معاون اقتصاد و برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی:
حمایت دولت از بورس کشاورزی ادامه می‌یابد
صادق خلیلیان معاون اقتصاد و برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی متولد ۱۳۳۸ شهر اهواز است و شاید باور نکنید اگر بدانید آقای معاون در سال ۵۶ وارد دانشکده پزشکی شده اما پس از پیروزی انقلاب و پیش از پایان دوره پزشکی دانشگاه را رها کرده است و دوباره در سال ۵۹ وارد دانشگاه شده اما در رشته قبلی به ادامه تحصیل مشغول نشده بلکه با یک تغییر جهت به سمت مهندسی خاکشناسی گرایش پیدا کرده و در سال ۶۳ آن را به پایان رسانده و پس از آمدن به تهران برای ادامه تحصیل در دانشگاه تربیت مدرس موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد در کشاورزی شده و در سال ۷۵ در همین دانشگاه دکتری اقتصاد کشاورزی با گرایش اقتصاد منابع طبیعی به پایان رسانده است. وی در کارنامه اجرایی خود تجربیاتی چون معاون موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در سالهای ۷۱-۱۳۷۰، قائم مقام معاونت طرح و برنامه جهاد سازندگی مرکز خوزستان ۷۴-۷۲، عضو کمیسیون شورای اقتصاد کشور در سال ۱۳۷۴، معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه تربیت مدرس در سالهای ۷۶-۱۳۷۵، سرپرست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس، قائم مقام معاونت طرح و برنامه وزارت جهاد و مشاور اقتصادی طرح گندم را ثبت کرده است.
خلیلیان از امور تحقیقاتی و پژوهی هم دوره نبوده به طوری که پژوهشگر برتر سال ۸۱ دانشگاه تربیت مدرس شده است.
سابقه آشنایی او با محمدرضا اسکندری وزیر جهاد و کشاورزی به دوران دانشجویی در دانشگاه چمران اهواز برمی‌گردد دوستی که تا امروز ادامه داشته تا امروز که خلیلیان به عنوان معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی اسکندری با او همکاری می‌کند.
آقای دکتر عملکرد بورس کالای کشاورزی ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من بورس کالای کشاورزی بدون تحقیقات لازم و در زمان نامناسب افتتاح شد که این امر باعث شد رقم مبادله کالا در بورس کالای کشاورزی ناچیز باشد.
البته ضعف تحقیقات اولیه و عدم بسترسازی لازم برای این بورس سبب شد این بازار هرگز جایگاه واقعی خود را در بخش پیدا نکند و به‌رغم اهمیتی که برای بخش کشاورزی دارد در بورس کالا ادغام شود. به همین دلیل تغییر در برنامه‌ریزی‌های بورس کشاورزی امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. زیرا بخش کشاورزی برای رشد و توسعه نیازمند بورس‌هایی تخصصی و منطقه‌ای است.
به نظر شما آیا این طفل نارس توانسته عقب‌ماندگی و ضعف‌های ناشی از راه‌اندازی پیش از موعد خود را جبران کند؟
خیر، اما باید کمک کنیم تا بورس تقویت شود و عقب‌ماندگی که به خاطر تعجیل در راه‌اندازی آن به وجود آمده به تدریج طی چهار سال آینده با تغییر در بازارهای سنتی که مانع شکل‌گیری بورس کالای کشاورزی قوی است جبران کند.
با توجه به اینکه شما این دیدگاه را دارید چرا وزارت جهاد کشاورزی بر خلاف وزارت صنایع و معادن از بورس حمایت نمی‌کند؟
من با شما هم عقیده نیستم چراکه بر عکس صحبت شما، سیاست‌های وزارتخانه در جهت تقویت بورس کشاورزی است به همین دلیل برای تشکیل بورس‌های منطقه‌ای از نهادهای متقاضی حمایت می‌کنیم و با کمک استان‌ها در حال راه‌اندازی بورس‌های منطقه‌ای هستیم و امیدواریم با تقویت آنها بورس مرکزی به موفقیت برسد.
