معامله‌گران آتی از بورس کالا چه می‌خواهند؟

گروه بورس کالا - طیبه شهبازی: در حالی که سرمایه‌گذاران بین‌المللی منتظر برگزاری نشست دو روزه مقام‌های فدرال رزرو آمریکا بودند، ارزش دلار در بازارهای بین‌المللی کاهش یافت. روز گذشته بهای طلا نیز در دومین روز کاری بازارهای جهانی با نوسانات فراوانی مواجه بود، به طوری که با افزایش ۸ دلاری به ۱۳۶۰ دلار در هر اونس رسید و پس از آن در مسیر نزولی حرکت کرد و در کمترین رقم به ۱۳۴۱ دلار هم رسید. دلیل کاهش ارزش دلار و افزایش قیمت طلا در بازارهای بین‌المللی، پیش‌بینی سرمایه‌گذاران این بازارها از اعلام تداوم سیاست تسهیل پولی فدرال رزرو آمریکا در جلسات دیروز و امروز، به دلیل شرایط حساس کنونی در این کشور، حداقل تا اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی بود. اما به هر ترتیب، گزارش نتایج نشست دو روزه بزرگ ترین بانک مرکزی دنیا، بیشترین تاثیر را بر تحولات بازارهای بین‌المللی - در کوتاه‌مدت - خواهد داشت. روز گذشته بازار سکه تهران در آغاز معاملات خود، نسبت به روز دوشنبه، به میزان حدود هشت هزار تومان از بهای سکه طرح جدید کاست، به این دلیل که معاملات این روز همزمان با ریزش قیمت طلا در بازار جهانی آغاز شد. قیمت گرم طلا نیز در این روز کاهش داشت. سکه‌های بازار قراردادهای آتی هم روز سه شنبه در ادامه روند چند روز گذشته خود، باز هم ریزش قیمتی کمتر از یک درصد را تجربه کردند. بازارهای ارز و سکه هنوز با رکود در حجم معاملات و کمبود شدید تقاضا روبه‌رو هستند. هرچند که ثبات قیمت ارز تبعات مثبتی برای بخش تولید و سرمایه‌گذاری به همراه دارد، اما موجب شده تا حجم معاملات سکه نقدی و آتی به میزان چشمگیری کاهش پیدا کند. به اعتقاد معامله‌گران بازار آتی سکه، اکنون که بازار با ثبات قیمتی روبه رو است، بورس کالا می‌تواند اقدام به راه اندازی معاملات آنلاین کند. به علاوه، شرایط حاضر زمینه را برای رفع برخی موارد که از سوی معامله‌گران به ایرادات بازار تعبیر می‌شود، فراهم کرده است. اولین مورد این است که با توجه به کاهش شدید اختلاف سررسیدها و با عنایت به روش اجرایی در بورس‌های آتی سکه در دنیا، اکنون می‌توان سررسیدهای آتی را به سررسیدهای دو ماهه تبدیل کرد، چراکه در شرایط فعلی و با اختلاف اندک قیمتی میان سررسیدها، توجیهی برای یک ماهه بودن این سکه‌ها وجود ندارد. از طرف دیگر افزایش ساعت معاملاتی این بازار، همچنان مورد تقاضای سرمایه‌گذاران است. در گذشته زمانی که بانک مرکزی چندان از معاملات سکه در بورس کالا خشنود نبود، اختلاف سررسیدها بسیار زیاد بود و مسوولان این بانک معتقد بودند که این مساله موجب می‌شود موجی از تقاضا وارد بازار شود، چراکه وقتی به طور مثال بهای نزدیک‌ترین سررسید با دورترین آن، ۴۰۰ هزار تومان فاصله داشت، خریداران سررسید نقدی با تقاضای زیاد وارد بازار می‌شدند؛ اما‌ اکنون اختلاف میان سررسیدها آنقدر ناچیز است که می‌توان به دو ماهه کردن آنها اقدام کرد. حجم معاملات بازار آتی سکه که این روزها ارقامی کمتر از ۳۰۰۰ قرارداد را به ثبت می‌رساند نشان می‌دهد که تمام توان و ظرفیت بازار آتی در شرایط حاضر همین اندازه است. اکنون معاملات بازار