آزاده حسینی

بورس کالا با چه هدفی راه‌اندازی شد؟ در ابتدای راه‌اندازی بورس فلزات در شهریور سال ۱۳۸۲ مسوولان وقت سازمان، پاسخ‌های فراوانی به این پرسش می‌دادند اما آیا با گذشت ۴سال از فعالیت این نهاد غیردولتی، آیا بورس فلزات به اهداف خود رسیده است، بزرگ‌ترین اتفاقی که بعد از ورود و حضور معجزه‌آسای فولاد در رینگ مبادلاتی بورس فلزات افتاد ادغام آن با بورس کالای کشاورزی بود. اما با گذشت بیش از ۴سال همچنان در انتظار ورود و پذیرش کالاهای جدید و متنوع، کارگزاران جدید و فعال، ابزارهای مبادلاتی و حضور بیشتر شرکت‌ها بالاخص در بخش‌خصوصی هستیم در این ۴سال و اندی کمیته‌ای تخصصی زیادی تشکیل شدند و مشکلات و موانع را بررسی کردند اما نتیجه آن همه بررسی هنوز مشخص نشده است. البته نمی‌شود تمامی کم و کاستی‌ها را از چشم بورس دید چرا که در ابتدای فعالیت بورس فلزات حامیان بزرگی داشت که آن را برای رسیدن به اهداف بزرگ راهنمایی و حمایت می‌کردند و قرار بود این حمایت تا زمان شکوفایی بورس ادامه داشته باشد که این‌طور نبوده. هم‌اکنون بورس در همان قالبی که در ابتدا شروع به کار کرد، ادامه فعالیت می‌دهد و حتی برای آشنایی و شناساندن بورس به بازار سنتی برای حضور بیشتر فعالان بازار کوچک‌ترین کاری انجام نشده و گواه این موضوع نیز عدم نصب تابلو اعلان قیمت‌های بورس فلزات در بازار شادآباد تهران که بزرگ‌ترین مرکز فروش آهن در پایتخت است و اینکه اکثر تولیدکنندگان بخش‌خصوصی با نحوه کار بورس فلزات آشنا نیستند و نمی‌دانند آیا اصلا هنوز در بورس برای آنها مزایایی دارد یا خیر؟

البته اینکه اصلا حضور در بورس برای شرکت بخش‌خصوصی مزایایی دارد یا خیر مقوله‌ای است که در این اواخر با جدیت در روزنامه دنیای‌اقتصاد دنبال شده و در واقع باید اذعان داشت که به غیر از اینکه مشتری در صورت حضور و مبادله در بورس از رسیدن به پول خود اطمینان خاطر دارد مزایای دیگری برای بخش‌خصوصی وجود ندارد و شاید معافیت مالیاتی، معافیت‌های صادراتی و هزاران ترفند دیگر برای بخش‌خصوصی ایجاد انگیزه کند. با توجه به فرمان رهبری در مورد اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و توجه به خصوصی‌سازی و اکرام بخش‌خصوصی، توجه به این مهم در بورس کالا نیز بهتر است در راس امور قرار بگیرد.

غلام عباس‌ زنگی‌آبادی، ناظر تالار فلزات شرکت بورس کالا که تجربه حضور در بورس معتبر فلزات لندن را نیز دارد، راهکارهای پیشنهادی خود را برای حضور بیشتر بخش‌خصوصی و حل مشکلات دریافت ضمانت از عرضه‌کنندگان بخش‌خصوصی در بورس کالا را این‌گونه تشریح می‌کند که: اعتبارسنجی کارخانه یکی از راه‌هایی است که می‌تواند فروشندگان را از پرداخت ضمانت‌های بانکی معاف کند به صورتی که با اعتبارسنجی بورس از کارخانه‌ها، یک حجمی تحت عنوان اعتبار براساس شرایطی که بورس تعیین می‌کند برای فروشندگان در نظر گرفته شود که تا آن سقف مشخص بتوانند بدون ارائه ضمانت‌های بانکی اقدام به عرضه محصولات خود کنند.

وی همچنین پیشنهاد دیگری نیز در مورد راه‌هایی برای عدم دریافت ضمانت‌های بانکی از سوی بورس مطرح کرد که جدا کردن نرخ خود کالا و نرخ نقدینگی کارخانه عرضه‌کننده است، به این صورت که نرخ نقدینگی کارخانه در ابتدا به صورت اوراقی به خریدار محصول سلف فروخته شود و سپس در موقع تحویل کالا نرخ خود محصول از خریدار دریافت شود، البته اوراقی که فروشنده در ابتدا برای تامین نقدینگی خود به خریدار می‌فروشد شامل کارمزد بوده و در بازار نیز قابلیت خرید و فروش داشته باشد که به این ترتیب نه ضرری متوجه خریدار می‌شود و نه فروشنده، چرا که فروشنده با فروش اوراق، در ابتدا نقدینگی خود را تامین کرده و خریدار نیز با خرید اوراق سود حاصل از کارمزد روز را می‌برد و در صورت نیاز می‌تواند آن را به غیر نیز واگذار کند و موقع تحویل کالا نیز بدون اینکه هر دو طرف متضرر شوند، معامله صورت می‌گیرد و خواب سرمایه‌ای هم برای خریدار ندارد، فروشنده هم با فروش سلف دیگر مجبور نیست محصولش را با نرخ پایین‌تر نسبت به نقدی بفروشد.وی ادامه داد: برای حضور شرکت ماهکارفلز در بورس کالا دعوتی از این شرکت نشده و فکر می‌کنم اطلاع‌رسانی کمرنگ آن شرکت باعث شده تا ما هیچ‌ شناختی نسبت به فعالیت بورس کالا نداشته باشیم.

مدیرعامل شرکت ماهکارفلز تاکید کرد: هیچ شناختی نسبت به مزایا و معایب حضور در بورس نداریم، اما در صورت داشتن مزایا برای حضور در بورس آمادگی داریم.

وی ادامه داد: شرکت ماهکارفلز با ظرفیت اسمی ۵۰هزار تن در سال آغاز به کار کرد و امیدوار بودیم بتوانیم با تولید بیشتر این ظرفیت را افزایش دهیم، اما به خاطر کمبود مواد اولیه در بازار و مشکلاتی که برای دریافت وام بانکی داریم، ما را از این کار باز داشته است.

وی اظهار داشت: شرکت ماهکارفلز شرکتی نوپا بوده و برای بقا و ادامه فعالیت و تامین مواداولیه خود به کمک‌های بانکی نیاز دارد، اما بانک‌ها هیچ کمکی به ما برای تامین مواداولیه خود چه از بازارهای داخلی و چه خارجی نمی‌کنند.

عدم اطلاع‌رسانی کافی در بورس کالا

سید‌صالح شهرستانی، مدیرعامل شرکت ماهکار فلز که این فعالیت در این صنعت در خانواده آنها موروثی بوده و تحصیلاتش را در انگلستان به اتمام رسانده است، در خصوص عدم حضور شرکت ماهکار فلز در رینگ مبادلاتی بورس‌کالا گفت: عدم حضور شرکت ما به دلیل عدم اطلاع‌رسانی بورس است. ما هیچ شناختی از فعالیت بورس‌فلزات نداریم.