مهرداد اکبریان

بازار سنگ‌آهن جهانی بازاری پیچیده و چند بعدی است. این پیچیدگی دلایل بسیاری دارد. اولین مساله به خود سنگ‌آهن بازمی‌گردد؛ ماده‌ای استراتژیک که به محصول استراتژیک‌تر فولاد منتهی می‌شود. همین فولاد ماده اولیه بسیاری از صنایع است و طبیعی است که هرکدام از این صنایع از قیمت سنگ‌آهن و فولاد تاثیر می‌پذیرند و بر آن اثر می‌گذارند. مساله بعدی تعداد کشورهای درگیر در این تجارت است که کنش‌ها و واکنش‌های بسیاری در بازار پدید می‌آورد. در این میان سیاست‌های داخلی کشور و شرایط آن هم اوضاع را پیچیده تر می‌کند. همین موارد به همراه چندین مورد دیگر که از حوصله این مقاله خارج است، سبب شده است که تجارت سنگ‌آهن به موضوعی بسیار تخصصی تبدیل شود، به گونه‌ای که اندکی غفلت از شرایط و اصول بازار، بلافاصله به ضرر، حذف و ورشکستگی می‌انجامد.

در سال‌های گذشته نیز کم نبوده‌اند از تولیدکنندگان و فروشندگان ایرانی که به دلیل ناآشنایی و اتخاذ تصمیمات نادرست، شرایط ناگواری را تجربه کردند. هدف این ستون که از امروز راه‌اندازی شده است، کاستن و حتی حذف شرایط ناگوار برای تولیدکنندگان و تاجران ایرانی است. این کار چگونه انجام خواهد شد؟ در این ستون مسائل زیر به صورت منظم مورد بحث قرار خواهد گرفت.تحلیل دو و سه ماه آینده بازار جهانی و ارائه پیشنهاد به معدن‌داران: یکی از اهداف مهم راه اندازی این بخش، تحلیل مسیر آتی بازار است. این کار با استفاده از اطلاعات رسیده از آخرین وضعیت بازار، تصمیمات و قراردادهای جهانی و لحاظ کردن شرایط بازار داخلی کشور انجام خواهد شد. در نهایت نیز پیشنهاداتی به معدن‌داران و تجار ارائه خواهد شد.

بحث درباره شرایط تبدیل سنگ‌آهن ایران به برند معتبر: تبدیل سنگ‌آهن ایران به برند و حرکت در مسیر آن از اهداف دیگر این بخش خواهد بود. روش‌های تبدیل شدن به برند، موانع، مزایا و معایب آن نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت.

آموزش نحوه استفاده از اطلاعات سایت‌های معتبر: در حال حاضر سایت‌های بسیاری وجود دارند که اطلاعات مربوط به بازار را ارائه می‌کنند. برخی از این سایت‌ها معتبر هستند و برخی نامعتبر. اولین قدم، شناخت سایت‌های معتبر و نحوه دسترسی به اخبار آنها و نحوه استفاده از این اخبار است. با این حال حتی پس از این مرحله نیز کار برای ایرانیان تمام نمی‌شود. اخبار سایت‌های خارجی با لحاظ کردن شرایط داخلی آن کشورها و شرایط حاکم بر بازار جهانی منتشر می‌شوند و بایستی شرایط بازار داخلی کشور در آنها مدنظر قرار گیرد. به‌علاوه تاثیر این اخبار بر بازار جهانی چه از نظر مدت و چه از نظر میزان، با تاثیری که بر بازار داخلی می‌گذارند متفاوت است. شناخت این تفاوت و دور ماندن از آسیب‌های ناشی از آن از اهم مواردی است که مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

