در گفت‌وگو با کارشناسان صورت گرفت:
کنکاشی در بازار ملتهب پتروشیمی‌ها
گروه بورس کالا- کتایون دارابی: بازار آشفته محصولات پلیمری، افزایش نرخ‌ها طی هفته‌های گذشته، عدم واردات و کمبود برخی از محصولات، فروش محصولات به افراد دارای پروانه بهره‌برداری و پرداخت ۵۰ درصد وجه تضمین خرید کالا که به ۱۰۰ درصد افزایش یافت و سپس در هفته گذشته به یک باره لغو شد، در ماه اخیر سبب شد تا بسیاری از فعالان بورس و بازار موضوعات پیش آمده را نگران‌کننده و روند قیمت‌ها را رو به رشد عنوان کنند.
عکس: آکو سالمی
گروه بورس کالا- کتایون دارابی: بازار آشفته محصولات پلیمری، افزایش نرخ‌ها طی هفته‌های گذشته، عدم واردات و کمبود برخی از محصولات، فروش محصولات به افراد دارای پروانه بهره‌برداری و پرداخت ۵۰ درصد وجه تضمین خرید کالا که به ۱۰۰ درصد افزایش یافت و سپس در هفته گذشته به یک باره لغو شد، در ماه اخیر سبب شد تا بسیاری از فعالان بورس و بازار موضوعات پیش آمده را نگران‌کننده و روند قیمت‌ها را رو به رشد عنوان کنند. عدم شفافیت اقتصادی در نیمه دوم سال جاری
محمدصادق سهلانی، مدیر بازرگانی پتروشیمی غدیر با اشاره به وضعیت آشفته بازار پی وی سی در هفته‌های گذشته و عدم عرضه توسط پتروشیمی بندرامام می‌گوید: سخت‌تر شدن واردات محصولات مشابه سبب افزایش قیمت در بازار پی وی سی شده است و پیش‌بینی می‌شود روند افزایش قیمت طی هفته‌های آتی نیز ادامه داشته باشد.
وی در خصوص اعمال محدودیت‌ها در رینگ پتروشیمی می‌گوید: تا زمانی که بازار عرضه و تقاضا با مکانیسم اقتصاد بازار آزاد کنترل نشود، تعیین سهمیه و ایجاد محدودیت کمکی به تعادل بازار نخواهد کرد، بلکه محدودیت‌ها موجب افزایش هزینه و به تبع آن افزایش قیمت مواد محصول برای صنایع پایین دست و مصرف‌کننده نهایی می‌شود و با توجه به سخت‌تر شدن واردات و شفاف نبودن نتایج حاصل از اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها برقیمت تمام شده تولید، آشفتگی در بازار ادامه‌دار خواهد بود.
مدیر بازرگانی پتروشیمی غدیر در ادامه می‌افزاید: نظام سهمیه‌بندی و اعمال محدودیت کمکی به تعادل عرضه و تقاضا نمی‌کند و تنها هزینه را افزایش می‌دهد؛ چرا که بازار زمانی به تعادل می‌رسد که تقاضا بیش از عرضه نباشد.
وی به رشد قیمت محصولات پلیمری بیش از بازارهای جهانی اشاره می‌کند و معتقد است؛ عدم شفافیت اقتصادی برای نیمه دوم سال جاری، سخت‌تر شدن واردات مواد اولیه و کالاهای ساخته شده علت افزایش نرخ محصولات پلیمری در بازار داخلی به نسبت بازار جهانی است.
گرانی مواد اولیه برای تولیدکنندگان
کیا کیانی، رییس هیات‌مدیره شرکت جهان پلیمر آسیا در این باره به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: بازار محصولات پلیمری همچنان آشفته تر خواهد شد، به دلیل اینکه با تصمیمات بورس کالا و اعمال محدودیت‌ها مواد اولیه گرانتر به دست تولیدکنندگان می‌رسد و موجب افزایش قیمت تمام شده کالای تولیدی آنها و کاهش حاشیه سود آنها می‌شود، در نتیجه تولید با شرایط فعلی برای بسیاری از آنها توجیه اقتصادی نخواهد داشت، ثانیا با این تصمیم بورس، خریدارانی در بازار پیدا شده‌اند که قبلا در بازار نبوده‌اند و این دسته همان افراد دارای پروانه‌های بهره‌برداری هستند که مدت‌هاست کار تولیدی نمی‌کنند و با این تصمیم بورس کالا به عنوان خریداران محصولات پلیمری وارد بازار و موجب افزایش کاذب تقاضا شده‌اند، ثالثا با این وضعیت برای بسیاری از تولیدکنندگان خرید و فروش مواد یا پروانه بهره‌برداری بسیار آسانتر و سودآورتر از تولید است و در نتیجه طبیعی است که این قبیل تولیدکنندگان نیز بیشتر به خرید و فروش روی بیاورند.