آتی سکه از ساعت ۱۲ ظهر با دوره نیم ساعته پیش گشایش آغاز می‌شود. یکی از روش‌های پیشنهادی این است که زمان معاملات روزانه از ساعت ۱۲ و بدون دوره پیش گشایش یا از ساعت ۱۰ صبح با احتساب دوره پیش گشایش آغاز شود. حالت دوم البته بیشتر مورد قبول معامله‌گران است، چراکه در دوره پیش گشایشی که پس از ساعت ۱۰ آغاز می‌شود، عرضه و تقاضا هماهنگ شده و قیمت مشخص می‌شود اما در حال حاضر که دوره پیش گشایش از ساعت ۱۲ آغاز می‌شود، تقریبا معامله‌گران در این بازار حضور فعال ندارند و در واقع از ساعت ۱۲:۳۰ معاملات آغاز می‌شود. به این ترتیب در بعضی مواقع، با گذشت نیم ساعت از آغاز معاملات، قیمت برخی سررسیدها تازه بر تابلوی معاملاتی نقش می‌بندد، به طور مثال دیروز با گذشت یک و نیم ساعت از معاملات بازار آتی سکه، قیمت سررسید آبان هنوز بر تابلوی معاملاتی دیده نمی‌شد. به این ترتیب مدت زمان معاملاتی برای این سررسید کاهش یافت. به اعتقاد برخی معامله‌گران آتی، شرایط حاضر تاحدودی اختیار عمل را از ایشان سلب کرده است. از طرفی بورس کالای ایران می‌گوید در شرایط فعلی که بازار از ثبات خوبی برخوردار است، افزایش تعداد دارایی‌های پایه در برنامه این بورس قرار گرفته است. نکته اینجا است کالایی که معاملات آن با قراردادهای آتی صورت می‌گیرد باید از جذابیت و کشش بالایی برخوردار باشد تا توان جذب معامله‌گران را داشته باشد. از سوی دیگر نفس بازارهای آتی به گونه‌ای است که باید نوسان‌گیران در آن فعال باشند تا بازار به رونق بیشتری دست پیدا کند؛ مثل سکه که فی نفسه از جذابیت سرمایه‌گذاری برخوردار است. حال باید دید راه‌اندازی قراردادهای آتی برای کالاهایی همچون زیره، ذرت، کنجاله و میلگرد، تا چه حد می‌تواند پتانسیل جذب سرمایه‌گذاران را داشته باشد. در دیگر سو، آنچه در روزهای گذشته و جاری، در داخل کشور از اهمیت نسبی برای بازارهای ارز و سکه برخوردار بوده است، حذف یارانه‌بگیران ثروتمند، تغییر نرخ سود بانکی، مذاکرات ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین نشست آتی کشورمان با گروه ۱+۵ در آینده نزدیک است. مذاکرات کارشناسی ایران و ۱+۵ نیز قرار است امروز و فردا برگزار شود. طی دو روز گذشته در مقر سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در وین، معاون وزیر امور خارجه کشورمان با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرد. سیگنال‌هایی که از این نشست دو روزه مخابره شد، از ارزیابی مثبت نتایج آن حکایت داشت. از سوی دیگر در حالی که نخست وزیر رژیم صهیونیستی یکشنبه گذشته خواستار افزایش فشارهای تحریمی بر روی ایران شد و روز دوشنبه نیز در همین رابطه با رییس‌جمهور آمریکا تلفنی گفت‌وگو‌ کرد، دیروز وزیر خارجه آمریکا ضمن دفاع از سیاست دیپلماتیک کشورش برای حل بحران هسته‌ای ایران، به صورت تلویحی از فشارهای رژیم صهیونیستی در فرآیند مذاکرات هسته‌ای ایران انتقاد کرد. این مسائل بازار گمانه‌زنی‌ها پیرامون توافقات ایران و گروه ۱+۵ را تا مذاکرات روزهای ۷ و ۸ نوامبر داغ نگه می‌دارد اما به نظر نمی‌رسد تا آن زمان تاثیر مشهودی بر بازارهای ارز و سکه داخلی داشته باشد.

معامله‌گران آتی از بورس کالا چه می‌خواهند؟