عرضه یک‌میلیارد دلار اوراق نفت کوره

محمد‌حسین بابالو: سلف موازی یکی از شیوه‌های جدید تامین مالی در بورس‌کالا و انرژی ایران است که از جذابیت بالایی برای عرضه‌کنندگان و خریداران برخوردار است. با توجه به تجربه موفق عرضه سلف موازی سنگ‌آهن در بورس کالا می‌توان به موفقیت این قبیل عرضه‌‌ها در بورس انرژی بر پایه نفت کوره و به منظور تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی با ارزش افزوده بالاتر و خروج غیرتورمی از رکود نیز امیدوار بود.

در روزهای گذشته خبری مبنی بر انتشار یک میلیارد دلار اوراق سلف موازی نفت کوره به جای اوراق نفت خام در خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت که هدف آن تامین مالی ۸ پالایشگاه عنوان شد. این رخداد در چارچوب اوراق سلف موازی در بورس انرژی عرضه می‌شود و با سود ثابت جذابیت بسیاری برای مردم و سرمایه‌گذاران پدید خواهد آورد.

در گذشته مباحث بسیاری بر مبنای عرضه نفت خام به مردم به‌صورت مستقیم مطرح شده بود ولی عملی نشد اما هم‌اکنون مجددا شاهد عرضه‌های مشابهی هستیم که امیدواری فعالان این صنعت را به همراه دارد. پس از تجربه موفق عرضه اوراق استاندارد سلف سنگ‌آهن در بورس کالا این شیوه عرضه که پتانسیل قدرتمندی برای تامین مالی بسیاری از پروژه‌ها است، می‌تواند به‌عنوان راهگشای سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی نفت و گاز ایفای نقش کند.

در همین رابطه مدیرعامل بورس انرژی از انتشار یک میلیارد دلار اوراق سلف موازی بر پایه نفت کوره به جای نفت خام خبر داد و گفت: در ۸ طرح پالایش میعانات گازی در سیراف احتمال تامین مالی ازطریق صندوق‌های پروژه به‌عنوان یک مکانیزم مالی جدید وجود دارد.

سید‌علی حسینی مدیر عامل بورس انرژی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه بورس انرژی همکاری تنگاتنگی با وزارت نفت برای انتشار اوراق سلف موازی نفتی دارد، اضافه کرد: اگر مردم مطمئن شوند از سود سرمایه‌گذاری خرید انواع اوراق به‌صورت منصفانه بهره‌مند می‌شوند، از این اوراق استقبال خواهند کرد.

وی افزود: اوراق سلف نفتی به دلیل ساز و کار متفاوت با اوراق مشارکت تا حدودی این هدف را پوشش می‌دهد و مردم از نوسان قیمت کالای پایه تا حدودی منتفع می‌شوند.

مدیرعامل بورس انرژی با بیان اینکه برنامه‌ریزی شده برای یک سال آینده یک میلیارد دلار از طریق انتشار اوراق سلف موازی نفتی تامین مالی انجام شود، گفت: این اوراق یکجا منتشر نمی‌شود و احتمالا طی ۴ یا ۵ مرحله به‌صورت ریالی منتشر خواهد شد.

وی ادامه داد: احتمالا تا یک ماه آینده همان‌طور که آقای زنگنه اشاره کرده‌اند، انتشار این اوراق به نتیجه می‌رسد و در مرحله اول پیشنهاد ما انتشار ریالی اوراق است، تا ضریب موفقیت آن افزایش یابد. حسینی تصریح کرد: در این اوراق یک نرخ حداقلی و یک نرخ حداکثری برای سود سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود و سود دو طرف از طریق آپشن‌های (اختیار) خرید و فروش محدود می‌شود.

وی افزود: این اوراق به جای نفت خام بر پایه نفت کوره منتشر می‌شود و کسانی که بخواهند نفت کوره را به‌صورت فیزیکی تحویل بگیرند، باید میزان مشخصی از اوراق را در اختیار داشته باشند، تا مثلا بتوانند حد‌اقل یک محموله ۳۵ هزار تنی نفت کوره را در اختیار بگیرند. مدیرعامل بورس انرژی تاکید کرد: امکان معامله ثانویه وجود خواهد داشت و ترجیح‌ ما و وزارت نفت انتشار اوراق بر اساس نفت کوره به جای نفت خام است، چرا که معاملات آن آسان‌تر است. وی اضافه کرد: بر خلاف نفت خام ساز و کارها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به تحویل نفت کوره به خریداران منجر شود، چرا که به تدریج مصارف داخلی از سوخت مایع به گاز تغییر می‌کند و نفت کوره برای صادرات آزاد می‌شود.

