ضرورت نظارت بر قانون الزام به عرضه محصولات وارداتی

سردار خالدی

از زمانی که اقتصاددانان، بورس کالا را آتیه نظام سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی دانستند، ثابت شد که با شکل‌گیری این نظام عرضه و تقاضا، مقدمات اصلاح نظام قیمت‌گذاری در سایر بازارها به وجود می‌آید و با پر کردن خلاءهای بازار سنتی از اجحاف به بهره‌برداران جلوگیری به عمل خواهد آمد.

در کشور ما از زمان راه‌اندازی تجربه ناتمام بورس کالای کشاورزی از سال ۸۳ و تشکیل بورس کالا از مهر ماه سال ۸۶ و اجرای قانون سیاست‌های اصل ۴۴ همواره بورس به دلیل محدودیت‌های اعمال شده و نبود اطلاع‌رسانی در زمینه فرهنگ‌سازی اجتماعی و اقتصادی با عدم موفقیت‌هایی همراه بود، هرچند که نفس شکل‌گیری این بازار انگیزه‌های خوبی برای اصلاح نظام تولید در جهت تولید محصولات سالم به منظور وصول به تولید حداکثر و هزینه کمتر را به وجود آورده است.

حال با توجه به سیاست‌های اصل ۴۴ (واگذاری امور به دست بخش خصوصی و نظارت آن از سوی دولت) و لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها و نوپا بودن شرکت بورس کالا انتظار بر آن بوده که با استفاده از این بازار قانونمند و مدرن، نظام شفاف‌سازی قیمت محصولات (فلزات، پتروشیمی و فرآورده‌های دامی و کشاورزی) و ایجاد تعادل در قیمت کشف شده سمت و سو پیدا کند. همچنان که در بیانیه دی ماه سال گذشته در رابطه با «نقش بورس کالا در اصلاح ساختار اقتصادی» نیز بر این امر تاکید شد و حتی در این بیانیه بر این امر انتظار رفت که کلیه ارگان‌های ذی‌ربط خصوصا وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و بازرگانی از طریق زیرمجموعه‌های خود در جهت آموزش و اطلاع‌رسانی به کشاورزان، روستاییان، تولیدکنندگان، فعالان بازار، تشکل‌های صنفی، صنعتی، کشاورزی و همچنین بنکداران و عمده‌فروشان و خرده‌فروشان گام بردارند، اما آیا تاکنون در راستای تحقق این بیانیه اقدامی صورت گرفته است یا نه؟ موضوعی که خیلی‌ها نسبت به آن اظهار رضایت کرده‌اند.

عرضه گندم گلستان و گیلان در رینگ صادراتی

عباس بنازاده، مدیر بازارهای بورس کالای ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای‌اقتصاد با بیان اینکه همایش سال گذشته بورس کالا در جهت این بوده که فعالان بازار در جریان ساز و کار بورس قرار بگیرند، اظهار داشت: همچنان که قبلا نیز گفته شد، با اجرای آن همایش، سعی بر آن بود که به هدف نهایی همایش که همان آشنایی و اطلاع‌رسانی فعالان بازار از سازوکار بورس بود، برسیم و در واقع گامی در جهت نقش بورس کالا در اصلاح ساختار اقتصادی بخش کشاورزی داشته باشیم.بنازاده با اشاره به تدوین و اجرایی قانون بودجه سال‌جاری در زمینه توجه به بورس کالا افزود: با توجه به متن قانون برنامه و بودجه سال‌جاری بند «۵» که واردکننده‌ها را ملزم به عرضه اولیه خود در بورس کالا می‌کند می‌توان شاهد برخی از تاثیرات همایش و سعی وزارتخانه‌های ذی‌ربط در جهت گسترش نقش بورس در اصلاح ساختار اقتصادی دانست.

وی اجرای این بند تصویبی مجلس را نیازمند عملیاتی شدن و گردش کار از سوی سازمان توسعه تجارت دانست و اظهار امیدواری کرد که با اجرایی شدن این بند سطح فعالیت‌های شرکت بورس کالا ارتقا یابد.بنازاده سپس در رابطه با عرضه گندم صادراتی در رینگ کشاورزی در روز سه‌شنبه، گفت: با توجه به اینکه از وضعیت جغرافیایی خوبی برای تولید گندم برخورداریم، سال‌جاری ۱۴ میلیون تن تولید گندم داشتیم که با نظر به واردات گندم نیز، هر شخص (چه حقوقی و چه حقیقی) می‌تواند با خرید گندم صادراتی از شرکت مادر تخصصی که وارد بورس شده و سپری کردن چرخه تضمینی، محصول خریداری شده را صادر کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: ۹ هزار تن گندم خوراکی در رینگ صادراتی بورس کالا برای صدور به بازارهای جهانی را دو کارخانه از استان فارس و استان خوزستان خریداری کردند و خریدار خارجی نداشت، همچنین همگی خریداران گندم خوراکی از رینگ صادراتی بورس کالا به صادرات آرد استحصالی از گندم خریداری شده از بورس کالا مجاز بوده و نسبت تبدیل گندم به آرد صادر شده براساس مدارک مثبته، محاسبه و قیمت آن اعلام می‌شود.

