دستورالعمل اجرایی رینگ صادراتی بورس کالای ایران به تصویب هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.

این دستورالعمل شامل ۲۱ ماده و ۱۸تبصره است که بر اساس پیشنهاد ۲۳تیرماه امسال بورس کالای ایران در تاریخ ۲۴ مرداد جاری مورد تصویب هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفت.

دستورالعمل فوق بورس کالا را مکلف کرده تا با رویه معینی که به تصویب هیات‌مدیره بورس می‌رسد، خریداران رینگ صادراتی را قبل از هرگونه معامله در بورس نزد خود ثبت کند و در مقابل عرضه‌کنندگان کالاهای صادراتی، کارگزاران و خریداران موظفند اطلاعات مورد نیاز را حسب درخواست به بورس ارائه کنند، البته ثبت سفارش خریدار توسط کارگزار جهت انجام معامله در رینگ صادراتی منوط به ثبت‌نام خریدار در فهرست خریداران رینگ صادراتی است.

بورس کالا مکلف است برای کالاهایی که در رینگ صادراتی عرضه می‌شوند شناسه‌ معاملاتی مجزا از شناسه آن کالا در سایر رینگ‌های معاملاتی خود تعریف و از آن استفاده کند.

همچنین بورس کالا مکلف است قبل از شروع هر رینگ صادراتی آخرین نرخ‌های معادل ریال اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا یکی از بانک‌های دیگر دارای عاملیت از طرف بانک مرکزی را برای ارزهای خارجی که عرضه‌های آن روز بر مبنای آنها صورت می‌گیرد، از طریق سایت رسمی خود به اطلاع عموم برساند.

طبق این مصوبه، بورس کالا موظف است اطلاعات هر عرضه را که به تائید فروشنده رسیده است از طریق کارگزار فروشنده دریافت و حداقل ۳ روز کاری قبل از عرضه در بورس، از طریق سایت رسمی خود و سامانه معاملاتی در قالب اطلاعیه عرضه به عموم و کارگزاران اطلاع‌رسانی کند. اما در صورتی‌که کارگزار فروشنده تغییری در اطلاعات عرضه را به بورس اعلام نکند، اطلاعیه عرضه بورس حداکثر برای ۳ روز کاری پس از روز عرضه نوبت اول معتبر خواهد بود، لیکن بورس موظف است حداقل تا ساعت ۲۴ هر روز، برنامه عرضه‌های نوبت اول رینگ صادراتی روز کاری آینده خود را از طریق سایت رسمی و سامانه معاملاتی خود به عموم و کارگزاران اعلام کند.

براساس این دستورالعمل، قیمت نهایی طبق اعلام فروشنده در اطلاعیه عرضه می‌تواند متفاوت با قیمت معامله باشد، به هر ترتیب قیمت نهایی باید بر مبنای قیمت معامله محاسبه شود، البته فروشنده مکلف است جزئیات نحوه محاسبه قیمت نهایی را بر اساس قیمت معامله و همچنین هزینه‌های جانبی کالای عرضه شده را از طریق کارگزار خود به بورس اعلام کند. درج این اطلاعات در اطلاعیه عرضه توسط بورس الزامی است.

کارگزار خریدار نیز مکلف است تا هنگام دریافت سفارش خرید حداقل معادل پنج درصد ارزش معامله را، براساس قیمت پایه کالای عرضه‌شده جهت تامین هزینه‌ها و خسارت‌های مذکور در این دستورالعمل، از خریدار دریافت و در حساب

پیش دریافت از مشتری منظور کند. در هر صورت جبران تمامی کارمزدها، هزینه‌ها و خسارت‌هایی که طبق مقررات باید از محل پنج درصد مذکور تامین ‌شود، بر عهده کارگزار خریدار خواهد بود. این دستورالعمل کلیه معاملات انجام گرفته در رینگ صادراتی را با تائید بورس قطعی می‌داند، بر این اساس بورس مکلف است پس از پرداخت وجه معامله توسط خریدار یا اخذ تائیدیه فروشنده مبنی بر تسویه معامله توسط خریدار نسبت به قطعی‌کردن معامله طبق رویه خود اقدام کند و کلیه کارمزدهای متعلقه و خسارت‌های مربوطه را براساس ارزش کالا به قیمت معامله از طرفین وصول کند. کارمزدهای اخذ شده مذکور قطعی بوده و قابل استرداد نیست.

همچنان در تسویه نقدی معامله، خریدار حداکثر ۵ روز کاری از تاریخ معامله مهلت خواهد داشت تا معامله را تسویه کند و این مدت به هیچ وجه قابل تمدید نیست.

البته در صورت تسویه نقدی معامله پس از سپری‌شدن ۵ روز کاری از تاریخ معامله، کارگزار خریدار مکلف است به ازای هر روز تقویمی تاخیر ۲۵/۰درصد ارزش کالا به قیمت معامله را به عنوان خسارت از طریق بورس به فروشنده پرداخت کند. دوره پرداخت خسارت تاخیر نیز حداکثر ۱۰ روز تقویمی است.

از سوی دیگر چنانچه خریدار نتواند از طریق کارگزار خود طی مدت ۱۰روزتقویمی پس از پایان مهلت تسویه نقدی نسبت به تسویه تعهدات خود اقدام کند، معامله مورد نظر کن لم یکن تلقی شده و کارگزار خریدار مکلف است کلیه کارمزدهای متعلقه و ۵/۲درصد ارزش کالا به قیمت معامله را به عنوان خسارت‌ از طریق بورس به فروشنده پرداخت کند.

