زنجیره پتروشیمی نیازمند حمایت دولت و بازار است

گروه بورس کالا- حمزه بهادیوند چگینی: مشکلات سطح نقدینگی در بازار پتروشیمی، افزایش قیمت محصولات، نبود ثبات در بازار این کالاها، رکود معاملات و انتظارات از جمله موضوعاتی هستند که در یک سال گذشته باعث کاهش شدید سطح مبادلات در این بازار شده‌اند، به طوری که با اینکه در گذشته بازار محصولات پتروشیمی به دلیل تنوع محصولات عرضه شده و تنوع بالایی که صنایع پایین دستی به عنوان متقاضی این محصولات دارند بازاری پرازدحام بود؛ اما به تدریج و با افزایش قیمت‌ها این بازار به شکلی درآمده است که خریدها جزئی و مبادلات برای رفع نیازهای روزانه صورت می‌گیرد. بررسی‌ها از کاهش شدید تقاضا در یک سال گذشته حکایت دارند، البته طبق بررسی‌های صورت گرفته، بورس کالا دوباره در حال رونق است و این خبر خوبی برای فعالان این بازار است. در این بین اما نیاز صنایع پایین دستی به کالای ارزان، دریافت سریع کالا و تامین نقدینگی برای مواد اولیه از معضلات اصلی بخش‌های متصل به پتروشیمی هستند که به عقیده فعالان این بخش باید در دولت جدید مورد توجه ویژه قرار گیرند. در این رابطه با مهندس رسول پدیدارمقدم، مدیرعامل شرکت باروپلاستیک گفت‌وگو کرده‌ایم. وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به این موضوع که معمولا همه تولید‌کنندگان نقدینگی کافی ندارند، گفت: اکثرا خریدها توسط واسطه‌ها از بورس صورت می‌گیرد و این واسطه‌ها به دلیل هزینه‌های بالای نگهداری پول در کشور نظیر بهره بانکی بالا و تورم همراه با لحاظ کردن سود خود، قیمتی را به خریدار پیشنهاد می‌دهند که به نظر منطقی است، اما برای تولید‌کننده توجیه ندارد. وی همچنین به رانت اطلاعات اشاره کرد و گفت: اغلب تولید‌کنندگان از این رانت بی‌بهره‌اند، به عنوان مثال در فصل تابستان که مصرف روزانه مواد اولیه پت به ۱۰۰۰ تن در روز می‌رسد بدیهی است هر کس توان دستیابی به آمار و اطلاعات تولید مواد اولیه را داشته باشد در تامین مواد اولیه آن مشکل کمتری خواهد داشت. از طرفی دیگر برای خرید از بورس در بعضی مواقع باید تقاضا ۱۰ برابر باشد؛ یعنی برای خرید حداقل ۱۰تن باید ۱۰۰ تن تقاضا کرد که این امر برای اکثر واحدهای تولیدی امکان‌پذیر نیست. پایدار در این بین با اشاره به مشکلاتی که تحریم‌ها در مسیر تولید ایجاد کرده‌اند، گفت: بدیهی است قطعات یدکی، کاتالیزورها و افزودنی‌ها عموما از خارج کشور تامین می‌شوند و چنانچه خللی در واردات آنها به وجود آید تولیدات مواد پلیمری تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. مدیرعامل شرکت باروپلاستیک با اشاره به اینکه در کشورهای دیگر فقط خریداران جزء از بورس کالا خرید می‌کنند، گفت: در سراسر دنیا بورس کالا فقط برای کشف قیمت‌ها است و شرکت‌های بزرگ، مواد اولیه مورد نیاز خود را از طریق قراردادهای بلندمدت بدون هیچگونه مشکلی از شرکت‌های پتروشیمی خریداری می‌کنند. به گفته وی، اگر کمی انعطاف در سیاست‌های بورس اعمال شود به همه مصرف‌کنندگان نسبت به سهمیه خود مواد اولیه تعلق می‌گیرد؛ بنابراین باید تمهیداتی