وی در ادامه می‌افزاید: با اعمال محدودیت‌ها بازار از تعادل خارج شده است، چرا که هم افزایش بی رویه تقاضا داشته‌ایم و هم جو روانی منفی مبنی بر کمبود مواد پتروشیمی بر بازار حاکم شده است. همچنین فرصتی برای واسطه‌گران بزرگ و قدرتمند پیش آمده تا با خریدهای در تناژ بالا قیمت‌های آتی را کنترل کنند.
کیانی با اشاره به تعیین نرخ‌ها توسط بازرگانی پتروشیمی خاطرنشان می‌کند: اگر می‌خواهیم بازار شفاف و متعادلی داشته باشیم قیمت باید در بازار و با توجه به شرایط عرضه و تقاضا تعیین شود. اما در خصوص نرخ‌گذاری بازرگانی پتروشیمی باید این نکته را ذکر کنم که دلیلی ندارد محصولات مجتمع‌ها در اختیار یک شرکت واسطه قرار گیرد و بعد این شرکت واسطه اقدام به عرضه و نرخ‌گذاری نماید، با استقلال مجتمع‌ها به دلیل آنکه به رقابتی شدن بازار کمک می‌کند موافق هستم. اما بورس کالا تا قبل از اعمال محدودیت‌ها توانسته بود موفقیت‌های نسبی در حفظ تعادل بازار داشته باشد و نوعی اعتماد عمومی را در میان فعالان اقتصادی حوزه مواد شیمیایی و پتروشیمیایی به‌وجود آورد. اما به نظر می‌رسد بازرگانی پتروشیمی بیشتر در صدد آن است که هدایت بازار را در دست بگیرد و گرداننده اصلی باشد.
وی با اشاره به حضور واسطه‌ها در بازارهای جهانی می‌گوید: همه بازارها به واسطه‌ها نیازمندند. واسطه‌ها جزئی مهم و جدا نشدنی از بازار هستند. ایده از تولید به مصرف یک ایده آرمانی غیرواقع‌بینانه و مضر است. با حذف واسطه‌ها بسیاری از مشاغل حذف خواهند شد و مشکلات واحدهای تولیدی بیشتر می‌شود، به عنوان مثال عرض می‌کنم بسیار پیش آمده که مجتمع‌های پتروشیمی گریدی از محصول را عرضه کرده‌اند که در آن زمان برای تولیدکنندگان مورد نیاز نبوده است یعنی خریداری برای آن عرضه نبوده است، در اینجا واسطه‌ها محصول عرضه شده را خریداری نموده‌اند تا در هر زمان که بازار به آن نیاز داشت به فروش برسانند، همچنین برای بسیاری از تولیدکنندگان خرید نقدی یا حتی اعتباری با شرایط بورس کالا وجود ندارد؛ در حالی که بر اساس روابط بازار با واسطه‌ها معامله کرده و کارشان را انجام می‌دهند. مساله اصلی وجود یا عدم وجود واسطه‌ها نیست مساله اصلی این است که بازار را واسطه‌ها هدایت نکنند یعنی این واسطه‌ها آنقدر قوی نشوند که به بازار خط بدهند و الا بازرگانی پتروشیمی هم یک واسطه است یک واسطه بزرگ.
وی در پایان به مشکلات کارخانه‌های تولیدی اشاره می‌کند و می‌گوید: کارخانه‌های تولیدکننده محصولات پلیمری با دو مشکل عمده مواجهند؛ اول رکود بازار ناشی از وضعیت اقتصادی کشور و در نتیجه عدم وجود نقدینگی مناسب برای ادامه تولید و واردات بی‌رویه محصولات مشابه و دوم افزایش غیرعادی مواد اولیه. به نظر بنده بسیاری از کارخانه‌های کوچک، متوسط و حتی چند کارخانه بزرگ از بازار خارج خواهند شد.
جو روانی اعمال محدودیت‌ها
محمدرضا افتخاری، نماینده پتروشیمی جم در بازرگانی پتروشیمی، در این باره می‌گوید: فلسفه فروش محصولات به افراد دارای پروانه، فروش کالا به مصرف کننده حقیقی بوده است، اما متاسفانه به دلیل عدم توانایی مالی کافی تولیدکنندگان، این امر باعث سوق دادن تولیدکنندگان به سوی واسطه‌گری یا خرید و فروش رانت ناشی از پروانه بهره‌برداری شده است، ضمن اینکه فروش محصولات در بورس کالا، جهت شفافیت معاملات بوده است و اعمال محدودیت‌های این چنینی، با فلسفه وجودی بورس تناقض دارد و در اصل برگشت به نقطه صفر و نوعی سهمیه‌بندی است.
