سهم بخش خصوصی از بازار قیر کشور
توزیع مواد اولیه؛ مهم‌ترین چالش خصوصی‌های قیر
گروه بورس کالا - منیژه حیاتی: در حالی که بازار قیر به مدت چند ماه به شدت درگیر حاشیه‌های زیادی در حوزه فعالیت دو تولیدکننده بزرگ این کالا بوده و حرف و حدیث‌های زیادی هم در این مدت در بازار این کالا مطرح شده، در سوی دیگر این بازار سرمایه‌گذاران بخش خصوصی همچنان در حال گسترش فعالیت‌های خود چه در بخش تولید و چه در بخش بازار هستند. در این میان اجبار تولیدکننده‌ها به فروش کالاهایشان در رینگ صادراتی بورس کالا هم طی یکسال اخیر بهانه‌ای شد برای آشنایی بیشتر خریداران با بخش خصوصی و فعالیت هر چه بیشتر در بازار و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این صنعت.
اما برخی کاستی‌ها و ابهام‌های موجود در فرآیند اختصاص مواد اولیه به شرکت‌های تولیدکننده قیر و نبود متولی مشخصی که فعالیت بخش خصوصی را در این مقطع حمایت و هماهنگ کند در کنار سرمایه‌های زیادی که در این بخش صرف شده نگران‌کننده است. در این میان تامین وکیوم باتوم این واحدها و نحوه تخصیص آن در عرضه‌های بورس به عنوان شاخص‌ترین موضوع مورد نظر تولیدکنندگان این بخش محسوب می‌شد.
فعالیت بخش خصوصی در صنعت قیر از آن جهت اهمیت دارد که گسترش هر چه بیشتر این بخش انحصار فعلی را که در اختیار دو تولیدکننده جی و پاسارگاد است، از بین می‌برد؛ به خصوص که کوچک‌ترین تصمیم این شرکت‌ها و عملکرد آنها حتی در داخل مجموعه‌ها هم به صورت مستقیم بر بازار این کالا و حتی سهم ایران در بازار منطقه و دنیا تاثیر مستقیم می‌گذارد؛ کما اینکه در چند ماه اخیر عدم حضور جدی نفت جی در بازار قیر تحولات نا خوشایندی را چه در بازار داخلی و چه صادراتی گذاشت و اثرات آن همچنان ادامه دارد.
شرایط دریافت وکیوم باتوم یکسان شود
حاتمی مدیرعامل شرکت ایزوگام تبریز در خصوص عملکرد تولیدکنندگان بخش خصوصی از زمان عرضه در بورس کالا می‌گوید: با در نظر گرفتن این موضوع که صادرات قیر به کشورهای دیگر به عرضه در رینگ صادراتی مشروط شده در حال حاضر بیشتر تولیدکننده‌ها فعالیت خود را در این رینگ ادامه می‌دهند؛ اما مشکلی که همیشه وجود داشته و هنوز هم راه حلی برای آن پیدا نکرده‌اند این است که هیچ تناسبی بین عرضه وکیوم باتوم و میزان تقاضای واحدهای تولیدی وجود ندارد و بعضا پروانه‌ها و ظرفیت‌های تولیدی منطقی نیست و حتی ارقام اعلامی با واقعیت تناسبی ندارد.
این تولیدکننده قیر در ادامه یاد آور می‌شود که متاسفانه در حال حاضر شرکت‌های پاسارگاد و جی به راحتی به وکیوم باتوم مورد نیاز خود می‌رسند؛ اما به این موضوع توجه نمی‌شود که سرمایه‌گذاری‌های زیادی هم در بخش خصوصی صورت گرفته و نبود مواد اولیه اشتغال و فعالیت این شرکت‌ها را با مشکل مواجه می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه عرضه مواد اولیه به واحدهای تولیدی باید بر اساس سرمایه‌گذاری واحدها و ظرفیت‌های آنها باشد، می‌افزاید: البته علاوه بر این موضوع در حال حاضر واحدهای بخش خصوصی به جای اینکه در کنار یکدیگر قرار گرفته و برای توسعه بازار خود فعالیت کنند روبه‌روی یکدیگر قرار گرفته و همکاری مثبت و سازنده‌ای ندارند؛ در حالی که با راه‌اندازی یک کنسرسیوم یا انجمن می‌توان راحت‌تر این صنعت نوپا را که سرمایه‌های زیادی هم در دو سال اخیر صرف آن شده، به نتیجه رساند.حاتمی معتقد است یکی از راه‌های توسعه بازار قیر و کاهش انحصار در آن این است که شرکت‌های جی و پاسارگاد هم همانند دیگر شرکت‌های خصوصی کوچک بدون اینکه از شرایط خاصی بهره ببرند و به جای اینکه برخلاف واحدهای دیگر از طریق لوله کشی و مستقیم وکیوم باتوم را دریافت کنند، همانند این واحدهای خصوصی و با شرایط یکسان در این بازار فعالیت کنند؛ چرا که اصولا شرایط دریافت مواد اولیه و تولید و حمل و نقل مواد اولیه بین شرکت‌های جی و پاسارگاد و شرکت‌های دیگر تفاوت زیادی وجود دارد.