حسینی افزود: صندوق‌های پروژه هم در کنار این اوراق با کمک مسوولان وزارت نفت طراحی شده است؛ چنان که به‌عنوان مثال در ۸ طرح پالایش میعانات گازی در سیراف کاملا ظرفیت تامین مالی از طریق صندوق‌های پروژه وجود دارد و در این باره مذاکراتی نیز انجام شده است. واقعیت آن است که عرضه عمومی نفت خام به مردم یا حتی برخی خریداران خارجی در بورس انرژی تاکنون به دلایل مختلف صورت نپذیرفته که در برخی گمانه زنی‌ها موانع شرعی و قانونی را در این بین موثر دانسته‌اند. از طرفی صنعت نفت و گاز ایران یک صنعت بسیار جذاب در عرضه بین‌الملی بوده، ولی به دلایل مختلف در میان‌مدت نتوانسته چندان موفق عمل کند و کاهش نسبی حجم تولید و ضعف نسبی صادرات به نسبت سال‌های قبل را می‌توان در این چارچوب ارزیابی کرد. از سویی نرخ بسیار بالا و سریع بازگشت سرمایه حتی در شرایط سخت فعلی نیز از بالابودن جذابیت این صنعت حکایت می‌کند. هرگونه سرمایه‌گذاری توسط منابع داخلی و خارجی در این صنعت در کنار افزایش رقابت پذیری کشور می‌تواند سود قابل توجهی را نصیب سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی کند.

سرمایه‌گذاری در قراردادهای سلف موازی نفت کوره به جای نفت خام نیز شیوه جالبی برای تامین مالی واحدهای تولیدی است که شائبه هرگونه انحراف را در این چارچوب حذف می‌کند. اهمیت عرضه نفت کوره از آن جهت است که پتانسیل عرضه فیزیکی آن وجود دارد و با توجه به آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا در کنار اجبار به عرضه کل محصولات، شاهد آزادسازی صادرات محصولات پتروشیمی هستیم. این رخداد در چارچوب بورس انرژی و تقویت معاملات، حمایت از بازار داخلی و همچنین رونق صادرات نفت کوره با محوریت بخش خصوصی را باعث خواهد شد.

درخصوص این عرضه‌ها هنوز ابهامات بسیاری وجود دارد که از آن جمله می‌توان از شرایط تعهد پرداخت سود و شرکت تعهد‌کننده، زمان و میزان پرداخت سود و سود میان دوره و همچنین بازار ثانویه و شیوه معامله آن، شیوه فروش یا تحویل کالا و بازارهای هدف، حداقل و حداکثر حجم خرید و... نام برد.

هدف عرضه سلف موازی نفت کوره

مهم‌ترین‌ هدف از عرضه قراردادهای سلف موازی تامین مالی پروژه‌ها با شیوه‌های جدیدی است که بار مالی سنگینی برای دولت نداشته باشند. با توجه به هدف‌گذاری دولت برای خروج غیرتورمی از رکود و همچنین تقویت بخش تولید با محوریت پروژه‌های بزرگ و با اولویت پروژه‌های نفتی و گازی، این قبیل عرضه‌ها را می‌توان در راستای تامین مالی بنگاه‌هایی دانست که دولت توان یا تمایلی برای سرمایه‌گذاری در آنها ندارد. با توجه به سیاست‌های انقباضی پولی موجود به منظور محدود کردن رشد نقدینگی با هدف کاهش تورم، هر گونه افزایش این حجم را می‌توان یک خط قرمز نامرئی دانست.

این در حالی است که به‌صورت بنیادین افزایش رشد اقتصادی در ایران یا هر کشور مشابهی پتانسیلی برای کاهش تورم بوده و هست. جمع‌آوری منابع نقدینگی سرگردان، مدیریت و هدایت آنها به سمت تولید و جلوگیری از سفته‌بازی و واسطه‌گری و تلاش برای افزایش رشد اقتصادی، احداث پروژه‌های مورد نیاز با کمترین هزینه برای دولت را می‌توان از مهم‌ترین دلایل این قبیل عرضه‌ها دانست.

با توجه به وجود برخی محدودیت‌های داخلی و بین‌المللی و همچنین رقابت موجود بین ایران و برخی دیگر از کشورهای منطقه در میدان‌های مشترک نفتی و گازی هم اکنون نیاز به سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای برای استخراج این قبیل ذخایر حس می‌شود. این در حالی است که ایران پتانسیل علمی و فنی لازم را برای اکتشاف، استخراج و پالایش این قبیل ذخایر دارا بوده و تامین منابع مالی مورد نیاز در شرایط فعلی و ضعف نسبی سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند کلید حل بسیاری از مشکلات موجود باشد. تمامی این موارد در حالی است که هر‌گونه سرمایه‌گذاری در استخراج مخصوصا برای گاز طبیعی نیاز به صنایع پالایشی گاز داشته که می‌تواند میعانات گازی پالایش شده را به بازار عرضه کند.

سابقه اجرای این شیوه معاملاتی:

این شیوه معاملاتی در تیرماه در بورس کالای ایران تجربه شده که موفقیت چشمگیری را نیز به‌دست آورد و تامین مالی گسترده‌ای برای برخی پروژه‌های معدنی صورت پذیرفت.

ادامه در صفحه ۱۵