بررسی تحولات بازارهای جهانی نفت خام در هفته گذشته
رکورد جدید قیمت نفت!
قیمت نفت خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، در پی تداوم امیدها نسبت به بهبود اوضاع اقتصاد جهانی، پیش‌بینی مثبت آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) درباره تقاضای نفت در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰، انتشار گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول مبنی بر بهبود رشد اقتصاد جهانی در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰، افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی (به دنبال انتشار پیش‌بینی‌های مثبت درباره درآمد شرکت‌ها)، کاهش ارزش دلار، کاهش نرخ بیکاری آمریکا و کاهش سطح ذخایر بنزین و فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا (معادل ۳/۶میلیون بشکه)، از حدود ۲/۷۲ دلار در هر بشکه در تاریخ ۹ اکتبر به بیش از ۵۷/۷۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۶ اکتبر افزایش یافت.
قیمت نفت خام با این تصور که تقاضای نفت خام به دنبال خروج اقتصاد جهانی از رکود، دوباره افزایش خواهد یافت، در سال جاری 68درصد افزایش یافته است. پیش‌بینی‌ها درباره بهبود شرایط اقتصادی می‌تواند به افزایش تقاضای نفت خام کمک کند.
طی هفته مذکور افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا و کاهش پایبندی اعضای اوپک به سهمیه‌های تولیدی در سپتامبر گذشته، از عوامل تضعیف کننده قیمت‌های نفت خام به شمار می‌روند. بر اساس تازه ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، میزان پایبندی اعضای سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) از رقم ۶۶درصد ماه اوت به ۶۲درصد در ماه سپتامبر کاهش یافته است. بر این اساس تولید نفت ۱۱ عضو مشمول سهمیه‌بندی اوپک به جز عراق در سپتامبر گذشته با ۱۷۰هزار بشکه افزایش، به رقم ۴۲۰/۲۶میلیون بشکه در روز رسیده است که معادل ۵۸۰/۱میلیون بشکه بیشتر از ۸۴۵/۲۴میلیون بشکه در روز توافق شده توسط اعضای این سازمان است. آنگولا از جمله کشورهایی است که تولید خود را کاهش نداده و از تعهدهای خود در این سازمان تخطی نموده است. نیجریه و ونزوئلا نیز از دیگر اعضای اوپک هستند که پایبندی آنها به سهمیه‌های تولید این سازمان در سطح پایین ۳۴ و ۳۶درصد بوده است. در این میان، کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی و کویت به ترتیب با ۹۹، ۹۸ و ۹۶درصد بالاترین میزان پایبندی به سهمیه‌های تولید را داشته اند.
صندوق بین‌المللی پول در گزارش جدید چشم انداز اقتصاد منطقه‌ای خود درباره خاورمیانه، پیش‌بینی کرده است به دنبال افزایش قیمت‌های نفت و رشد بازارهای اعتباری و ثبات دارایی، اقتصاد کشورهای حوزه خلیج فارس در سال 2010 میلادی تا 2/5درصد رشد خواهد داشت.
بر این اساس، کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، قطر، بحرین و عمان، بر اساس میانگین قیمت نفت معادل 76 دلار و 50 سنت برای هر بشکه، در سال 2010 با رشد 2/5درصدی اقتصاد خود رو به رو خواهند شد. از سوی دیگر رییس آژانس بین‌المللی انرژی از افزایش زیاد و سریع قیمت‌های نفت ابراز نگرانی کرده و عنوان نموده است، این افزایش قیمت‌ها ممکن است پیامد‌های بدی را در روند بهبود اقتصاد جهانی به دنبال داشته باشد، چراکه بر افزایش بهای مواد خام تاثیر زیادی گذاشته و مانع بهبود شرایط اقتصاد جهانی خواهد شد. پیش‌بینی‌ها درباره شرایط اقتصاد جهانی و تقاضای نفت خام طی دو هفته گذشته بهبود یافته است و آژانس بین‌المللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) افزایش تقاضا برای نفت را در سال 2010 پیش‌بینی نموده اند. این افزایش تقاضای نفت در سال آینده میلادی به طور عمده بر پایه رشد احتمالی تقاضای چین، هند، آمریکای لاتین و خاورمیانه متمرکز شده است.
بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی هفته منتهی به ۱۵ اکتبر۲۰۰۹، از حدود ۸۶/۶۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۹ اکتبر به بیش از ۲/۷۳ دلار در هر بشکه افزایش یافته است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۵ اکتبر ۲۰۰۹ با ۳ دلار و ۶۶ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۷۱ دلار و ۵۴ سنت رسیده است. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه اکتبر (تا ۱۵ اکتبر) با ۱ دلار و ۹۶ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه سپتامبر به هر بشکه ۶۹ دلار و ۱۳ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه سپتامبر ۲۰۰۹ معادل ۶۷ دلار و ۱۷ سنت در هر بشکه بود. سبد نفت خام اوپک در بردارنده ۱۳ نوع نفت خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، میناس اندونزی، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف ۱۷ ونزوئلا است.
