دنیای اقتصاد گزارش می‌دهد

رخدادهای مهم فولادی در سال ۲۰۰۷

گروه بورس کالا- علی غفوری: بازار فولاد جهان در سال ۲۰۰۷ شاهد تحولات مهم و بزرگی بود شاید بتوان آغاز اولین قرارداد سلف فولاد در جهان آن هم در بورس دبی را یکی از مهم‌ترین اخبار فولادی جهان در سال گذشته دانست.
همچنین می‌توان رونق بی‌سابقه در معاملات فولادی چین، افزایش شدید قیمت آهن‌آلات در خاورمیانه و ادغام واحدهای گسترده فولادسازی در آمریکای لاتین را مهم‌ترین وقایع فولادی جهان برشمرد.

گروه بورس کالا- علی غفوری: بازار فولاد جهان در سال ۲۰۰۷ شاهد تحولات مهم و بزرگی بود شاید بتوان آغاز اولین قرارداد سلف فولاد در جهان آن هم در بورس دبی را یکی از مهم‌ترین اخبار فولادی جهان در سال گذشته دانست.

همچنین می‌توان رونق بی‌سابقه در معاملات فولادی چین، افزایش شدید قیمت آهن‌آلات در خاورمیانه و ادغام واحدهای گسترده فولادسازی در آمریکای لاتین را مهم‌ترین وقایع فولادی جهان برشمرد. راه‌اندازی بورس فولاد در سال ۲۰۰۷

پس از چندین سال عدم اطمینان، سال ۲۰۰۷ سالی بود که در آن قراردادهای سلف فولاد آغاز شد. بالاخره خبرهای مربوط به عرضه فولاد در بورس‌های فلزی محقق شد.

پس از کوشش‌های فراوان بازاریابی توسط سه بورس عمده که سعی داشتند قراردادهای سلف فولاد را آغاز کنند، بالاخره بازار طلا و کالای دبی به عنوان اولین بورسی بود که قرارداد تجاری منطقه‌ای میلگرد ساختمانی را در ماه اکتبر ۲۰۰۷ شروع کرد.

بورس‌فلزات لندن (LME) نیز قبلا مساله را مطرح کرده و اعلام کرده بود که در نظر دارد در فوریه ۲۰۰۸ دو قرارداد بیلت فولادی این بازار را براساس تحویل فیزیکی در روی سکوی تجاری ON-Line و از طریق تلفن آغاز کند.

با توجه به اینکه LME چندین بار این خبر را در سمینارها و گردهمایی متعددی اعلام کرده بود، از طرفی صنعت فولاد هم نسبت به این موضوع واکنش نشان داد.

ولی برای جا افتادن این موضوع باید اغلب فولادسازان را قانع کرد.

جزئیات مربوط به قرارداد سلف فولاد پیشنهاد شده توسط Nymex هنوز مشخص نیست، اما دست‌اندرکاران آن اخیرا اعلام کرده‌اند که برای پیاده‌ کردن قرارداد تسویه نقد (Cash-setlled) برای کلاف نورد گرم آمریکا آمادگی نداشته و از برنامه اعلام شده خود عقب هستند.

آقای Richard Schaeffer، رییس هیات‌مدیره بورس نیویورک اخیرا تاکید کرده است که نیمکس بسیاری از طرح‌ها و برنامه‌های قرارداد سلف فولاد خود عقب است، نامبرده در یک کنفرانس مطبوعاتی در لندن گفته است که بورس آمریکا علاوه بر این در نظر دارد قراردادهایی را در خارج از آمریکا اجرا کند، عزیمت یکی از نیروها و عوامل پشت این قرارداد آقایJohn Conheeney بدین‌گونه برداشت شده است که نیمکس شاید طرح‌های خود را کنار گذاشته است.

گزارش شده است که گروه CME شیکاگو در نظر دارد، براساس قیمت پایه رقابتی و تجارت روی سکوی دیگری (Glabex) تجارت محصول مشابهی را آغاز کند که یقینا موجب خواهد شد Nymex چندان موفق نشود.

رونق چین و اصطکاک آن در سال ۲۰۰۷ صادرات فولاد چین به حجم بالایی رسید که اصطکاک تجاری تلخی را با فولادسازان در سایر مناطق جهان ایجاد کرده است.

در ماه آوریل صادرات فولاد نهایتا به ۲/۷میلیون تن رسید که ۱۳۰درصد از سال قبلی آن بالاتر است، چون فولادسازان سعی داشتند که قبل از اعمال تعرفه‌های جدید صادراتی در شروع ماه مه محصولات خود را صادر کنند.

پکن مالیات‌های صادراتی خود را برای تعدادی از محصولات فولادی افزایش داده و مشوق‌های صادراتی برای برخی از محصولات دیگر را نیز لغو کرده تا آن را در بازار داخلی خود مصرف کند.

تا ماه نوامبر این اقدامات موثر واقع شد و صادرات را به ۹۱/۲میلیون تن کاهش داد.

