تحولات جدی ذوب‌آهن در پیش است

گروه بنگاه‌های اقتصادی- آزاده حسینی: حال و روز این روزهای صنعت فولاد خوش نیست؛ پروژه‌های عمرانی به دلیل عدم پرداخت بودجه‌ها، اجرایی نشدند و همین موضوع باعث شده تا مصرف فولاد کشور به حداقل برسد، نقدینگی کاهش پیدا کرده و گردش سرمایه پایین و در نهایت واحدهای کوچک و بزرگ صنعتی با مشکلات زیادی مواجه هستند. در این رابطه با سعد محمدی، مدیر عامل بزرگ‌ترین و با قدمت‌ترین واحد تولید مقاطع فولادهای ساختمانی در کشور به گفت‌وگو نشستیم که وی با صراحت به پرسش‌هایمان پاسخ داد و از اتخاذ استراتژی‌های جدید در شرکت ذوب‌آهن و برنامه‌های در حال اجرای آن سخن گفت، از سویی ناگفته‌های بسیاری را نیز مطرح ساخت و وعده داد که در پنجمین همایش فولاد چالش‌های این صنعت را مطرح خواهد کرد.

وضعیت ذوب‌آهن را در شرایط رکود چگونه می‌بینید؟

با توجه به رکودی که در کشور حاکم است ذوب‌آهن از ابتدای سال تاکنون موفق به فروش بالغ بر ۲هزار میلیارد تومان محصول شده که نیمی‌از این رقم در فروردین ماه حاصل شده و نیم دیگر طی پنج ماه بعدی سال رخ داده و جالب است بدانید این رکود بیشتر در بازار مقاطع ساختمانی بوده و محصول ورق به دلیل مصرف صنعتی که دارد کمتر در رکود به‌سر برده است. در حال حاضر دستور توقف برخی از خطوط تولید را داده‌ایم چرا که معتقدیم تولید اقتصادی برای این شرکت بهتر از تولیدی است که با زیان همراه باشد. البته نکته مثبت ماجرا این است که با وجود رکود و کاهش فروش، بیشترین سود عملیاتی و خالص تاریخ ذوب‌آهن در سال ۹۲ محقق شده این در حالی است که شرکت در سال ۹۱ معادل ۴۹۶ میلیارد تومان بدهی زیان انباشته داشته است.

طی ۶ ماهه نخست سال به‌رغم اینکه قیمت فولاد به پایین‌ترین حد خود رسیده و معادل ۴۸۰ دلار در هر تن شده از برنامه تعیین شده ۵۱ درصد بیشتر تولید داشتیم. بد نیست به نکته‌ای اشاره کنم؛ در سال ۹۱ که وارد ذوب‌آهن شدم تولید فولاد خام یک‌میلیون و۸۸۱ هزار تن بود و در سال ۹۲ رشد ۱۹ درصدی تولید را تجربه کردیم و رقم تولید فولاد خام این شرکت به ۲ میلیون و ۲۷۱ هزار تن رسید. این میزان بیشترین درصد رشد بین واحد‌های فولادی کشور بود و کاری انجام دادیم که به عنوان شاخص می‌توان آن را مطرح کرد، بیشترین سود تاریخ ذوب‌آهن نیز در زمانی که فولاد به کمترین قیمت در دنیا رسیده بود، حاصل شد. بر این اساس در سال ۹۲ سود عملیاتی بالغ بر هزار میلیارد تومان محقق شده و سود خالص شرکت نیز معادل ۴۰۰ میلیارد تومان بود.

در حال حاضر بدهی معوق ندارید؟

ذوب‌آهن یکی از بزرگ‌ترین بدهکارهای بانکی است، اما با برنامه‌هایی که داریم تا سال ۹۵ تحولات مثبت زیادی در این شرکت رخ خواهد داد. این شرکت در سال‌های گذشته زیانده بود. ذوب‌آهن درسال ۸۸ معادل ۷۸ میلیارد تومان زیان داشت و رقم زیان شرکت در سال ۹۰ نیز به ۱۹۵ میلیارد تومان رسید.