صورت پذیرد تا واحدهای کوچکتر از نعمت عرضه توسط بورس برخوردار شوند، چراکه در کشورهایی مثل تایوان تولیدکنندگان کوچک هستند که صادرات بزرگ آن کشور را به عهده دارند. پایدار در بخش دیگری از صحبت‌های خود سیاست‌های کلان را عاملی موثر بر عرضه مواد اولیه در بازار و نزد تولیدکنندگان معرفی کرد و گفت: به عنوان نمونه بدیهی است اجازه صادرات مواد اولیه قبل از تامین نیاز داخل خللی در نظام توزیع مواد در داخل کشور ایجاد خواهد کرد؛ بنابراین هر نوع بی‌توجهی به تامین مواد اولیه تولیدکنندگان داخلی امکان توقف تولید در صنایع تکمیلی را به همراه دارد. به گفته این فعال بخش تولید کشور، مانع بعدی که نیاز به سرمایه در گردش واحدهای تولیدی را چند برابر کرده است تفاوت نرخ ارز طی سال‌های اخیر است که ناگزیر ‌باید با آن مدارا کرد و راهی جز تطابق با نرخ ارز به قیمت روز وجود ندارد. در حوزه صادرات نیز یا به دلیل عدم‌تولید به موقع یا به جهت نرسیدن مواد اولیه مجبوریم مواد اولیه را از بازار آزاد تهیه کنیم که قیمت آن بالای قیمت واقعی است. به عنوان نمونه در حال حاضر در مواد اولیه پت گرید ۸۲۱ تفاوت قیمت ۱۵ هزار ریال در هر کیلو را با قیمت بورس کالا شاهدیم یا مواد پلی پروپیلن ۰۶۰R که توسط پتروشیمی اراک تولید می‌شود قیمت مبدا بین ۴۰ هزار ریال الی ۵۰ هزار ریال برای هر کیلو بوده در حالی که قیمت آن در بازار آزاد در حدود ۱۰۰ هزار ریال است. نمونه دیگر مواد پلی‌اتیلن تزریقی گرید ۵۶۲۰ اراک یا ۵۲۵۱۸ تبریز است که یکباره بدون هماهنگی لازم همزمان تولید آن توسط دو مجتمع متوقف می‌شود که باعث می‌شود تفاوت قیمت بالای ۱۰ هزار ریال در هرکیلو به وجود بیاید؛ یعنی حدود ۲۵ درصد افزایش در یک ماده اولیه پرمصرف. پایدار همچنین در رابطه با دلایل کمبود مواد اولیه پت در ماه‌های اخیر به مشکلات فنی در مجتمع تندگویان اشاره کرد که به کاهش عرضه این محصول در بازار منجر شده است که این مساله باعث افزایش مقطعی قیمت در این کالا شده است و انتطار می‌رود با برطرف شدن مشکلات فنی طی ماه‌های آتی این معضل برطرف شود. به گفته وی البته ظاهرا عمدا یا سهوا عدم‌عرضه بدون هماهنگی هم بی‌تاثیر نبوده است. وی البته در مورد این محصول اعلام کرد: صادرات مواد اولیه پت مثل صادرات موادخام بوده و بهتر است با تبدیل آن به پریفرم یا در شرایط مناسب‌تر در بسته‌بندی دارو و لوازم آرایشی، بهداشتی و غذایی از ارزش افزوده بالاتری برخوردار و ایجاد اشغال بیشتری انجام ‌شود. مدیرعامل با رو پلاستیک در نهایت مشکلات موجود در این بخش را منوط به اتخاذ راهکارهایی دانست که در دولت جدید نیازمند توجه ویژه بخش بالادستی و دولت است. به عقیده پایدار از جمله این موارد می‌توان به رسیدگی و توجه ویژه به امر صادرات محصولات پلیمری، رسیدگی به افت شدید تولیدات قطعه‌سازان پلیمری در صنعت بسته‌بندی دارویی، بهداشتی و غذایی، توجه به افزایش تولید قطعات پلیمری بیشتر تا سقف ۱۵ میلیارد دلار در سال، حذف محدودیت صادرات کامپاندهای پلیمری و عرضه مواد اولیه براساس برنامه مشخص و اطلاع‌رسانی از سه ماه قبل اشاره کرد.