جدال نابرابر بخش دولتی و خصوصی در بورس فلزات

زهرا مسافر

عرضه محدود آهن‌آلات از سوی برخی شرکت‌های تولید کننده فولاد موجب افزایش نرخ آهن در بورس فلزات شده است.

بنابراین گزارش در حالی که هم‌اکنون در بازار فولاد تقاضا بیش از عرضه است اما شاهد عدم یا حضور کمرنگ بخش خصوصی در بورس فلزات هستیم. در شرایطی که بازار از محصولات فولادی وارداتی اشباع شده و تولید کنندگان بخش خصوصی از به کف رسیدن قیمت‌ها اظهار نگرانی می‌کنند تولید کنندگان دولتی با عرضه محدود محصولاتشان سقف تقاضا را در بازار بالا می‌برند تا از این طریق بتوانند قیمت‌ها را از حالت نزولی به سمت صعودی سوق دهند.

با بررسی مبادلات بورس کالا طی یک ماه گذشته علاوه بر افزایش و رشد قیمت فولاد در بازار داخلی شاهد رقابت نابرابر بخش خصوصی و دولتی در این بورس هستیم.

طی یک ماه گذشته در مجموع ۷۴۸هزار و ۳۵۰ تن فولاد و محصولات فولادی در رینگ مبادلاتی بورس فلزات عرضه شد و این در حالی است که برای این میزان محصول یک میلیون و ۲۶۹هزار و ۶۴۰ تن تقاضا وجود داشت.

این گزارش می‌افزاید: عرضه محدود محصولات فولادی در رینگ مبادلاتی بورس فلزات موجب افزایش قیمت شده است.

در مدت یاد شده عمده عرضه کنندگان محصولات فولادی در بورس فلزات تولیدکنندگان بزرگ بخش دولتی و بعضا کوچک بودند و اثری از ردپای محصولات تولیدی بخش‌خصوصی یا دیده نمی‌شود و یا بسیار کمرنگ است به گونه‌ای که در بیست‌ویکم مرداد ماه سال‌جاری بیشترین عرضه تیرآهن و میلگرد از سوی ذوب‌آهن اصفهان بوده است و به میزان کمی تیرآهن از سوی گروه ملی صنعتی فولاد ایران و میلگرد از سوی فولاد آذربایجان عرضه شده است.

در تاریخ بیست‌ودوم مرداد ماه جاری از مجموع ۲۳هزار و ۵۵۰تن عرضه ورق در رینگ مبادلات بورس‌فلزات ۱۸هزار و ۵۵۰ورق از سوی فولاد مبارکه عرضه شد که تنها ۵هزار تن از سوی فولاد کاویان عرضه شده است.

در بیست‌وچهارم مرداد ماه جاری نیز از مجموع ۳۸هزار و ۷۰۰تن محصولات فولادی عرضه شده در بورس تنها ۱۵هزار تن متعلق به گروه‌ملی صنعتی فولاد ایران و فولاد آذربایجان بوده و مابقی از سوی ذوب‌آهن اصفهان عرضه شده است. در تاریخ بیست‌وهشتم مرداد ماه امسال بیشترین عرضه تیرآهن و میلگرد از سوی ذوب‌آهن اصفهان بوده که پس از آن گروه ملی صنعتی فولاد ایران و فولاد آذربایجان قرار دارد.

در تاریخ بیست‌ونهم مرداد ماه جاری رینگ مبادلاتی بورس‌فلزات تماما در قبضه فولاد مبارکه بوده به‌گونه‌ای که در این روز این تولیدکننده ۷۸هزار و ۴۰۰تن ورق در بورس عرضه کرده است.

در‌ آخرین روز کاری مرداد ماه جاری از مجموع ۲۴هزار و ۸۲۰تن فولاد عرضه شده در بورس‌فلزات ۲۲هزار و ۸۲۰تن از سوی ذوب‌آهن اصفهان صورت گرفته و مابقی متعلق به گروه ملی صنعتی فولاد ایران بوده است.

در تاریخ چهارم شهریورماه جاری در مقابل ۴۲هزار و ۲۰تن فولاد عرضه‌شده در بورس فلزات ۱۱۸هزار و ۹۵۰ تن تقاضا وجود داشت که از این میزان باز هم بیشترین عرضه از سوی ذوب‌آهن اصفهان صورت گرفته و گروه ملی صنعتی فولاد ایران با ۲هزار تن و فولاد آذربایجان با ۱۰۰۰تن عرضه به رقابت نابرابر با ذوب‌آهن پرداختند.

در پنجم شهریورماه امسال در مجموع ۲۹هزار و ۹۱۰تن عرضه فولاد در بورس فلزات از سوی ذوب‌آهن اصفهان و فولاد مبارکه عرضه شد و هیچ عرضه‌کننده دیگری وارد رینگ مبادلاتی این بورس نشد و این بازار تنها در انحصار دو تولیدکننده بزرگ دولتی بود.

در یازدهم شهریورماه جاری ۸۹هزار و ۸۴۰تن تقاضا در مقابل تنها ۳۶هزار و ۳۰۰تن عرضه در رینگ مبادلاتی بورس فلزات وجود داشت که از این میزان حدود ۳۰هزار تن از سوی ذوب‌آهن اصفهان عرضه شده است و گروه ملی صنعتی فولاد ایران با حدود ۶هزار تن عرضه به رقابت با این تولیدکننده پرداخت.

در روزهای هجدهم تا ۲۵ شهریورماه جاری نیز در مجموع ۳۰۶هزار و ۹۲۰تن فولاد عرضه شده است و این در حالی است که ۴۶۲هزار و ۹۸۰تن تقاضا در بورس وجود داشت که در این میان بیشترین عرضه از سوی ذوب‌آهن اصفهان بوده که گروه ملی صنعتی فولاد ایران، فولاد آذربایجان، فولاد مبارکه، هفت الماسی، فولاد خوزستان، فولاد خراسان در رده‌های بعدی قرار دارند.

این گزارش حاکی است: بر اساس آمارهای ارائه‌شده شاهد عرضه محدود، فزونی تقاضای محصولات فولادی در رینگ مبادلاتی بورس فلزات هستیم که این امر علاوه‌بر افزایش قیمت‌ها موجب عدم‌توان رقابت تولیدکنندگان بخش دولتی و حتی نیمه دولتی فولاد با تولیدکنندگان دولتی بزرگ از جمله ذوب‌آهن اصفهان شده است.

عرضه محدود تولیدکنندگان بزرگ دولتی فولاد در بورس فلزات، موجب آن شده تا سیگنال‌هایی جدید از افزایش رشد قیمت فولاد در بازار داخل شنیده شود. براساس پیش‌بینی کارشناسان این روند ادامه خواهد داشت.

در حال حاضر حدود سه میلیون تن میلگرد توسط واحدهای خصوصی تولید می‌شود و تا زمانی که رینگ مبادلاتی بورس فلزات تنها در انحصار چند تولیدکننده دولتی و نیمه‌دولتی باشد، بخش‌خصوصی وارد این بازار نخواهد شد زیرا که توان رقابت ندارد و دولت باید راهکاری برای این انحصار اتخاذ کند.