حذف شوک‌های آنی در بازار کشور به وسیله اخبار صحیح تاییدشده و فیلتر کردن شایعات: در برخی موارد اخباری در بازار پخش می‌شود که حالتی شوک گونه دارند و واکنش‌های ناکارآمدی ایجاد می‌کنند. این اخبار به سرعت پخش می‌شوند و تولیدکنندگان و تاجران، معمولا با سرعت و سرآسیمگی به آن‌ها واکنش نشان می‌دهند. این واکنش‌ها معمولا حالت هیجانی و نامعتدلی دارند و سبب ضررهای هنگفتی برای آنان می‌شود. شیوه برخورد با اخبار مهم و مقاومت در برابر شوک‌های آنی بازار، و نیز شناخت شوک‌های زودگذر از شوک‌های پایدار از مباحث مهم پیش رو است. علاوه بر اخبار واقعی، همیشه شایعاتی هم در بازار حضور دارند. برخی از این شایعات ناشی از عدم درک صحیح یک خبر است، اما برخی از شایعات عمدا تولید می‌شوند تا بر روند آتی بازار تاثیرگذار باشند. برخی شایعات هم از نحوه رفتار تولیدکنندگان یا خریداران بزرگ جهانی ایجاد می‌شوند. شناخت شایعه از خبر واقعی نیازمند تجربه، روابط گسترده با افراد و شرکت‌های حاضر در بازار و اطلاعات بسیار زیاد از مسائل اقتصادی و حتی سیاسی است. در این بخش تلاش خواهیم کرد تا با استفاده از افراد خبره و با تجربه، به شناخت اخبار صحیح از شایعات کمک کنیم و آسیب‌های ناشی از شایعات را که معمولا متوجه تجار ایرانی می‌شود به حداقل برسانیم.

۱ - جلوگیری از معاملات هیجانی و آموزش‌های روانشناسی: یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موفقیت در بازار، تسلط بر هیجانات منفی و مثبت است. بازار یک محیط پراسترس و بسیار پویا است و همین، فشار بسیاری بر افراد درگیر در آن وارد می‌کند. هیجانات چه مثبت و چه منفی، سبب سوگیری ذهنی افراد می‌شود و ممکن است باعث شود تا آنها نتوانند اخبار و نشانه‌های متضاد با سوگیری ذهنی خود را ببینند. در واقع معمولا افراد به آن خبر و نشانه‌ای از بازار بیشتر اهمیت می‌دهند که موافق با خواست درونی خودشان باشد. اما واقعیت آن است که بازار بر اساس خواست درونی ما حرکت نمی‌کند. نتیجه نیز جز ضرر و پرداخت هزینه سنگین برای روبه‌رو شدن با واقعیت نخواهد بود. یکی از اهداف بسیار مهم این بخش، جلوگیری از معاملات هیجانی است. در بسیاری از موارد افراد پس از یک معامله موفق، و با انگیزه تکرار موفقیت، اقدام به معاملات بعدی، بیشتر و حتی بزرگتر می‌نمایند بدون این که به شرایط جدید بازار و نشانه‌های آن توجه کافی کنند. بحث‌های روانشناسی و مدیریت هیجانات، جایگاه پررنگی در مباحث آتی ما خواهند داشت، چرا که بخش عمده‌ای از ضرر و زیان تولیدکنندگان و به خصوص تجار ناشی از عدم مهارت در کنترل هیجانات می‌باشد و ایجاد این مهارت، از اهداف ما خواهد بود. طبیعی است که کسب این مهارت، به سودآوری بیشتری منتهی خواهد شد.

۲ - بحث درباره زیرساخت‌های صنعت فولاد در کشور و لزوم تقویت آنها: یکی دیگر از مباحثی که به آن خواهیم پرداخت، وضعیت زیرساخت‌های صنعت فولاد کشور است. درحال حاضر، تصمیمات مختلفی درباره سنگ‌آهن گرفته می‌شود بدون این که به زنجیره فرآوری فولاد - از ماده خام تا محصول نهایی- توجه کافی شود. این امر باعث آسیب‌های بسیاری به افراد دخیل در تولید و تجارت سنگ‌آهن و فولاد شده است. واکاوی تصمیمات اتخاذ شده و بحث درباره آنها یقینا به شرایط مطلوبتر بازار منتهی خواهد شد. همینطور تصمیمات و سیاست‌های دیگر کشورها و امکان الگوبرداری از آنها نیز مورد توجه خواهد بود مانند سیاست هند در راه‌اندازی کوره‌های احیای مستقیم کوچک.

موارد ذکر شده از اهم اهداف این بخش است. همچنان که موارد مطرح شده مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت، موارد دیگری که ممکن است در شرایطی از اهمیت بالایی برخوردار شوند نیز به تناسب مطرح خواهند شد تا ارتباط واقعی با بازار حفظ شود. همینطور از پیشنهادات و نظرات شما نیز استفاده خواهیم کرد تا مطالب مفیدتر و پربارتری ارائه شود. امیدوارم که در این مسیر همگام ما باشید.