ضمن اینکه با اعطای اعتبارات بانکی به متقاضیان ایجاد بورس در مناطق تولید کمک می‌کنیم تا به این وسیله بتوانیم رقم مبادله کالا در بورس‌های منطقه‌ای را افزایش دهیم.
شما با ادغام بورس‌های کالا موافق بودید؟
این اقدام به خاطر ضعف بورس کشاورزی بود و ما با آن مخالف بودیم زیرا با همه ضعف موجود در بورس کشاورزی بالاخره این بازار پتانسیلی برای بخش موجود بود که تقویت آن به منافع جامعه کشاورزی کشور و مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی کمک شایانی می‌کرد.
با توجه به عملکرد بورس کشاورزی، سهم آن از هیات‌مدیره بورس کالا طبیعی است؟
فکر می‌کنم سهم در هیات‌مدیره بورس متناسب با قدرت بورس بوده و ضعف بورس کشاورزی باعث شد تنها یک نماینده در هیات‌مدیره داشته باشد، با وزارت دارایی مکاتبه کردیم که این مشکل رفع شود و سهم بخش کشاورزی افزایش پیدا کند که موفق نشدیم سهم بیشتری از هیات‌مدیره بورس بگیریم. اما یک واقعیت مهم در این زمینه وجود دارد که ما نباید دنبال سهم مصنوعی باشیم و با تقویت کارگزاران بورس کشاورزی و توسعه تالارهای منطقه‌ای باید سهم بیشتری از بورس کالا بگیریم.
چرا بورس‌های تخصصی در کشور وجود ندارد و محصولاتی مثل زعفران و برنج در بورس کشاورزی عملکرد قابل قبولی ندارند؟
چون بورس کشاورزی ما در تهران واقع شده و از طرفی هم کشاورزی ما که یک بخش خرد و سنتی است از این بورس فاصله مکانی زیادی دارد و کشاورزان، جامعه ثروتمند و قوی نیستند و خیلی با این بازار آشنا نیستند و از همه مهم‌تر کشاورزی و صنعت ما تفاوت‌های زیادی دارند.
به همین دلیل تنها راه‌حل، ایجاد بورس‌های منطقه‌ای در قطب‌های تولید و ارتباط آنها با تالار بورس مرکزی است لذا تا این شبکه تشکیل نشود بورس کشاورزی واقعی پویا و اقتصادی نخواهیم داشت.
یکی از لازمه‌های بورس قوی در بخش کشاورزی، انبارهای ذخیره‌سازی است، اما کشاورزی کشور همیشه از کمبود فضاهای نگهداری در عذاب بوده برای تامین فضاهای نگهداری و انباری و رفع این کمبودها چه کار کردید؟
تا سال ۸۳، بزرگ‌ترین دغدغه و یکی از اشکالات کشاورزی کمبود فضاهای ذخیره‌سازی بود ولی از سال ۸۴ توسعه انبارهای ذخیره‌سازی و سیلوها در دستور کار دولت قرار گرفت و بخش‌خصوصی همه تشویق شد تا به ایجاد فضاهای انباری کمک کند، تعاون روستایی هم وارد این میدان شده تا با ایجاد فضاهای لازم برای ذخیره انواع محصولات کشاورزی یکی از ابزارهای لازم برای بورس قوی تامین شود.
فکر می‌کنید تا چه سالی بتوان فضاهای مورد نیاز برای ذخیره‌سازی را ایجاد کرد؟
با اقداماتی که وزارت بازرگانی و بخش‌خصوصی انجام داده‌اند تا سال ۸۷مشکل سیلوی کشور حل می‌شود.
وجود انحصار در بازار سنتی کشاورزی کشور را قبول دارید؟
بله، از مهم‌ترین مشکلات بخش کشاورزی انحصارهای شکل گرفته در بازار کالاهای آن است. در بازارهای سنتی معمولا افرادی هستند که زمینه تولید و واردات محصولات مختلف را در دست دارند و اجازه رقابت به دیگران و تشکیل بورس را نمی‌دهند. وزارتخانه‌هایی که در این زمینه ذی‌حق هستند باید بیشتر از گذشته دنبال اصلاح ساختار بازار باشند.
