آزاده حسینی، منیژه حیاتی
به دنبال تب و تاب ایجاد شده در بازار آهن و رشد قیمت‌ها به بالای ۸۰۰ تومان، بحث‌های زیادی میان دست‌اندرکاران بازار ایجاد شده و پیش‌بینی‌های متفاوتی از روند قیمت‌ها در روزهای آینده مطرح می‌شود.

در همین حال، همچنان نظر اکثر معامله‌گران این است که افزایش قیمت‌ها به بالای 740 تومان به خصوص در روز یکشنبه تنها به دلیل بازارسازی‌ها صورت گرفته و شرایط واقعی عرضه و تقاضا در آن مستتر نبوده است. چراکه در بازارهای جهانی نیز روند قیمت‌ها کاملا آرام است. البته برخی اظهارنظر‌ها حاکی از رشد قیمت‌ها به دلیل اجرای حذف یارانه‌ها و پیش‌بینی تورم ناشی از اجرای این طرح و افزایش هزینه‌ها در سال آتی است. این در حالی است که محمد صادق مفتح، معاون وزیر بازرگانی از واردات محصولات مورد نیاز مردم در صورت افزایش قیمت آن در بازار داخلی خبر داده است، باید دید که این بار بازرگانی دولتی می‌تواند در زمان مورد نیاز در بورس عرضه‌ای داشته باشد یا مانند سال گذشته نوشدارو پس از مرگ سهراب خواهد بود.
جهش یکباره قیمت‌ها، متاسفانه با همراهی برخی از تولید‌کنندگان به صورت غیرمنطقی ادامه پیدا کرده و در حالی که دلیل موجه و واقعی در پشت این قضایا دیده نمی‌شود حتی پای بسیاری از منابع قیمت‌گذاری بازار را نیز به این موضوع کشانده است.
موجودی در بنادر نیست!
رشد یکباره قیمت‌ها در بازار داخلی در حالی صورت می‌پذیرد که یک ماه پیش این رشد به صورت ملایم در بازارهای جهانی اتفاق افتاد ولی متعاقبا قیمت‌ها به حالت تعادل بازگشت، اما در حالی که شمش در بازارهای جهانی در محدوده ۴۵۰ دلار مبادله می‌شود و میلگرد نیز در محدوده ۵۵۰ دلار بازار ایران با جریانی که ایجاد شده هزینه شمش ۶۰۰ تومانی و میلگرد ۸۲۰ تومانی را به مصرف‌کننده تحمیل می‌کند، در شرایطی که موجودی بنادر بزرگ کشور برای دومین روز اسفند ۴۸۱ هزار تن شمش فولاد، ۱۵۰ هزار تن تیرآهن و ۷۰ هزار تن میلگرد و ۳۶۰ هزار تن ورق اعلام می‌شود معامله‌گران از عدم موجودی جنس در بنادر سخن می‌گویند. در حالی که با توجه به خرید‌ها و ثبت سفارشات فعلی یقینا موجودی انبارها مجددا بالا رفته و تقاضایی واقعی و در واقع حجم مصرف با مقدار عرضه‌ متعادل نخواهد شد که در آن صورت مجددا سقوط قیمت را شاهد خواهیم بود. توصیف شرایط فعلی یعنی اضافه شدن روزانه بر خیل مشتریان فولاد از سویی و از آن سو نایاب شدن محصول فولادی و گرانی لحظه به لحظه قیمت‌ها، همه این اتفاقات در حالی صورت می‌گیرد که هیچ‌کس شرایط فعلی را منطقی ندانسته و در انتظار متوقف شدن و بازگشت آن هستند؛ اما موقعیت به دست آمده را نیز از دست نمی‌دهند و در آخر بسیاری از مصرف‌کنندگان ضرر خواهند کرد و برخی دیگر نیز از گردونه بازار خارج خواهند شد.
