تولد بورس کالا

آزاده حسینی - بورس کالا از امروز کار خود را در محل بورس فلزات آغاز خواهد کرد. ترتیب مبادلات بورس کالا به این صورت است که از ساعت ۹ تا ۱۰:۳۰دقیقه تالار در اختیار مبادلات کشاورزی و از ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۳:۳۰ در اختیار مبادلات محصولات فلزی و از امروز هر دو با یک نرم‌افزار و تحت‌کنترل یک اتاق پایاپای کار خود را آغاز می‌کنند. همچنین نام اختصاری بورس کالا IME خواهد بود و این اتفاق تحول بزرگی را در حوزه بازار سرمایه به‌وجود خواهد آورد، این ادغام و انتقال وظایف در پی اصلاحاتی که در قانون بازار سرمایه انجام شد، به‌وجود آمد و به موجب آن مقرر شد تا فعالیت بورس‌های کالا تحت‌عنوان یک بورس و به صورت شرکت سهامی عام باشد. امروز شاهد ادغام عملی هر دو بورس هستیم.

بورس فلزات

پس از اینکه در بند ج ماده ۹۵ قانون برنامه سوم توسعه کشور بر راه‌اندازی و توسعه بورس‌های کالایی تاکید شد، بورس فلزات با همت فراوان مدیران وقت در ۲۶ شهریورماه سال ۱۳۸۲ با نام بورس فلزات تحت عنوان نخستین بورس فولادی جهان متولد شد.

تولد این بورس تحول شگرفی را در بازار آهن ایجاد کرد چراکه تا قبل از آن مبادلات آهن به صورت سنتی انجام می‌شد و سیستم فروش آهن‌آلات به صورت حواله انجام می‌شد و همین سیستم فروش باعث ایجاد رانت شده بود و از طرفی مصرف‌کنندگان عمدتا با ایجاد روابط قادر به خرید آهن‌آلات بودند اما بعد از راه‌اندازی و فعالیت بورس‌فلزات، اهداف اولیه این سازمان محقق شد، و قیمت‌ها در فضای تالار بورس از سوی خریداران کشف شد و این بابی بود برای حرکت به سمت اقتصاد آزاد، البته با فعالیت این بورس عده‌ای نیز که با دلالی و واسطه‌گری به منافع سودجویانه خود می‌رسیدند، با به خطر افتادن منافعشان اعتراض‌های فراوانی به عملکرد بورس‌فلزات کردند اما اعترضات آنها راه به جایی نیافت چرا که فعالیت بورس‌فلزات بسیار شفاف بود و برای همگان این امکان را به وجود می‌آورد تا بر نحوه مبادلات و قیمت‌گذاری نظارت داشته باشند.

گرچه در ابتدای راه مسوولان بورسی که تازه نفس بودند وعده و وعیدهای فراوانی در خصوص پویایی بیشتر بورس دادند اما به غیر از راه‌اندازی بورس‌فلزات که خود شبیه معجزه بود اتفاق مهم دیگری در بورس‌فلزات طی فعالیت ۴ساله خود نیتفاده است منظور از اتفاق اجرای ابزارهای مالی است که در تمام بورس‌های کالایی این عملی می‌شود مانند مبادلات اوراق آتی و اختیار خرید و ورود سیمان و...

اما همین که مسوولان توانستند بورس‌فلزات نوپا را دور از گزندهای سودجویان و دلالان نگهدارند خود، کار مهمی است.

بورس کالای کشاورزی

دومین بورس کالای کشور در حالی با حضور مقامات ارشد اقتصادی کشور آغاز به کار کرد که برخی نگرانی‌ها درباره بورس مذکور هنوز به قوت خود باقی بود، مسوولان و ناظران هنوز نسبت به بحث تخصیص یارانه‌ها، فقدان تشکیل بین کشاورزان، بحث قیمت تضمینی و احتمال انتقال سود حاصل از فعالیت‌های کشاورزی به خارج از بخش مذکور نگران بودند.

این گزارش حاکی است که بورس کشاورزی در ۲۹شهریور ۸۳ با معامله ۱۰محصول کشاورزی کار خود را آغاز کرد.

برنج، نخود، عدس، جو، پسته، زعفران، ذرت، شکر، دانه‌های روغنی و کنجاله در ابتدای این مراسم عرضه شد و نخود اولین محصولی بود که به معامله گذاشته شد. بورس‌های کالایی در مدت فعالیت خود توانستند بخش کوچکی از مشکلات بازار سنتی کالای ایران را حل کنند.

ادغام بورس‌های کالایی

با تغییراتی که در قانون بازار سرمایه ایجاد شد، مقرر شد تا بورس‌های کالایی کشور بدهم ادغام شده و در قالب یک بورس فعالیت کنند.

این ادغام بزرگ و در واقع به قول بورسی‌ها این انتقال وظایف روز گذشته پایان یافت و قرار است از امروز مبادلات بورس کالای کشاورزی و فلزات تحت عنوان بورس کالا انجام شود.البته این ادغام صدمه‌ای به روند مبادلات و کار کارگزاری‌ها نمی‌رساند و تنها وظایف آنها به شرکت بورس کالای ایران منتقل می‌شود.

