الهام بادپا (بیتا) * طی هفته گذشته عواملی همچون اعلام درآمد سه ماهه برخی شرکت‌ها، انتشار گزارش‌هایی از IMF، IEA و EIA، اقدام اخیر بانک‌ مرکزی چین و وخیم شدن اوضاع اقتصادی آمریکای لاتین همراه با انتشار آمار و ارقامی از اوضاع اقتصادی آمریکا، اروپا و چین به بروز نوساناتی در قیمت ارز، طلا، نفت و فلزات منجر شد.
هفته گذشته در حالی آغاز شد که بازارهای سهام اروپا متاثر از افت قابل توجه درآمد یکی از بانک‌های معتبر اروپایی و انتشار گزارش‌های نه چندان امیدوارکننده‌ای از اوضاع اقتصادی چین تنزل یافتند. از سوی دیگر با اینکه افزایش امیدواری‌ها نسبت به ادامه روند بهبود اوضاع اقتصادی آمریکا موجب رشد شاخص دلار تا بالاترین سطح خود در دو ماه اخیر گردید، اما افزایش نرخ بهره کوتاه‌مدت در اروپا فشار رو به بالایی بر نرخ برابری یورو به دلار وارد ساخت. ناگفته نماند نگرانی‌ها از ادامه رکود در منطقه پولی یورو و احتمال اجرای سیاست‌های انبساطی بیشتر از سوی بانک مرکزی اروپا با هدف حفظ روند فعلی بهبود در منطقه، فشار رو به پایینی بر ارزش یورو وارد می‌ساخت.
در کل افت بازارهای سهام، افزایش خرید فیزیکی طلا از سوی چین و همچنین بیشتر شدن موجودی طلای صندوق سرمایه‌گذاری SPDR از عوامل محرک رشد بهای طلا در معاملات روز دوشنبه بود. به علاوه به نقل از مرکز آمار ملی چین، فروش جواهرات در ماه دسامبر در این کشور با ۱۷ درصد رشد به ۴۳/۴ میلیارد دلار رسیده است؛ این در حالی است که کل فروش جواهرات در سال گذشته ۲۶ درصد افزایش نشان داده است.
پس از اعلام این خبر که بانک مرکزی چین در نظر دارد برای کوتاه‌مدت، نقدینگی به بانک‌های تجاری خود تزریق کند، بازارهای سهام آسیا و در ادامه آن بازارهای سهام اروپا در روز سه‌شنبه تقویت شدند. در این روز بانک مذکور اظهار کرد در بازارهای پولی مداخله خواهد کرد تا نرخ‌های استقراض و وام‌دهی بین بانکی را پایین بیاورد، چراکه در سال نو چینی و تعطیلات که معمولاً موجب برداشت مبلغ قابل توجهی پول از بانک‌ها برای پرداخت هزینه مسافرت و خرید هدایا می‌شود، نرخ‌های بهره افزایش یافته است.
همچنین IMF طی گزارشی پیش‌بینی خود را از رشد اقتصادی جهان افزایش داد و اعلام کرد نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۱۴ معادل ۷/۳ درصد خواهد بود؛ این درحالیست که در اکتبر سال گذشته این رقم را ۶/۳ درصد پیش‌بینی کرده بود. به علاوه این صندوق اظهار کرد که انتظار دارد رشد اقتصادی آمریکا نسبت به ۹/۱ درصد سال ۲۰۱۳ به ۸/۲ درصد برسد.
در عین حال بااینکه انتشار گزارشی از سوی فدرال رزرو مبنی بر اینکه این بانک در نشست آتی خود همچنان بر ادامه روند کاهشی سیاست‌های انبساطی آمریکا تاکید خواهد کرد شاخص دلار را قوت بخشید، اما در کل، نبود خبر خاصی در این روز تا حدی از معاملات دلار کاست و موجب افت ارزش آن شد. بااین حال بهبود بازارهای سهام، رشد شاخص دلار و احتمال ادامه کاهش برنامه حمایتی آمریکا همراه با افت خرید فیزیکی طلا تقاضا برای طلا را کاهش داد و موجب کم شدن بهای آن شد.