رشد قیمت‌ها منطقی نیست
حسن مصیب‌زاده، مدیرعامل فولاد البرز تاکستان که از تولید‌کنندگان مقاطع ساختمانی به شمار می‌رود در رابطه با رشد یکباره قیمت‌ها گفت: رشد یکباره قیمت‌ها به ضرر تولیدکنندگان است و هیچ دلیل منطقی ندارد. وی ادامه داد: متاسفانه این رشد قیمت‌ها نه تنها به نفع تولید‌کننده نیست؛ بلکه به ضرر ما هم هست؛ چراکه در ماه گذشته برای خرید یک هزار تن ۴۰۰ میلیون تومان هزینه می‌کردیم الان ۶۵۰ میلیون تومان باید هزینه کنیم.مصیب‌زاده تاکید کرد: متاسفانه ثبت قیمت محصولات ذوب‌آهن در بورس کالا با قیمت‌های بالا باعث شد تا جریانی که در بازار شکل گرفته بود جدی شود؛ در صورتی که اگر بورس می‌توانست قیمت‌ها را کنترل کند تب بازار فروکش می‌کرد.وی در مورد تداوم روند فعلی قیمت‌ها گفت: در صورتی که پروژه‌های دولتی به جریان بیفتد امکان تداوم رشد قیمت‌ها وجود دارد وگرنه ادامه پیدا نخواهد کرد.وی افزود: متاسفانه با این اقدامی‌ که در بازار صورت گرفت و نتیجه بازی برخی تجار بود امکان تعویق اجرای تعرفه‌ها به وجود می‌آید که باز هم به ضرر تولید‌کننده خواهد بود.وی اظهار داشت: قیمت‌های منطقی آهن‌‌آلات برای مقاطع، کیلویی ۶۰۰ تومان و برای شمش بین ۴۵۰ تا ۴۸۰ تومان است.
نوسان قیمت ناشی از سوءمدیریت
احمد دنیانور، مدیرعامل فولاد جنوب که یکی از تولیدکنندگان شمش فولاد به شمار می‌رود، با اشاره به رشد یکباره قیمت‌ها گفت: بالا رفتن یکباره قیمت‌ها در حال حاضر ناشی از بازگشت یک فرآیندی است که طی یک سال اخیر بازار در آن قرار داشت که یک رکود بسیار سنگین بود که از تولید‌کنندگان محصولات میانی به نهایی و مصرف‌کننده رسید لذا بازخورد یک فضای غیرمنطقی و سنگین است که متاسفانه مدیریت هم نشد و فوران فعلی قیمت‌ها نیز متاسفانه مدیریت دقیق و متمرکزی ندارد.
وی ادامه داد: انتظار می‌رفت که بورس بتواند قضایای اخیر را مدیریت کند؛ اما نتوانست و همراه جریان اخیر شد. دنیانور تاکید کرد: روند افزایشی قیمت‌ها در هفته اخیر منطقی بود؛ اما هم اینک از روال عادی خارج شده و بهتر است که دولت وارد عمل شده و از اوج گرفتن بیش از این قیمت‌ها ممانعت به عمل آورد.
وی ادامه داد: متاسفانه وقتی بازار دارای یک مدیریتی متمرکز نباشد، از این اتفاق‌ها می‌افتد و در سال ۸۷ نیز به دلیل همین سوءمدیریت بازار پس از افت یکباره با حجم عظیمی‌از بارهای سرگردان مواجه شد و درواقع بازار ایران همواره جولانگاهی برای تجار بین‌المللی است که در صعود و نزول قیمت‌ها نهایت استفاده را می‌برند.
در بازارهای جهانی خبری نیست
در همین راستا، یکی از وارد‌کنندگان بازار آهن در این خصوص می‌گوید: رشد نرخ فولاد زمانی منطقی است که در بازارهای جهانی هم شرایط همین روال را داشته باشد؛ اما در حال حاضر در بازار‌های جهانی هم خبر خاصی نیست و در کشورهای همسایگی ما همچون ترکیه فروشندگان کالاهای خود را به سختی به فروش می‌رسانند.میرکاظم بدیهی با اشاره به فروش میلگرد ترکیه‌ای با نرخ ۵۰۵ دلار و عرضه میلگرد اوکراین با نرخ ۵۴۰ دلار می‌افزاید: این در حالی است که در بورس و در روز یکشنبه کالای مشابه با قیمت ۷۹۰ معامله شد. این درحالی است که با توجه به قیمت شمش، هزینه و سود تولید ۷۲۰ تا ۷۴۰ منطقی‌ترین نرخ برای میلگرد است. وی با تاکید بر اینکه خریداران و به خصوص مصرف‌کننده‌ها باید مراقب باشند و گمراه نشوند، گفت: با توجه به ثبت سفارش‌هایی که برای واردات شده تا ۱۰ روز آینده مرزهای ایران با حجم قابل توجهی کالا روبه‌رو خواهد شد که از حجم التهابات می‌کاهد؛ اما اگر یک ماه دیگر این روند رشد قیمت‌ها ادامه پیدا کند، واردات ۲۰ برابر می‌شود که نتیجه آن کاهش مجدد قیمت‌ها خواهد بود که این مساله واحدهای تولیدی را با مشکل روبه‌رو می‌کند؛ ضمن اینکه مصرف‌کننده‌های نهایی نیز از تبعات آن بی‌نصیب نخواهند ماند.