بر اساس این دستورالعمل در صورتی که حسب اطلاعیه عرضه، پرداخت تمام یا بخشی از وجه معامله از طریق اعتبار اسنادی یا ضمانت‌نامه بانکی مورد قبول فروشنده باشد، خریدار مکلف است حداکثر ظرف مدت ۵ روز کاری پس از تاریخ معامله اعلامیه پیش‌گشایش و حداکثر ظرف مدت ۱۰روز کاری پس از تاریخ معامله، اعتبار اسنادی را براساس شرایط اعلامی از طرف فروشنده در اطلاعیه عرضه گشایش یا ضمانت نامه بانکی را ارائه کند و همزمان به فروشنده، کارگزار فروشنده و بورس اطلاع دهد. مدارک و اسنادی که لازم است خریدار ضمن اعلام گشایش اعتبار اسنادی یا ارائه ضمانت‌نامه بانکی به فروشنده، کارگزار فروشنده و بورس ارائه شود، توسط هیات‌مدیره بورس تعیین می‌شود. در صورت گشایش اعتبار اسنادی یا ارائه ضمانت‌نامه بانکی توسط خریدار پس از سپری شدن ۱۰ روز کاری از تاریخ معامله، کارگزار خریدار مکلف است به ازای هر روز تقویمی تاخیر معادل ۲۵/۰درصد ارزش کالا به قیمت معامله را به عنوان خسارت تاخیر از طریق بورس به فروشنده پرداخت کند. دوره پرداخت خسارت تاخیر حداکثر ۱۰ روز تقویمی است.

در عین حال چنانچه خریدار نتواند از طریق کارگزار خود طی مدت ۱۰ روز تقویمی پس از پایان مهلت گشایش اعتبار اسنادی یا ارائه ضمانت‌نامه بانکی نسبت به تسویه تعهدات موضوع این ماده اقدام کند، معامله مورد نظر کن لم‌یکن تلقی شده و کارگزار خریدار مکلف است کلیه کارمزدهای متعلقه و ۵/۲درصد ارزش کالا به قیمت معامله را به عنوان خسارت از طریق بورس به فروشنده پرداخت کند. اما از آنجایی که تمام یا بخشی از وجه معاملات موضوع این ماده به‌صورت اعتباری توسط فروشنده تسویه می‌شود، مسوولیت بورس کالا صرفا تا گشایش اعتبار اسنادی یا ارائه ضمانت‌نامه بانکی در مهلت‌های مقرر در این دستورالعمل است و هرگونه شرط لازم از سوی فروشنده جهت ایفای تعهدات بعدی خریدار باید در اعتبار اسنادی یا ضمانت‌نامه بانکی پیش‌بینی و قید ‌شود.

کارگزار خریدار نیز مکلف است پس از گشایش اعتبار اسنادی یا ارائه ضمانت‌نامه بانکی توسط خریدار مطابق شرایط اطلاعیه عرضه، سپرده دریافتی از خریدار را پس از کسر هزینه‌ها و خسارت‌های موضوع این دستورالعمل، به خریدار مسترد کند.

این مصوبه به کارگزار تکلیف کرده در کلیه معاملاتی که قیمت نهایی اعلام شده توسط فروشنده معادل قیمت معامله نباشد، حداکثر تا ۱۰ روز کاری پس از انجام معامله اسناد لازم جهت تسویه را به کارگزار فروشنده، فروشنده و بورس ارائه کند.

بر این اساس، خریدار نیز می‌تواند پس از انجام معامله در بورس تا قبل از پایان مهلت تسویه، از طریق کارگزار خود تقاضای فسخ معامله را کرده و در این صورت پس از پرداخت کلیه کارمزدهای متعلقه و ۵/۲درصد ارزش کالا به قیمت معامله به عنوان خسارت فروشنده توسط کارگزار خریدار، معامله مذکور فسخ خواهد شد.

طبق این دستورالعمل کارگزار فروشنده نیز مکلف است حسب اعلام بورس، حواله خرید را به‌طور همزمان به بورس و کارگزار خریدار ارائه کند و در مقابل فروشنده نیز مکلف است حداکثر تا ۷۲ ساعت پس از زمان مندرج در اطلاعیه عرضه نسبت به تحویل کالا به خریدار یا حمل آن به مقصد خریدار اقدام کند.

اما چنانچه در اطلاعیه عرضه قید شود که فروشنده، کالا را نزد گمرک به نام خود اظهار خواهد کرد، فروشنده مکلف است حداکثر ظرف دو هفته پس از تسویه معامله توسط بورس، نسبت به اظهار کالا در گمرک و سپردن ضمانت نامه‌های لازم به نام خود اقدام کند. در صورت عدم رقابت، کالای مازاد تا پایان همان رینگ صادراتی با قیمت پایه قابل عرضه مجدد به متقاضیان خواهد بود. هیات‌مدیره سازمان بورس در این مصوبه آورده است کالاهای معامله‌شده در رینگ صادراتی، مختص صادرات و انتقال به بازار هدف بین‌المللی است بنابراین کلیه مسوولیت‌های قانونی و خسارت‌های ناشی از تقصیر خریدار در صادرات کالا به بازار هدف بین‌المللی مستقیما متوجه وی خواهد بود. در این دستورالعمل اختلاف بین طرفین معامله نیز دیده شده که در این صورت حل و فصل هرگونه اختلاف فیمابین خریدار و فروشنده، در چارچوب توافقاتی که اسناد آن قبلا طبق مقررات به بورس ارائه شده، براساس استانداردهای تجارت بین‌المللی و از طریق مراجع قانونی صالح به رسیدگی قابل پیگیری خواهد بود. در صورتی که عدم ایفای تعهدات ناشی از شرایط غیرمترقبه باشد، خریدار و فروشنده یا هر دوی آنها حسب مورد مسوولیتی درخصوص تادیه خسارات طرف مقابل بر عهده نخواهند داشت.