ضمن اینکه اصل وجود افراد واسطه، در صورت رعایت اصول تجارت سالم، به عنوان جزئی از زنجیره تامین مفید است. در حقیقت این افراد می‌توانند به عنوان توزیع‌کنندگان عمده و جزئی زنجیره تامین عمل نمایند، ولی عملکرد نامطلوب برخی از این افراد و نگرش کسب سود به هر قیمت و نیز عدم رعایت قواعد تجارت از سوی برخی همچنین عدم توانایی مالی یا عدم تمایل برخی تولیدکنندگان، در خرید از مبادی رسمی، باعث ایجاد شرایط نابرابر شده است.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت آشفته بازار پلیمری‌ها در روزهای گذشته می‌افزاید: بورس کالا باید نظارت خود را بر کارگزاران افزایش دهد و قوانین نظارتی خود را اجرا نماید. بازرگانی پتروشیمی نیز باید با همکاری وزارت صنایع، شرایط تشویقی برای مجتمع‌ها پتروشیمی در جهت عرضه داخلی فراهم آورد. مجتمع‌ها در صورت صادرات از جوایز صادراتی استفاده می‌کنند، ولی در فروش داخلی باید مالیات بپردازند. ضمن اینکه تلاش بازرگانی پتروشیمی، عرضه کافی محصولات بوده است، ولی برخی مواقع مشکلات ناخواسته مجتمع‌ها مانند مشکلات فنی که در هر واحد تولیدی رخ می‌دهد، مانع این امر می‌شود، همچنین متاسفانه برخی مجتمع‌ها، به‌رغم مصوبه دولت، خارج از بورس محصولات خود را به بازار داخل عرضه می‌کنند. در صورتی که این مجتمع‌ها خوراک خود را با نرخ مصوب دولت دریافت می‌کنند، ولی محصول خود را به نرخ‌های بالاتر و خارج از بورس عرضه می‌کنند که در این زمینه دولت باید خود نظارت بیشتری داشته باشد.
وی در خصوص وجود واسطه‌ها در بورس کالا می‌گوید: وجود افراد واسطه، در صورت رعایت قواعد تجارت و نظارت بر کار آنها، نه تنها مضر نبوده، بلکه می‌تواند به عنوان عضو موثر زنجیره تامین مواد اولیه عمل نمایند. در تجارت بین‌المللی نیز این امر متداول است. دلیلی ندارد مجتمع‌ها به تمام تولیدکنندگان به طور مستقیم بفروشد، چرا که این امر نیاز به نیروی فروش و هزینه فراوان خواهد داشت. به ویژه در مجتمع‌های جدید به دلیل حجم تولید بالا، مدیریت کلیه مشتریان بسیار سخت خواهد بود.
قوانین جدید بورس، باعث ایجاد یک نوع جو روانی شده است که به طور موقت باعث سوءاستفاده برخی فرصت‌طلبان شده است، ولی اگر همین قوانین نیز ثابت بماند و نظارت درست انجام پذیرد، شرایط متعادل خواهد شد. وی به رشد یک باره قیمت‌ها طی هفته‌های اخیر در بورس کالا اشاره می‌کند و می‌گوید: تغییر در شرایط بورس کالا، تاثیرات روانی اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها و نیز برخی شایعات بی اساس در بازار سبب شد تا نرخ محصولات به یک باره و بیشتر از بازارهای جهانی رشد کند.
افزایش بهای تمام شده محصولات خریداری شده
پویان دارابی، مدیر رینگ پتروشیمی کارگزاری رضوی نیز در خصوص اعمال محدودیت در بورس کالا معتقد است: محدودیت‌های اعمال شده نه تنها سبب کنترل قیمت محصولات نمی‌گردد، بلکه می‌تواند سبب تحریک خریداران و به دنبال آن افزایش قیمت محصولات شود. وی در ادامه به وضعیت کنونی بازار اشاره کرده و می‌گوید: در حال حاضر آشفتگی قیمت‌ها و رشد روزانه و حتی در مواردی رشد لحظه‌ای قیمت در بازار آزاد وجود دارد و در صورت رشد بیشتر قیمت‌ها باید شاهد آسیب جدی در بخش تولید داخل باشیم.
این کارگزار به خرید و فروش پروانه‌های بهره‌برداری طی یک ماه اخیر اشاره کرده و خاطرنشان می‌کند: پرداخت وجوه به واحدهای دارای پروانه بهره‌برداری توسط واسطه‌گران جهت استفاده از پروانه بهره‌برداری آنان سبب افزایش بهای تمام شده محصولات خریداری شده در بورس کالا شده است و در نتیجه شاهد افزایش قیمت محصولات پلیمری در بازار آزاد و بورس کالا در هفته‌های اخیر بودیم.
وی در ادامه به رشد نرخ محصولات پلیمری در بازار داخلی بیش از بازارهای جهانی اشاره می‌کند و می‌گوید: کاهش ورود کالای مشابه وارداتی، وجود جو روانی ناشی از بحث آزادسازی یارانه‌ها و وجود منابع مالی سرگردان از دلایل رشد قیمت‌ها در مدت یادشده است.
ارسال نظر