اگر به سود رسیدید، این سود صرف چه شد؟

به سود رسیدیم اما متاسفانه قسمتی از سود عملیاتی ما تبدیل به پرداخت بدهی‌های ذوب‌آهن شد که به ما منتقل شده بود. زمانی که من شرکت را تحویل گرفتم میزان حدود ۴۹۰میلیارد تومان زیان انباشته بود و تقریبا افزون بر ۶۰ درصد سرمایه ثبتی شرکت (معادل۷۸۰ میلیارد تومان)، زیان انباشته داشتیم و حدود ۵ هزار میلیارد تومان نیز بدهی داشتیم. به این معنی که ذوب‌آهن باید یک‌سال هرچه تولید می‌کرد را می‌فروخت تا به سود برسد و به لحاظ قانونی شرکتی که بیش از ۵۰ درصد سرمایه ثبت شده زیان انباشته داشته باشد، شرکت ورشکسته محسوب می‌شود، اما اتفاقی که در ذوب‌آهن افتاد طبق گزارش‌های رسمی‌ تا پایان بهار امسال زیان انباشته صفر شده و در این مدت یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان (۱.۷ میلیارد تومان) سود محقق شده است. نکته مهم این است که از بین رفتن زیان انباشته حاصل عملیات بوده و افزایش سرمایه نداشته‌ایم.

در این شرایط رکودی چطور به سود رسیدید؟

در دنیا کف تولید اقتصادی سالی ۵ میلیون تن است و باید تولید ذوب‌آهن را به این میزان برسانیم و با توجه به مزیت‌هایی که داریم باید به سمت تولید در زمینه موارد خاص حرکت کنیم. ذوب‌آهن امروز دارای استراتژی برای آینده است و می‌داند به کدام مسیر و چرا می‌رود و مقصد کجاست. امروز سیاست من برای ذوب‌آهن ایجاد تنوع محصولات است و این تنوع، مسیر را برای ورود به بازار‌های جهانی باز می‌کند. از سوی دیگر برنامه داریم ظرفیت واحد تولید را به ۶ میلیون تن برسانیم و احداث واحد احیا مستقیم را نیز در برنامه خواهیم داشت. حداکثر با شرایطی که داریم طی ۵ سال آینده به آن خواهیم رسید، البته در مورد تولید با روش کوره بلند و احیای مستقیم باید بررسی داشته باشیم.

استراتژی فعلی شرکت چیست؟

امروز استراتژی ذوب‌آهن با توجه به وجود ۶۸ واحد نوردی در کشور و اینکه زمانی ذوب‌آهن تنها تولید کننده واحد نوردی در کشور بود باید متفاوت باشد از همین رو سبد محصولات خود را متفاوت کردیم. در نخستین قدم کارخانه تولید ریل را که استاندارد اروپایی داشت، خریداری کردیم. اولین محموله نیز ۲۰ روز دیگر به کشور می‌رسد و با توجه به اینکه در کشور و منطقه تولیدکننده‌ای در زمینه ریل وجود ندارد، این استراتژی را بسیار مناسب دیدیم. در حال حاضر برای خرید هر تن ریل ۸۰۰ دلار (یورو) از کشور خارج می‌شود در حالی که الان بازار داخلی تیرآهن ما را ۱۶۰۰ تومان نمی‌خرد و با توجه به اینکه ذوب‌آهن تنها واحد فولادی است که می‌تواند شمش این نوع تیرآهن را تولید کند به سمت تولید ریل رفتیم. خوشبختانه با متخصصان داخلی ما شمش ۳۵۰ در ۲۲۰ میلیمتر را تولید کردیم و آماده بهره‌برداری است و تمام تجهیزات با استاندارد‌های جهانی را نیز خریداری کردیم و در انتهای خط ۶۵۰ این تجهیزات نصب خواهد شد. سال آینده ذوب‌آهن بابت راه‌اندازی این خط تولیدی شرایط متفاوتی خواهد داشت و این کم هزینه‌ترین و پر سرعت‌ترین مسیر انتخابی برای سود آوری این واحد بود.