آقای دکتر! موافقید چند تا سوال غیربورسی رو هم پاسخ بدهید؟
البته
سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی در سالهای اخیر چقدر رشد داشته؟
نرخ رشد سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی در سال ۸۴ حدود ۷درصد و سال ۸۵ نیز ۱۰درصد بوده که امیدواریم امسال این نرخ به ۵/۱۳درصد برسد.
از واردات بیشتر استقبال می‌کنید یا صادرات؟
وزارت جهاد کشاورزی مخالف واردتی است که به تولید داخل ضربه بزند اما در مواقعی که تولید داخل تکافوی نیاز نیست برای تنظیم بازار و جلوگیری از ضرر مصرف‌کنندگان اجازه واردات محصولات کشاورزی را به وزارت بازرگانی می‌دهیم.
بازار صادرات محصولات کشاورزی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سال ۸۴، صادرات محصولات کشاورزی حدود ۶/۱میلیارد دلار بود که این رقم سال گذشته از ۲میلیارد دلار گذشت و یک رکورد بی‌نظیر در این زمینه ثبت شد برای امسال هم صادرات ۵/۲میلیارد دلار محصولات کشاورزی را هدف‌گذاری کردیم.
بحث یارانه‌های بخش کشاورزی به کجا رسید؟
در بودجه امسال ۸۶۸میلیارد تومان برای یارانه نهاده‌ها و عوامل تولید در نظر گرفته شده و با در نظر گرفتن سایر ردیف‌های یارانه‌ای، حدود ۱۴۳۰میلیارد تومان در سال ۸۶ یارانه به بخش کشاورزی اختصاص یافته که این میزان سال گذشته ۱۳۰۰میلیارد تومان بود البته نباید از این نکته گذشت که بیشتر سرمایه‌گذاری‌های بخش کشاورزی از طریق تمهیدات بانکی کارمزددار تامین می‌شود.
رقم این سرمایه‌گذاری‌ها سال گذشته ۴۵۰میلیارد تومان بود و امسال به ۵۰۰میلیارد تومان رسیده است.
قرار بود ۲۵درصد تسهیلات بانکی به بخش کشاورزی برسد، چه شد؟
بانک مرکزی تکلیف کرده بانک‌ها این قانون را اجرا کنند که اگر این اتفاق رخ دهد ما می‌توانیم از حساب ذخیره ارزی هم اعتبار دریافت کنیم.
برای این که سرمایه بیشتری جذب بخش بشود برنامه دیگری دارید؟
بله، یکی از اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی تشکیل اتاق کشاورزی ایران است، بخش کشاورزی کشور با وجود سهم بالایی که در صادرات غیرنفتی کشور دارد در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن نماینده مستقل ندارد به همین دلیل تصمیم گرفتیم برای جلب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در بخش کشاورزی که منجر به رشد تولید و صادرات محصولات کشاورزی می‌شود، اتاق کشاورزی ایران را تشکیل بدهیم.
برای تنظیم بازار و کوتاه کردن دست واسطه‌ها و دلالان چه برنامه‌ای دارید؟
تولید محصولات کشاورزی و بازاررسانی محصولات کشاورزی امسال برای بازاررسانی بهتر محصولات کشاورزی، خرید توافقی ۴۰ نوع محصول کشاورزی در قالب یک میلیون تن و با قیمت مناسب توسط اتحادیه مرکزی تعاونی‌های روستایی آغاز شده است در این راستا محصولات کشاورزی با قیمت مناسب و به صورت نقدی از کشاورزان توسط مراکز اتحادیه مرکزی تعاونی‌های روستایی در استان‌ها خریداری می‌شود و از طریق شعب آنها در استان‌ها به فروش می‌رسد، پس به تدریج دست دلالان و واسطه‌ها نیز کوتاه خواهد شد.
این طرح چه مزایایی دارد؟
با توجه به قیمت بالای خرید توافقی (که بیش از قیمت تضمینی است) و کاهش هزینه‌های بازارسانی، هم به نفع تولیدکننده و هم به نفع مصرف‌کننده خواهد بود.
منبع: نشریه بورس کالا
ارسال نظر