تفاوت زیاد میان عرضه و تقاضای مواد اولیه
شیخی مدیرعامل شرکت دژپا هم که قبلا محصولات این واحد را در بورس عرضه می‌کرد معتقد است که در حال حاضر بزرگ‌ترین معضل بخش خصوصی در صنعت قیر این است که عرضه مواد اولیه تولید قیر به یک شکل برای همه تولیدکننده‌ها نیست؛ به طوری که میزان عرضه وکیوم باتوم تهران هفته‌ای ۱۲۰۰ تن است در حالی که این شرکت که در تهران فعالیت می‌کند به تنهایی روزانه ۶۵۰ تن مصرف دارد که با درنظر گرفتن شرکت‌های تولیدی دیگر مشخص می‌شود که تا چه حد عرضه و تقاضا با یکدیگر فاصله دارد.
به گفته وی موضوع اصلی در این میان کمبود عرضه نیست، بلکه چگونه توزیع کردن آن است چراکه برای همه خریداران شرایط دریافت وی بی(vb) یکسان نیست. برای مثال شرکت نفت پاسارگاد به‌رغم عرضه وکیوم باتوم و آزادسازی عرضه این کالا در بورس همچنان در دریافت نیاز خود به وی بی از شرایط قبلی استفاده می‌کند و مشکلی در تامین مواد اولیه ندارد؛ در حالی که مفهوم بورس این است که همه تولیدکننده‌ها و همه خریداران یک کالا باید با شرایط یکسان خرید خود را انجام دهند اما از نظر وی شرایط رقابت در بازار وی بی در حال حاضر سالم نیست.
وی در خصوص میزان تولید قیر از سوی بخش خصوصی در کشور گفت: به دلیل نبود متولی مشخصی که با همه تولیدکنندههای قیر در ارتباط باشد، آمار مشخصی از کل کشور وجود ندارد ضمن اینکه تولید قیر از مازوت را هم به‌رغم غیر‌اصولی بودن آن باید در نظر گرفت.
از این رو شیخی معتقد است که با وجود نبود این آمار میزان تقاضاها در بورس که اتفاقا از سوی این نهاد هم تایید شده نشان می‌دهد ما در حال حاضر با مازاد تقاضا در مقابل عرضه به خصوص در تهران روبه‌رو هستیم اما موضوع این نیست که انتظار داشته باشیم همه نیاز به مواد اولیه شرکت‌ها تامین شود. اما فقط انتظار داریم همه تولیدکننده‌ها را به یک چشم دیده و رقابت‌ها در یک شرایط مشخص و یکسان باشد.
مخالفت با فروش وکیوم باتوم به بعضی تولیدکننده‌ها
محمدزاده مدیرعامل شرکت فخر آذربایجان هم در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، معتقد است که اخیرا شرایط دریافت وی بی از پالایشگاه تبریز بهتر شده اما وضعیت واحدهای بخش خصوصی با در نظر گرفتن اینکه با سرمایه‌های ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومانی بخش خصوصی تامین شده‌اند بسیار شکننده هستند و باید به آنها توجه شود.
البته این تولیدکننده قیر معتقد است برای ساماندهی این صنعت که یکی از راه‌های آن راه‌اندازی کنسرسیوم یا اتحادیه‌ای مستقل برای تولیدکنندگان بخش خصوصی است می‌گوید: متاسفانه شائبه‌هایی وجود دارد برای مثال اخیرا اعلام شده که همه افرادی که به عنوان تولیدکننده قیر حتی در بورس شناخته شده‌اند به دلیل اینکه فعالیت اصلی آنها ایزوگام یا کالای دیگری است نباید وکیوم باتوم دریافت کنند.
به گفته وی سال گذشته شرکت ملی پخش و پالایش هم در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که تولیدکنندگان عایق‌های رطوبتی، تغلیظ کاران، آسفالت کاران و تولیدکنندگان قیرهای صنعتی تحت عنوان قیر نرم و سفت، تولیدکنندگان قیر از نفت کوره، مجاز به استفاده از وکیوم باتوم نیستندکه این موضوع سال گذشته هم مورد تایید قرار گرفت.
البته این موضوع در حالی مطرح می‌شود که همه شرکت‌های تولیدکننده قیر به جز تولیدکنندههای محصولات غیر استاندارد حاصل از مازوت در بورس پذیرفته و تایید شده‌اند.
محدودیت تقاضادر بورس
سید جلالی، مدیرعامل شرکت نگین گام پارس هم در خصوص عرضه‌های وکیوم باتوم در بورس معتقد است که برای اینکه این کالا به همه شرکت‌های تولیدی برسد، باید به جای سقف قیمت، سقف تقاضا بگذارند.
وی نیز معتقد است راه‌اندازی یک مجموعه که خواسته‌های صنفی را به طور مشخص برای تولیدکنندههای بخش خصوصی پیگیری کند، بسیار اهمیت دارد اگرچه با در نظر گرفتن پراکندگی و نو پا بودن بخش خصوصی در این حوزه این کارشناس بازار هم رسیدن به این مرحله را مستلزم حمایت همه تولیدکننده‌ها و هماهنگی آنها می‌داند.
ارسال نظر