با راه‌اندازی این واحد شرکت در سال نخست به سود آوری خواهد رسید و تولید ریل UIC ۶۰ به میزان ۴۰۰ هزار تن در سال به زودی صورت می‌گیرد و در سال دوم بهره‌برداری، تولید به رقم ظرفیت اسمی‌خواهد رسید. با توجه به تاکید بر گسترش حمل و نقل ریلی در کشور تولید این نوع ریل می‌تواند بسیار مثمرثمر واقع شود این طرح‌ها چند سالی است که در ذوب‌آهن مطرح بوده اما سرانجام اجرایی شد.

با توجه به سرمایه‌گذاری صورت گرفته از سوی ذوب‌آهن، آیا راه‌آهن تضمین به خرید این محصولات داده است ؟

منطقه نیاز به ریل آن هم با استاندارد‌های روز اروپا دارد، اگر راه‌آهن هم از ذوب‌آهن، ریل نخرد نیاز منطقه به حدی است که تولید ما روی زمین نماند و ما مشکلی در این زمینه نداریم.

این واحد را به چه قیمتی خریداری کردید ؟

اجازه بدهید این موارد را بازگو نکنم، اگر برای اطلاع سهامداران می‌خواهید همین‌قدر بدانید که با قیمت مناسبی خریداری شده و در سال نخست راه‌اندازی سرمایه این طرح باز‌می‌گردد.

درخصوص طرح‌های در دست اجرا هم توضیح دهید.

از دیگر اقداماتی که صورت گرفته خرید واحد تولید تیرآهن بال پهن است. با توجه به اینکه در کشور این نوع تیرآهن تولید نمی‌شود و با جوش ورق به تیرآهن (به صورت تیر ورق) این محصول حاصل می‌شود ضرورت ایجاد این واحد در کشور احساس می‌شد و در سال آینده تیرآهن بال پهن از سایز ۲۰ تا ۳۰ در کشور تولید خواهد شد؛ ظرفیت تولید این واحد صنعتی نیز یک میلیون تن در سال است. در این محصول نیز ذوب‌آهن تنها واحدی است که در خاورمیانه استعداد تولید شمش آن را دارد .ذوب‌آهن در نیمه دوم سال ۹۴ تغییر مسیر خواهد داشت و در سال ۹۵ حرکت‌های جدی آغاز می‌شود.

کدام یک از این طرح‌ها تا پایان سال اجرایی می‌شود؟

هر دو طرح تا پایان سال اجرایی می‌شود اما نباید انتظار تحول چندانی در سال جاری داشت، سال آتی تغییرات احساس می‌شود. همچنین در سال آتی تولید کلاف نیز خواهیم داشت.

شما در ابتدا فرمودید که تولید ذوب‌آهن را به دلیل رکود متوقف کردید، مگر صادرات ندارید؟

میزان صادرات ذوب‌آهن بسیار اندک است و توقع من از چنین واحد صنعتی بسیار بالاتر است. در حال حاضر ۶۰ میلیون دلار صادرات داریم که با خرید (اسلیتر) امکان تولید میلگرد ۱۲ به صورت سه شاخه همزمان به‌وجود می‌آید و تولید این محصول در تقویت بازار صادراتی ما موثر است. از سویی با تنوع در سبد تولید و اصلاحاتی که در بخش‌های مختلف داشتیم سال آینده در بخش صادرات رونق بیشتری خواهیم داشت.

چه عواملی در پایین بودن حجم صادرات ذوب‌آهن دخیل بوده است؟

با توجه به اینکه در مقطعی از زمان، بیشتر تمرکز تولید بر بازار داخلی بود به نیاز بازار‌های بین‌المللی توجه نشده، از این رو در این بخش، سرمایه‌گذاری کمتری صورت گرفت. از جمله اقداماتی که به بهبود شرایط صادرات کمک خواهد کرد، تغییر نوع سیستم آج زن میلگرد بر اساس استاندارد‌های BS است که دستگاه‌های آن خریداری شده و در سال ۹۴ تولید میلگرد با استاندارد‌های BS را خواهیم داشت تا بتوانیم بازارهای منطقه را نیز جذب کنیم. در بخش اره نورد ۵۰۰ الان ۲۰ سال است که تیرآهن‌های ما کج بریده می‌شود و باعث شده تا تیرآهن‌های ما در بازار صادراتی مشتری نداشته باشد با خرید اره نورد ۵۰۰ جدید این مشکل برطرف خواهد شد، از سویی اقدامات جدی در بحث بسته‌بندی خواهیم داشت و در سیستم کاهش وزن میلگرد‌های استاندارد‌ در حال کار هستیم و طرح‌های متفاوتی هم برای بهینه‌سازی داریم.