با وجود افزایش پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از رشد اقتصادی جهان برای سال ۲۰۱۴، انتشار گزارش‌های نه چندان امیدوارکننده‌ای از درآمد سه ماهه برخی از شرکت‌های اروپایی، افت بازارهای سهام اروپا را در روز چهارشنبه در پی داشت. بااینکه به نظر می‌رسید مجدداً فعالان بازار در انتظار سیگنال‌های بیشتری بودند تا مشخص شود آیا بانک مرکزی آمریکا در نشست بعدی خود روند کاهشی برنامه حمایتی خود را افزایش خواهد داد یا خیر، اما به طور کلی مثبت بودن جو روانی بازار نسبت به چشم‌انداز رشد اوضاع اقتصادی جهان و همچنین احتمال ادامه روند کاهشی سیاست‌های انبساطی آمریکا فشار رو به پایینی بر بهای طلا وارد آورد. به علاوه به نظر می‌رسید خرید فیزیکی طلا از سوی چین نیز کاهش یافته است.
در حالی‌که انتشار گزارش‌های مثبتی از اوضاع اقتصادی منطقه پولی یورو، موجب رشد نرخ برابری یورو به دلار گردید، کاهش درآمد برخی از شرکت‌ها همراه با بروز علائمی از کند بودن رشد اقتصادی چین و امیدوارکننده نبودن گزارش‌های مربوط به اقتصاد آمریکا به افت بازارهای سهام پنج‌شنبه منجر شد. در واقع تشدید نگرانی‌ها از اوضاع اقتصادی آمریکا و چین همراه با افت شاخص دلار و بستن موقعیت‌های فروش از عوامل اصلی رشد بهای طلا در بازارهای جهانی این روز بود؛ اگرچه موجودی طلای صندوق SPDR با ۳۹/۵ تن کاهش به ۴۶/۷۹۰ تن رسید.
در روز پایانی هفته، در حالی‌که بازار سهام آسیا در پی انتشار گزارش‌ نه چندان مطلوبی از اوضاع اقتصادی چین تنزل یافت، بازارهای سهام اروپا هم بیشترین افت خود را برمبنای روزانه در هفت ماه اخیر به ثبت رساندند به طوری‌که تمام رشدی را که در سال جدید کسب کرده بودند در این ریزش از دست دادند. در واقع این تشدید نگرانی‌ها از وضعیت اقتصادی و اوضاع ارز آمریکای لاتین بود که موجب رشد تمایل سرمایه‌گذاران برای خروج از بازار گردید. ظاهراً افزایش نگرانی‌ها از کاهش رشد اقتصادی چین و همچنین بروز مشکلات سیاسی در ترکیه، آرژانتین و اوکراین از عوامل اصلی افت ارزش دارایی‌های بازارهای نوظهور بوده است.
روز جمعه دولت آرژانتین اظهار کرد در نظر دارد از شدت کنترل‌های سخت اعمال شده بر مبادله ارز در این کشور بکاهد. در واقع بااینکه بانک مرکزی آرژانتین چند صد میلیون دلار برای حمایت از ارزش ارز خود خرج کرده، اما تنها در هفته گذشته ارزش پزو ۱۵ درصد کاهش نشان داده است. ذخایر ارزی آرژانتین از ۵۲/۶ میلیارد دلار در سه سال گذشته به ۲۹ میلیارد دلار تنزل یافته است، مساله‌‌ای که احتمال ناتوانی دولت در پرداخت به موقع بدهی‌هایش را افزایش داده و می‌تواند زمینه بروز رکود وحشتناکی را در این کشور فراهم آورد.
با توجه به شرایط موجود از آنجاکه گمانه‌زنی‌ها از توقف کاهش خرید ماهانه اوراق قرضه از ۷۵ به ۶۵ میلیارد دلار افزایش یافت شاخص دلار افت قابل توجهی را تجربه کرد. این نگرانی وجود دارد که کاهش نقدینگی، نرخ بهره دارایی‌های بازارهای نوظهور را افزایش دهد، مسأله‌ای که می‌تواند بر بازارهای سهام آمریکا تاثیری منفی بگذارد.
در این روز هم ادامه کاهش شاخص دلار و ریزش بازارهای سهام به دلیل افزایش نگرانی‌ها نسبت به اوضاع اقتصادی موجود در جهان، تقاضا برای طلا را به عنوان کالایی با حاشیه ایمنی بالاتر افزایش داد و موجب رشد بهای آن تا بالاترین سطح خود در دو ماه اخیر شد.
در هفته آینده نه تنها انتشار گزارش‌های مهمی از اوضاع اقتصادی آمریکا، اروپا و چین قطعا بر قیمت طلا تاثیرگذار خواهند بود، بلکه نشست فدرال رزرو و اینکه آیا سرانجام این بانک با توجه به شرایط موجود اقدام به کاهش بیشتر برنامه‌های حمایتی خود خواهد کرد یا خیر هم نقش قابل توجهی در روند بعدی بهای طلا خواهد داشت.
* تحلیلگر اقتصاد جهانی- شرکت کارگزاری بهمن