تلاش برای تسخیر بازار

منیره نظامیوند چگینی: قطر شبه‌جزیره کوچکی در منطقه خاورمیانه و آسیا است که سومین ذخایر گاز دنیا را در مالکیت خود داشته و یکی از قدرت‌های جهانی در زمینه پتروشیمی و گاز و از رقیبان اصلی ایران محسوب می‌شود. این کشور همچنین بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده و صادرکننده LNG در جهان نیز هست. وجود منابع عظیم گاز طبیعی به‌عنوان خوراک نسبتا ارزان برای تبدیل گاز به مایع (GTL)، حجم بالای خوراک جدید اتان جهت تولید محصولات پتروشیمی؛ پیوستگی مناسب بین صنایع پایین‌دستی و بالادستی و ظرفیت چشمگیر تولید پلی‌اتیلن، از مهم‌ترین‌ نقاط قوت این کشور است.

قطر در زمینه تولید سوخت مایع پاک (Clean Liquid Fuel) شامل سوخت دیزل و نفتا با سولفور کم که برای محیط‌زیست مناسب است، تبحر زیادی دارد. اقتصاد این کشور بر مبنای صدور گاز به‌ویژه در قالب LNG و GTL استوار است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، به نقل از الشرفه، خبرگزاری قطری، کارشناسان بر این باورند که صنعت رو به گسترش پتروشیمی قطر که یک منبع مهم درآمد برای این کشور به حساب می‌آید، به زودی و در سال‌های پیش رو با توسعه چشمگیر و روزافزون زمینه را برای درآمدزایی بیشتر و نیز ایجاد مشاغل گوناگون و جدید فراهم خواهد آورد.

بر‌اساس گزارش‌ها؛ مجله اقتصادی بیزنس گودییر در آخرین شماره خود نوشت: قطر از‌نظر صنعت پتروشیمی در بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. در گزارش اول سپتامبر این مجله آمده است که طرح‌های کوچک دولت-ملت قطر برای افزایش میزان تولید محصولات پتروشیمی به بیش از دوبرابر میزان کنونی، برای ارتقا و مستحکم‌سازی جای پای این کشور در این صنعت در عرصه جهانی است.

مواد پتروشیمی که برای اقتصاد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، بخشی کلیدی محسوب می‌شوند؛ در تولید محصولاتی مانند پلاستیک، مواد پاک‌کننده، رزین و مواد چرب‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرند. محصولات پتروشیمی شامل پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن کم‌حجم، اتیلن گلیکول، کودها، اولفین ها، الکل‌ها، وینیل و پلاستیک

هستند.

احمد حسین‌الخلف، یک بازرگان قطری در این رابطه معتقد است دولت قطر اهمیت صنعت پتروشیمی و بازدهی بالای آن را برای رشد درآمد، تشخیص داده و این همان دلیلی است که در تلاش برای گسترش این صنعت و بهبود آن است. کار ساخت دو طرح از بزرگ‌ترین طرح‌های پتروشیمی در منطقه خلیج‌فارس اکنون در حال انجام است. دولت قطر به دلیل هزینه بالای این طرح‌ها، همچنان به‌عنوان بزرگ‌ترین سهامدار سرمایه‌گذاری‌های پتروشیمی باقی خواهد ماند.

۲۵ میلیارد دلار هزینه بر‌آورد شده برای گسترش

ناصر الکواری، مدیرکل شرکت افزودنی‌های سوخت قطر در این زمینه گفت: در‌ راستای تلاش قطر برای رقابت با سایر کشورهای قدرتمند در صنعت پتروشیمی، شاهد گسترش چشمگیر این صنعت در این کشور در چند سال گذشته بوده‌ایم. قطر در نظر دارد برای گسترش و توسعه صنعت پتروشیمی داخلی و صنایع شیمیایی به‌زودی ۲۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند.

وی تاکید کرد: در سال ۲۰۱۲، شرکت‌های نفت قطر و شل طرح خود را برای توسعه طرح اولفین‌ها در شهر صنعتی راس لفان با هزینه کلی ۶/۴ میلیارد دلار اعلام کردند. براساس برآوردها، این طرح ۱/۱ میلیون تن اتیلن و ۱۷۰ هزار تن پروپیلن در سال تولید خواهد کرد.

محمد یوسف الملا، مدیر ارشد اجرایی و نایب رئیس هیات‌مدیره شرکت پتروشیمی قطر گفت که بسیاری از صنایع تولید‌کننده پلاستیک‌ها از پلی‌اتیلن کم حجم در ساخت کابل و سیم، قالب‌های تزریقی و لوله‌ها، بسته‌بندی‌های محصولات کشاورزی، رنگ و لامیناسیون استفاده می‌کنند. قطر از استانداردهای محافظت از محیط‌زیست و کیفیت در صنایع پتروشیمی خود پیروی می‌کند.

رشد صنعت پتروشیمی قطر در شرایطی است که مهم‌ترین رقبای پتروشیمی کشورمان در حال حاضر در کنار عربستان، طرح‌های قطری در صنعت مذکور است. این در حالی است که کارشناسان معتقدند وجود تحریم‌ها در واردات تکنولوژی، کاتالیست‌ها و بازارهای محصولات مذکور برای ایران معضلی به شمار می‌رود که قطر فارغ از آن، در حال ازدیاد تولید و صادرات این محصول است.

مساله دیگر وجود شرکت‌های معتبر بین‌المللی است که در حال حاضر مجتمع‌های بزرگی را در قطر راه‌اندازی و مدیریت می‌کنند. این خلأ در کشور ما هزینه‌های مختلفی را بر پروژه‌ها وارد می‌کند. با این حال تحلیلگران معتقدند قطر بزرگ‌ترین رقیب منطقه‌ای ایران در صنعت پتروشیمی محسوب می‌شود که اهداف صنعت را در افق ۱۴۰۴ تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد.

در حال حاضر حدود ۷۰ طرح پتروشیمی در مجموعه دولت تعریف شده که به ۳۱ میلیارد دلار سرمایه نیازمند است. مسوولان پتروشیمی معتقدند این میزان سرمایه در صورتی که به سیستم تزریق شود، می‌تواند در کنار سایر طرح‌های توسعه‌ای این صنعت، میزان تولید محصولات مزبور را تا ۱۰۰ میلیون تن در سال برساند که این میزان رشد ۴۰ میلیون تنی را نشان می‌دهد. این به معنای رشد لااقل ۳۰ درصدی صادرات این محصولات خواهد بود و انقلابی در صنعت پتروشیمی کشور به حساب می‌آید.

پیش‌بینی می‌شود مصرف جهانی پلیمرهای اساسی از حدود ۱۵۷ میلیون تن در سال ۲۰۰۱ با رشد حدود ۶ درصدی در سال به حدود ۳۰۶ میلیون تن در سال ۲۰۱۶ بالغ شود. راندمان تولید پلیمرهای اساسی طی سال‌های ۲۰۰۱، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۱ به ترتیب معادل ۸۱ درصد، ۸۳ درصد و ۸۶ درصد بوده است که پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۱۶ به حدود ۳۱۶ میلیون تن در سال و راندمان تولید ۸۶ درصد برسد. در حال حاضر عمده‌ترین مصرف پلیمرهای اساسی با سهمی بیش از ۵۰ درصد به پلی‌اتیلن اختصاص دارد. پس از آن، پلی‌پروپیلن، پلی‌استایرن و پلی‌وینیل کلراید پرمصرف‌ترین پلیمرها هستند.