با توجه به اینکه حدود نیمی‌ از قیمت تمام شده ذوب‌آهن مربوط به قیمت کک و زغال است آیا برای بهینه‌سازی در این بخش برنامه‌ای دارید؟

بله در حال حاضر ۴۳ درصد قیمت تمام شده ما مربوط به زغال‌سنگ و کک است که سیستمی ‌به نام (PCI) که سیستم تزریق پودر زغال به جای کک بوده، می‌تواند مصرف کک ما را تا ۱۵ درصد کاهش دهد، از این رو اجرای این سیستم را در دست اقدام داریم. تمام کوره بلند‌های دنیا PCI دارند و این پروژه برای ذوب‌آهن ضرورت به نظر می‌رسد.

سرمایه‌گذاری این طرح‌ها چقدر هزینه داشته است؟

تا به امروز حدود ۲ هزار میلیارد تومان پروژه تعریف شده که شامل طرح‌هایی است که در میان مدت کوتاه و میان مدت بلند برای شرکت در نظر گرفته‌ایم.

با توجه به بدهی‌های معوق راه‌های تامین مالی شرکت چه بوده است؟

این دیگر جزو مواردی است که نمی‌توانم در مورد آن صحبت کنم فقط همین‌قدر بدانید در طول این مدت به‌رغم کاهش میزان فروش و سرمایه‌گذاری، بدهی بانکی ما افزایش نداشته و با توجه به استراتژی‌هایی که تدوین شده، خود پروژه‌ها در طول مسیر در تامین مالی پروژه‌های دیگر موثر هستند.

آمار تولید و فروش را به تفکیک اعلام کنید.

در عملکرد ۶ ماهه اول ۹۳ نسبت به سال ۹۲ معادل یک میلیون و ۴۱۰ هزار تن فولاد خام تولید کردیم و ۵۲ درصد رشد داشتیم. این کار بزرگی بوده است. همچنین در تولید آگلومره امسال ۵۱ درصد رشد داشتیم ، در تولید کک ۵۱درصد رشد و در چدن مذاب ۵۶ درصد افزایش تولید داشتیم.

با توجه به رشد تولید آیا کاهش قیمت تمام‌شده هم در دستور کار بوده است؟

بله؛ تمام این برنامه‌ها برای کاهش هزینه تمام شده صورت گرفت. از این رو برای کاهش قیمت محصول برنامه‌ریزی و سعی کردیم با افزایش تولید، هزینه‌ها را کنترل کنیم. قیمت تمام شده محصول ما ۱۶۳۲ تومان در هر تن بود؛ ما این رقم را به ۱۳۰۰ تومان در سال ۹۲ رساندیم.

چه برنامه‌هایی برای کاهش مصرف انرژی اجرا کردید ؟

با تلاشی که از‌سوی تک تک پرسنل این شرکت صورت گرفت، میزان مصرف حامل‌های انرژی را کاهش دادیم. امسال میزان مصرف حامل‌های انرژی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۸ درصد کاهش داشته است؛ در بخش گاز طبیعی به رغم اینکه تولید ما ۵۰ درصد افزایش داشته از گاز کوره‌ها استفاده کردیم. در مصرف برق ۲ درصد افزایش مصرف داشتیم، در آب صنعتی که یکی از معضلات استان است، به‌رغم رشد تولید، ۹ درصد کاهش مصرف داشتیم و در ۶ ماه امسال، هفت میلیون و ۲۹۰ هزار متر‌مکعب مصرف آب داشتیم و برنامه‌های جدی برای کاهش مصرف آب

داریم.