بنازاده در پایان از عرضه گندم خوراکی از رینگ صادراتی در هفته آتی از سوی کارخانه دو استان گلستان و گیلان خبر داد.

نگاه توسعه‌ای، مقدمه رونق بورس

از سوی دیگر وحید وحیدی، کارگزار بورس کالا نیز با بیان اینکه حضور وزارت بازرگانی به عنوان نماینده دولت در تالار محصولات کشاورزی را باید به فال نیک گرفت، خاطرنشان کرد: اگر دولت و تمامی فعالان بازار، بازار را شناخته و از امتیازات بورس مطلع شوند، آن گاه می‌توان امیدوار بود که ساز و کار بورس روند رو به رشدی بگیرد.

وحیدی سپس افزود: می‌توان با نگاه به همایش «نقش بورس کالا در اصلاح ساختار اقتصادی بخش کشاورزی» آثار آن را از هم‌اکنون مشاهده کرد، اینکه بخش کشاورزی از طریق وزارت بازرگانی پیش‌قدم شده و با توجه به شرایط بازار و قیمت جهانی مبادرت به عرضه گندم کرده، فتح بابی است که با صبر و حوصله نتیجه مثبت آن در مجموعه بورس مشاهده می‌شود.

وی در ادامه با بیان اینکه اگر قیمت گندم خوراکی عرضه‌شده در رینگ صادراتی مناسب‌تر می‌بود، مطمئنا خریدار بیشتری وارد بازار می‌شد، گفت: روز سه‌شنبه خریداران استقبال زیادی نکرده‌اند، اما باید منتظر بود و دید که با سازوکار قیمتی مطلوب‌تر آیا می‌توان خریداران بیشتری را به بازار ترغیب کرد.

وحیدی سپس اظهار کرد: هر چند که به خاطر برگزاری همایش سال گذشته، مجلس، مسوولان و همگی فعالان بازار با مجموعه بورس آشنا شدند و سبب ایجاد ارتباطی شد که منجر به تدوین بند ۱۵ بودجه سال‌جاری شد، اما برای عملیاتی شدن کامل آن و نقش بورس کالا در ایجاد رونق بازار محصولات کشاورزی و بهره‌مندی تولیدکنندگان نیازمند فرصت کافی هستیم تا این فاصله‌ها کم شود.

وی از ایجاد کارگروهی در بورس کالا خبر داد که مسوول پیگیری ارتباطات با مجلس است.

وحیدی خاطرنشان کرد: با مدت زمانی که از بورس کالا می‌گذرد و شناخت تولیدکننده از بازار در صورت ورود به بورس بازار روند رو به رشد به خود خواهد گرفت.

وی در پایان وجود نگاه توسعه‌ای در هیات‌مدیره بورس کالا را که توسعه فیزیکی آن را نیز شامل می‌شود، از مقدمات امیدواری رونق بورس دانست.

ضرورت تدوین قوانین و مصوبات مجلس در راستای حمایت از بازار

حسینی‌پور، دیگر کارگزار بورس کالا نیز در ادامه سخنان وحیدی اظهار داشت: کارهای مثبت و مطلوبی که در حال انجام‌گیری است نشان از عزم بازار برای روند رو به رشد دارد که تدوین و اجرای بند ۱۵ بودجه سال ۸۹ را می‌توان در این راستا دانست.

حسینی‌پور سپس با بیان اینکه یکی از محصولات بورس کالا، فرآورده‌های دامی و کشاورزی است و بنابراین ضرورت توجه به آن الزامی است، افزود: اگر قوانین و مصوبات مجلس در راستای تقویت و حمایت از بازار صورت بگیرد، آن گاه هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده، نیازمندی‌های خود را در بازار جست‌و‌جو خواهند کرد و این نیازمند شناخت و آگاهی در این باره است.

وی سپس گفت: قیمت عرضه‌شده گندم در روز سه‌شنبه بالا نبود و شاید بتوان دلیل اصلی نبود خریدار کافی از سوی بازار را به خاطر عدم‌اطلاع‌رسانی کافی از سوی بازار و نبود توان از سوی کارگزاری‌ها دانست.

حسینی‌پور در پایان اظهار امیدواری کرد که با سپری شدن زمان لازم و کافی و روند طبیعی بازار می‌توان خوشبینانه‌تر به آینده نگاه کرد.