محسن فروغی *

صنعت پلاستیک بر پایه سه پارامترانرژی، مواد اولیه، نیروی انسانی و سرمایه ثابت استوار است که در این گزارش به تاثیر وتاثر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها بر این سه پارامتر می‌پردازیم.

انرژی: از آنجا که جهت تولید قطعات پلاستیکی مصرف انرژی الکتریکی مهمترین نهاده تولید است و میزان بهره‌وری و افزایش راندمان در کاهش مصرف برق نهایتا ۳۰‌درصد کاهش را به دنبال خواهد داشت، پس می‌توان دید در صورتی که طرح تحول در بخش حامل‌های انرژی ایجاد گردد، قیمت برق صنعتی از کیلووات ۱۸۰ ریال به یکباره به کیلووات ۶۰۰-۷۰۰ریال تبدیل خواهد شد و این افزایش حدود ۳ برابر با فرض آنکه بتوان در بهترین حالت میزان ۳۰‌درصد آن را با انجام فرآیندهای مدیریت انرژی کاهش داد، باز هم شاهد افزایش حدود ۲برابری قیمت برق مصرفی خواهیم بود که این امر موجب کاهش شدید رقابت‌پذیری و از بین رفتن مزیت تولیدی حال حاضر واحدهای تولیدی نسبت به رقبای خارجی خود می‌شود؛ کما اینکه در حال حاضر نیز به علت پارامترهایی همچون نبود بازار صادراتی قوی و مشکل میزان تیراژ در تولید واحدها پایین بوده و این امر موجب بالا بودن قیمت تمام شده واحدهای تولیدی شده است.

مواد اولیه: در بخش مواد اولیه با توجه به آنکه دولت از چندی پیش اقدام به آزادسازی قیمت مواد اولیه نموده و طبق مصوبه هیات دولت قیمت عرضه مواد اولیه در بورس ۵‌درصد زیر قیمت فوب خلیج‌فارس گردید، پس طرح تحول اقتصادی در بخش صنایع پایین دستی پتروشیمی‌ (صنعت پلاستیک) تاثیر بسزایی نخواهد داشت؛ مگر آنکه در بخش پتروشیمی‌ها میزان بهره‌وری بالاتر رود یا اینکه حاشیه سود مربوطه کاهش یابد؛ زیرا قیمت مواد اولیه فروشی توسط آنها ثابت بوده و با قیمت جهانی عرضه

خواهد شد.

ولیکن آنچه در بخش مواد اولیه و تولید موثر خواهد بود، هزینه حمل‌و‌نقل است که این هزینه تاثیری ۵/۰‌درصد بر قیمت مواد اولیه خواهد داشت و لیکن در بخش محصول و بازار تاثیری ۱ الی ۲‌درصد خواهد داشت؛ چرا که عمده محصولات حجیم ولیکن کم وزن می‌باشند و میزان تاثیر قیمت حمل بر واحد محصول بالا خواهد بود؛ علی‌الخصوص در بخش صادرات.

نیروی انسانی سرمایه ثابت: با اجرایی شدن طرح فوق و افزایش حقوق و دستمزد مزیت نیروی کار ارزان (نسبت به کشورهای اروپایی) از بین خواهد رفت، تمایل به سرمایه‌گذاری خارجی برچیده می‌شود و در خصوص بازار در بخش داخلی با توجه به افزایش قیمت‌ها، قیمت فروش کالای ساخته شده افزایش اولیه خواهد داشت و لیکن با توجه به افزایش عمومی ‌قیمت‌ها کاهش خرید صورت می‌پذیرد و این موجب رکود در صنعت فوق شده و در بخش صادرات نیز با توجه به ثابت ماندن نرخ دلار در کشور و بالا رفتن عمومی ‌قیمت خدمات، میزان مزیت صادراتی به شدت کاهش یافته و این امر نیز موجب رکود در تولید خواهد شد.

در بخش سرمایه‌گذاری در این صنعت آن بخش که تامین داخلی دارد با قیمت بالاتر ارائه خواهد شد و آن بخش که تامین خارجی دارد، در صورتی که نرخ دلار ثابت بماند موجب افزایش واردات به علت بالا رفتن سطح درآمد نسبت به دلار خواهد شد و در دید نخست در صورتی که این فرآیند به سمت سرمایه‌گذاری برود میزان ورود کالاهای سرمایه داری افزایش می‌یابد و این از سویی مطلوب است به جهت افزایش اشتغال و تولید و از سویی به دلیل از بین رفتن ماشین‌سازان و قالب‌سازان فعال در این صنعت است و در صورتی که سرمایه به سمت کالاهای مصرفی برود که این امر موجب از بین رفتن تولید به طور کل خواهد شد و تجربه نشان داده است که در این گونه موارد معمولا حجم واردات کالاهای مصرفی افزایش می‌یابد؛ زیرا نرخ برابری دلار و دستمزد کاهش می‌یابد و قدرت خرید کالاهای خارجی افزایش می‌یابد.

* مدیرعامل توسعه خوشه محصولات پلاستیکی اصفهان