در سیستم‌های جهانی، میزان مصرف انرژی در تولید فولاد در کوره بلند ۱۹ تا ۲۰ گیگا ژول است که در ذوب‌آهن این رقم ۲۶ الی ۲۷ گیگاژول است. ولی مصرف آب باید در هر تن ۶ متر‌مکعب باشد که مصرف ما نیز در همین محدوده است و برنامه‌های جدی برای کاهش مصرف آب داریم. در بحث نیروی انسانی تولید فولاد به ازای هر نفر نیروی انسانی در کره‌جنوبی ۱۱۴۰ کیلو است ولی تولید ما ۱۳۸ کیلو است که تقریبا ۹ برابر ما هستند.

با توجه به مواردی که ذکر شد چه زمانی قصد افزایش سرمایه را به طور جدی دارید؟ این بحث مدت‌ها است که مطرح شده اما اجرایی نشده است؟

صد در صد افزایش سرمایه خواهیم داشت و درخواست آن را به سازمان بورس ارائه دادیم. تلاش داریم امسال افزایش سرمایه داشته باشیم. ارزش ذاتی سهم ذوب‌آهن خیلی بالاتر از این رقمی‌ است که در بورس ثبت شده است؛ الان این رقم حدود ۲ هزارمیلیارد تومان است و متاسفانه در بورس ارزش ذاتی سهام را بر اساس روز می‌سنجند، در حالی‌که با توجه به دارایی‌های ذوب‌آهن، ارزش ذاتی این شرکت بسیار بالا است؛ همچنین ما درخواست انتقال به بازار اول فرابورس را دادیم و خوشبختانه موافقت هم شده و به زودی به تابلو اصلی بازار اول می‌آییم.

آیا رقم فروشی که در برنامه دیده بودید، محقق می‌شود؟

با توجه به رکودی که بازار با آن مواجه است، به نظر بعید می‌رسد رقم ۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومانی فروش محقق شود، البته با توجه به اقداماتی که صورت رفته، اگر شرایط بازار بهبود پیدا کند، ذوب‌آهن با جهش روبه‌رو می‌شود.

برنامه‌هایی برای ورود به عرصه معادن هم دارید؟

در بحث معدنکاری برای تامین مواد اولیه مورد نیاز ذوب‌آهن با جدیت وارد‌ شده‌ایم، تا به‌ حال مواردی را در بحث زغال سنگ داشتیم و به زودی برای داشتن معادن سنگ آهن نیز اقدامات لازم را انجام خواهیم داد. معدنکاری یک تعریف جهانی دارد و به هر کسی که در این کار ورود کرده معدنکار نمی‌گویند. به دنبال دریافت پهنه‌های معدنی برای اکتشاف و استخراج هستیم.

ذوب‌آهن به‌طور جدی وارد کار معدن شده و زغال سنگ شاهرود را نیز با ذخیره ۱۷ میلیون تن زغال سنگ به همین دلیل خریداری کردیم والبته قصد اکتشاف داریم و مطمئنا این رقم افزایش خواهد یافت. معدنی را نیز به مدت ۱۸ سال در طبس در اختیار گرفتیم؛ الان به دنبال این هستیم تا در مناقصه بعدی زغال سنگ کرمان ورود کنیم و مجموع این واحد‌های معدنی در بحث زغال‌سنگ نیمی ‌از نیاز ذوب‌آهن را تامین خواهد کرد؛ البته در حال حاضر، میزان تولید زغال‌سنگ در کشور ۸۷۰ هزار تن است، در حالی‌که میزان مصرف آن ۲ میلیون تن در سال است. اما با خریداری و سرمایه‌گذاری که ذوب‌آهن در معادن زغال انجام داده این شرکت می‌تواند در بازار زغال و تعیین قیمت این محصول حرفی برای گفتن داشته باشد و قدرت چانه‌زنی پیدا خواهد کرد و البته شکی در این نیست که با ورود ذوب‌آهن در بخش معدن می‌تواند استخراج و تولید را با سرمایه‌گذاری افزایش دهد.

برآورد شما از وضعیت بازار در نیمه دوم سال چیست؟

به نظرم به دلایل مختلفی در سه ماه چهارم سال تغییرات مثبتی خواهیم داشت. امسال هم طی ۶ ماه نخست سال، یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن محصول نهایی فروختیم که نسبت به پارسال، ۴ درصد افزایش داشتیم. باز هم تاکید می‌کنم شرایط ذوب‌آهن در نیمه دوم سال، تغییرات جدی خواهد داشت.