میانگین بهای هر بشکه نفت خام صادراتی ایران با ۵۶ سنت افزایش نسبت به هفته قبل ( ۶ اکتبر ۲۰۰۹)، در روز ۹ اکتبر ۲۰۰۹ به بشکه‌ای ۶۸ دلار و ۸۲ سنت رسیده است. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز جمعه (۹ اکتبر ۲۰۰۹) ۶۹ دلار و ۲۴ سنت بود و همین رقم برای نفت خام سنگین در سطح ۶۸ دلار و ۵۴ سنت قرار داشت، همچنین قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی ۶۷ دلار و ۸۷ سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار ۶۷ دلار و ۴۲ سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت خام سبک ایران در بازار آسیا ۶۹ دلار و ۹۹ سنت، شمال غربی اروپا ۶۸ دلار و ۵۹ سنت و در بازار مدیترانه ۶۷ دلار و ۴۷ سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا ۶۸ دلار و ۹۲ سنت، شمال غربی اروپا ۶۸ دلار و ۱۵ سنت و در بازار مدیترانه ۶۶ دلار و ۸۷ سنت به فروش رسیده است.
بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 9 اکتبر 2009 معادل 8/337میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (2 اکتبر) به میزان 400هزار بشکه افزایش یافته است و معادل 6/29میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 10 اکتبر 2008 بیشتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل معادل 4/0 روز افزایش یافته و در سطح 3/23 روز قرار گرفته است و به میزان 4/0 روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 510هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح 097/14میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان 18هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
میزان تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۲ اکتبر الی ۹ اکتبر ۲۰۰۹ به میزان ۱۷هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۳۷۷/۵میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل ۸۰۵هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۰۸ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۰۹۸/۹میلیون بشکه در روز به ۷۳۱/۸میلیون بشکه در روز (معادل ۳۶۷هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که به میزان ۴۳۰/۱میلیون بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
از سوی دیگر میزان ذخایر بنزین آمریکا طی هفته منتهی به 9 اکتبر 2009 به میزان 2/5میلیون بشکه نسبت به هفته قبل از آن کاهش یافته و به سطح 2/209میلیون بشکه رسیده است که معادل 4/15میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ
۱۰ اکتبر ۲۰۰۸ می‌باشد. میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل معادل ۷/۰ روز کاهش یافته و در سطح ۲۳ روز قرار گرفته است و به میزان ۹/۰ روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. سطح تقاضای بنزین آمریکا طی همین دوره به میزان ۱۳هزار بشکه در روز کاهش داشته و به سطح ۲۵۶/۹میلیون بشکه در روز رسیده است که به میزان ۳۶۲هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
میزان ذخایر فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا نیز طی هفته منتهی به 9 اکتبر2009 به میزان 1/1میلیون بشکه نسبت به هفته قبل از آن کاهش یافته و در سطح 7/170میلیون بشکه قرار دارد. این ذخایر به میزان 6/48میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 10 اکتبر 2008 است. تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا طی همین دوره به میزان 30هزار بشکه در روز افزایش داشته و به سطح 557/3میلیون بشکه در روز رسیده است که به میزان 447هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
پیش‌بینی قیمت
در هفته گذشته با توجه به فشار افزایشی که بر قیمت نفت هم از بعد عوامل بنیادی و هم از بعد تکنیکال و فعالان بورس حاکم بود و طبق آنچه که پیش‌بینی شد قیمت نفت توانست به سطح 78 دلار رسیده و حتی از آن عبور نماید. دلایل مهم افزایش مذکور
تجدید نظر افزایشی تقاضای نفت در فصل آخر ۲۰۰۹ بود که همراه با انتشار اخبار مثبت در مورد اقتصاد آمریکا و در نهایت کاهش ذخیره‌سازی‌های بنزین در آمریکا رخ داد. سطح ۷۸ دلار دومین مقاومت ماهانه بود که قیمت با عبور از این سطح توانایی خود را برای ادامه مسیر به نمایش گذاشت. با عبور از سطح ۷۸ دلار، قیمت در هنگام برگشت در این سطح با مانع مواجه خواهد شد، گرچه با توجه به افزایش زیاد قیمت این سطح حمایتی خیلی محکم نخواهد بود. قیمت بسته شده WTI در روز جمعه هنوز اشتهای افزایش قیمت نفت را نشان می‌دهد؛ به طوری‌که قیمت‌های بالاتر از ۸۰ دلار را هدف قرار داده است، ولی در رسیدن به این سطح با مقاومت زیادی روبه‌رو است.
اولین مقاومت در مسیر افزایشی در سطح 90/80 دلار قرار دارد. قیمت در مسیر کاهشی ابتدا در سطح 78 دلار با حمایت مواجه خواهد شد که با کاهش از این سطح در 5/76 با حمایت دوم روبه‌رو خواهد شد. همچنان قیمت قراردادهای آتی نفت خام در شرایط کنتانگو به سر می‌برند بدین معنی که قیمت قراردادها برای تحویل در ماه‌های دورتر در سطوح بالاتری قرار دارد. این موضوع به این معنی است که بازار انتظار قیمت‌های بالاتر را برای ماه‌های آینده دارد.
*کارشناسان ارشد اقتصاد انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )
ارسال نظر