خریدهای عجولانه نکنید
اما در همین حال، محمود غفاری، مدیر امور ناظرین و تالارهای بورس کالای ایران روز گذشته در خصوص رشد قیمت‌ها در بورس، شرایط روانی بازار را عامل اصلی افزایش قیمت اخیر برخی محصولات فولادی عنوان کرده و بر موقتی بودن آن تاکید کرد؛ اما در عین حال از خریداران خواست تا از خرید‌های عجولانه خودداری کنند. وی گفت: عوامل روانی ناشی از در پیش بودن سال نو و نیز خروج از شرایطی که چند ماه اخیر بر کشور حاکم بود، موجب افزایش قیمت برخی محصولات فولادی در سه عرضه اخیر واحدهای فولادسازی در بورس کالا شده است. این مسوول بورس با تاکید بر موقتی بودن افزایش قیمت اخیر برخی محصولات گفت: پیش‌بینی‌های کارشناسی حاکی از آن است که رکود بخش فولادهای ساختمانی در بازار جهانی تا چند ماه دیگر ادامه پیدا می‌کند و جو روانی اخیر حاکم در بازار نمی‌تواند در بلندمدت ادامه پیدا کند، لذا در آینده نزدیک بازار از این شرایط خارج شده و به سمت ثبات قیمت‌ها روی خواهد آورد.
مدیر امور تالارهای شرکت بورس کالای ایران به خریداران بازار توصیه کرد از خرید‌های عجولانه و غیرضروری خودداری کنند.
غفاری همچنین افزود: قطعا فعالان آگاه و هوشمند در بازار بورس کالا نباید خود را درگیر برخی جوسازی‌ها و شرایط غیرواقعی نمایند و فعالان این بازار باید همواره شرایط داخلی کشور را در کنار روند معاملات بین‌المللی مدنظر داشته باشند؛ چراکه در صورت از بین رفتن شرایط روانی داخلی و همراه شدن مجدد با بازارهای جهانی، ضرر و زیان‌هایی را برای برخی فعالان بازار برجای خواهد گذاشت.
بورس، شرایط بازار را رصد کرده بود
در همین حال روز یکشنبه و در جریان ثبت قیمت ۷۹۰ تومانی در اولین معامله بورس کالا برخی معتقد بودند که بورس می‌توانست با استفاده از روش‌های نظارتی خود قیمت‌ها را کنترل کند؛ اما ناظر تالار معاملات فولادی‌ها در این روز با اشاره به شرایط بازار در روز شنبه گفت: بورس کالا اقدام به ارزیابی شرایط بازار کرد؛ به‌طوری که با توجه به تماس‌هایی که با بازارهای اصفهان و تهران داشتیم متوجه شدیم که در بازار برخی تجار از ارائه قیمت و کالا به بازار خودداری کرده و این مساله انتظار رشد قیمت‌ها در روز یکشنبه را به صورت روانی در بازار به وجود آورده بود. وی در خصوص اولین معامله که با نرخ ۷۹۰ تومان انجام شده بود، گفت: برخی نسبت به این معامله اعتراض کردند؛ اما واقعیت این است که کارگزاری که این رقم را وارد کرده بود نیز از کارگزاران قدیمی بازار است که به عقیده ما یکی از تخصصی‌ترین کارگزاران در بخش فولاد است. از این رو نرخی که پیشنهاد داد بهترین نرخ بود؛ اما اگر کارگزار مربوطه کارگزار تازه کاری بود می‌شد چنین اعتراضی را قبول کرد و قیمت تجدیدنظر کرد. علاوه بر این ناظر تالار ضامن سلامت معاملات است و در قیمت‌ها نمی‌تواند دخالت کند. وی در خصوص اینکه چرا عرضه‌های عمده ذوب‌آهن به عنوان اولین عرضه‌های بورس عرضه نمی‌شود تا در این صورت از حجم تقاضاها کاسته شود، گفت: تجربه در این مدت نشان داده که اگر عرضه‌های تعیین‌کننده در روزهای پرالتهاب در ابتدا عرضه شود باعث می‌شود تا میانگین نرخ‌های اصلی کشف شده بالاتر ثبت شده و در نهایت قیمت در بازار آزاد بیشتر افزایش پیدا کند، اما پروژه‌ای اول عرضه شود تا عرضه کالای عمده از تب و تاب بازار کاسته شده و قیمت آن منطقی‌تر می‌شود. از این رو در معاملات روز یکشنبه نیز عرضه عمده را بعد از عرضه‌های پروژه‌ای عرضه کردیم تا نرخ آن کاهش بیش از اندازه رشد پیدا نکند. ضمن اینکه این رویه همیشه از سوی ذوب‌آهن در بازار اجرا می‌شد و روش همیشگی آن بود.