیده است که ضعف موجودی انبارها را دلیل اصلی این رشد قیمت‌ها ذکر کرده‌اند. این موارد نشان می‌دهد که بسیاری از کالاها هنوز هم در مسیر افزایش است. با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه برخی از کالاهای خاص، از هم‌اکنون احتمال افزایش قیمت برخی از محصولات پتروشیمی و پتروشیمیایی وجود دارد.

در بازار داخلی به‌صورت کلی شاهد افزایش قیمت بسیاری از انواع مختلف پلیمرها هستیم که بازگشت بیشتر خریداران را نشان می‌دهد. البته این افزایش نسبی حجم تقاضا تاکنون به بورس کالا سرایت نکرده و امیدواریم که این انتظار به وقوع بپیوندد. این مطلب یعنی افزایش آرام قیمت‌ها در کنار نوسان محدود قیمت‌های پایه در بورس کالا فاصله قیمتی بین بورس و بازار را باید افزایش دهد تا جایی که واسطه‌گری جذابیت بیشتری پیدا کند. البته این رویکرد قطعا برای تمامی کالاها رخ نخواهد داد ولی در هر صورت افزایش جذابیت معامله این مطلب را به همراه دارد.

شایعه‌ای که تایید نشد

هم‌اکنون شایعه مهمی مبنی بر وضع مجدد سقف رقابت قانونی برای محصولات شیمیایی در بازار به گوش می‌رسد که در تماس با مدیران بورس کالای ایران این شایعه از اساس تکذیب شد. با توجه به این تکذیبیه، همچون گذشته نوسان مجاز برای کالاهای شیمیایی کاملا آزاد است و هیچ‌گونه محدودیتی نخواهد داشت.

در آینده به این مطلب بیشتر خواهیم پرداخت.

توجه خریداران به بازار آزاد

توجه خریداران به بازار آزاد