به این صورت که بعد از انتقال وظایف از امروز نیروی انسانی، تمامی نرم‌افزارها و سخت‌افزارها و لوازمی که برای ادامه فعالیت لازم است بدون اینکه خدشه‌ای به آن وارد شود روند و فرآیند مبادلات را ادامه می‌دهند.

بورس کالا اعضای هیات‌مدیره جدیدی دارد که ترکیبی از شرکت‌های بورس فلزات، بورس کشاورزی و همچنین شرکت‌های سرمایه‌گذاری است و امیدواریم این ترکیب تازه جان دوباره‌ای به فعالیت‌های بورس کالا بدهد.

ایسنا گزارشی را در مورد بورس کالای کشاورزی تهیه کرده که در آن با برخی از فعالان بورس‌های کالای کشاورزی و فلزات به گفت‌وگو پرداخت نصرا... برزنی از کارگزاران بورس کالا که در تالار فلزی فعالیت دارد درخصوص محل و ساعت مبادلات بورس کالا اظهار داشت: همانند زمانی که فعالیت سازمان بورس و اوراق بهادار تعطیل شد و تمامی‌ کارگزاران و شرکت‌های پذیرفته شده بدون تغییر به شرکت بورس اوراق بهادار منتقل شدند بورس فلزات و کشاورزی نیز بدون تغییر در کارگزاران و نحوه انجام معاملات با هم ادغام می‌شوند.

وی در مورد انتقال دارایی‌های این دو شرکت می‌گوید: باید عملکرد شش ماهه سازمان بورس فلزات و کشاورزی توسط حسابرس بررسی شده و طبق ماده ۵۷ قانون بازار سرمایه به تدریج دارایی‌های آن منتقل شود که این فرآیند زمان‌بر بوده و انتقال کامل بورس فلزات و کالای کشاورزی بیش از سه ماه طول می‌کشد. همچنین وی در گفت‌وگو با موج اظهار داشت: با ادغام بورس‌های کالایی، بورس فلزات در موقعیت بسیار مناسب‌تری قرار می‌گیرد.

وی در بیان نقش کلیدی بورس فلزات در به تعادل رساندن قیمت فلزاتی چون مس، آلومینیم، فولاد، به رونق صنعت فولاد و رشد آن و رضایت نسبی تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان اشاره کرد.

برزنی با بیان اینکه «ولی متاسفانه به دلیل ماهیت کشاورزی این انتظار در بورس کشاورزی برآورده نشد»، گفت: استاندارد کردن محصولات در ایران کار بسیار مشکلی است ضمن اینکه تعداد کشاورزان در ایران بسیار زیاد است و آنها به طور متوسط در سطح زیر کشت پایین کار می‌کنند.

وی با بیان اینکه «در سال جاری بورس فلزات نسبت به سال گذشته از حجم به مراتب بالاتری برخوردار است»، گفت: در صورت ورود محصولات پتروشیمی، مشتقات نفتی و سیمان در بورس کالا اندازه و حجم بازار به مراتب از بورس اوراق بهادار و از موقعیت فعلی آن بالاتر می‌رود.

مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک اقتصاد نوین تصریح کرد: در اینصورت ارزش بازار بورس اوراق بهادار با بورس کالا (فلزات) قابل مقایسه نخواهد بود.

وی ادامه داد: به ویژه اگر معاملات آتی هم به حجم معاملات بورس کالا اضافه کرد به رقم بسیار بالاتری دست خواهیم یافت. همچنین چیذری، معاون توسعه و برنامه‌ریزی بورس کالای کشاورزی، نیز در مورد زمان ادغام بورس فلزات و کشاورزی به ایسنا گفت: طبق زمان اعلام شده از فردا تمامی‌ فعالیت‌های بورس کشاورزی در شرکت بورس کالا انجام می‌شود و قرار نیست وقفه‌ای در این مورد پیش بیاید.

وی خاطرنشان می‌کند: مکان و ساعت معاملات مانند گذشته انجام شده و تاکنون تصمیمی‌ در مورد تغییر محل و ساعت معاملات گرفته نشده است.

وی در مورد فعالیت کارگزاران خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر هر دو گروه از کارگزاران طبق گذشته فعالیت و از فردا هم این روند ادامه می‌یابد و تاکنون هیات مدیره در مورد استراتژی به کار گرفته در مورد کارگزاران در آینده تصمیم‌گیری نکرده است.

به گفته چیذری طبق قانون تا امروز هرگونه فعالیتی که در سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی و فلزات انجام شده دارایی‌های آن متعلق به سازمان بورس و اوراق بهادار بوده است ولی از این به بعد با تشکیل شرکت بورس کالا به عنوان یک شرکت خصوصی هرگونه فعالیتی انجام شود دارایی‌ها متعلق به آن شرکت است.