اما چنین اقداماتی دیر اتخاذ گردید تا خشم فولادسازان خارجی را نسبت به چیزی که آن را افزایش مهلک و مخرب می‌نامیدند، آرام کند. اروفر (انجمن فولادسازان اروپا) شدیدا از این وضع شاکی بوده و کمیسیون اروپا را ترغیب کرد تا اقدامات ضددامپینگ خود علیه واردات از چین اتخاذ کند.

نشست انستیتو آهن و فولاد در برلین در ماه اکتبر تبدیل به صحنه نبرد لفظی بین اروپاییان و چینی‌ها شده بود و چینی‌ها (فولادسازان) شکوه می‌کردند که اروپاییان غیرمنصفانه عمل می‌کنند.

اما چینی‌ها می‌دانند که افزایش صادرات برای روابط تجاری مطلوبیت ندارد و در پایان سال ۲۰۰۷ انتظار می‌رفت که اقدامات بیشتر برای محدود کردن صادرات در اوایل سال آینده اجرا خواهد گردید.

دلیل افزایش صادرات فولاد چین رشد سریع صنعت فولاد این کشور در سال‌های اخیر بوده است.

تخمین زده می‌شود که رشد تولید در سال ۲۰۰۷ که با ۱۰درصد افزایش به ۵۴۰میلیون تن رسیده باشد چون پکن سعی دارد صنعت را ساماندهی و متمرکز نماید.

چین می‌داند که صنعت فولاد این کشور برای کنترل بهتر می‌بایستی در آن ادغام صورت پذیرد، اما به‌رغم شعارهای زیاد درخصوص ادغام، سهم تولید فولاد این کشور که در دست ده کارخانه عمده قرار دارد احتمالا تا پایان سال گذشته کاهش یافته باشد.

کوشش برای ادغام فولادسازان منطقه‌ای مانند آنشان استیل و Benxi منجربه‌ اختلافات و مشاجرات استانی شده است.

فعالیت برای کاهش تعداد زیاد فولادسازان نیز چندان موفقیتی به همراه نداشته است. اتکای شدید کشور به واردات سنگ‌آهن همچنان بار سنگینی را خصوصا در رابطه با قیمت‌های نقد cfr چین که به ۲۰۰دلار در هر تن رسیده است، برای کشور به‌وجود آورده است و ممکن است وضع وخیم‌تر نیز بشود.

صنعت فولاد چین شدیدا نگران ادغام BHP‌ و Rio Tinto است که معتقد است این اتحاد منافع مصرف‌کنندگان عمده سنگ‌آهن را به مخاطره خواهد انداخت.

افزایش قیمت‌های فولاد در خاورمیانه

رونق صنعت ساختمانی در خاورمیانه موجب شده که دیوانه‌وار در سال ۲۰۰۷ بیلت و میلگرد ساختمانی وارد منطقه شده و خریداران ترکیه از اقدامات انجام شده توسط دولت چین برای کاهش صادرات کشور نهایت استفاده را ببرند.

این وابستگی به مواد ترکیه باعث شده است که خریداران خصوصا در منطقه خلیج‌فارس قیمت‌های بالاتر بیلت و میلگرد ساختمانی را در کل سال بپذیرند.

قیمت‌های وارداتی بیلت خاورمیانه افزایش چشم‌گیری داشته،‌ به طوری که از ۴۵۰دلار در هر تن CFR خلیج‌فارس در ژانویه به ۶۲۰دلار در هر تن CFR خلیج‌فارس در دسامبر رسید. قیمت‌های قراضه بالای ترکیه و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، تولیدکنندگان ترکیه را مجبور ساخت که قیمت‌های بیلت و میلگرد ساختمانی خود به خاورمیانه را افزایش دهند.

واردات میلگرد ساختمانی خاورمیانه با ۲۰۰دلار در هر تن افزایش در ظرف ۱۲ماه از ۴۷۰دلار در هر تن CFR خلیج‌فارس در ژانویه به ۶۷۰دلار در هر تن CFR خلیج فارس در دسامبر ۲۰۰۷ رسید.

در نتیجه تعدادی از شرکت‌ها در امارات سعی کرده‌اند که اتکای خود را به واردات از طریق سرمایه‌گذاری در کارخانه‌‌های نورد میلگرد ساختمانی برای پاسخگویی به افزایش تقاضا از طرف صنایع ساختمانی کاهش دهند. شرکت خودرو قطر (کاسکو) یک واحد ۷۰۰هزار تنی میلگرد ساختمانی در ماه اکتبر راه‌‌اندازی کرد که ظرفیت خود را تقریبا به ۵/۱میلیون تن رسانید.

گروه AL-Tvwairqi عربستان سعودی یک واحد میلگرد ساختمانی جدید با ظرفیت ۲/۱میلیون تن در جده در ماه ژوئیه راه‌‌اندازی کرد. همچنین این شرکت اولین واحد احیای مستقیم از دو واحد احیای مستقیم خود در Damman را راه‌اندازی کرد تا فولادسازی‌های خود را تغذیه نماید. این سرمایه‌گذاری کل ظرفیت DRI را به ۵/۱میلیون تن در سال رساند.

صنایع فولاد امارات ابوظبی واحد نورد میلگرد ساختمانی مفتول با سرعت بالای خود را راه‌‌اندازی کرد. این شرکت در نظر دارد واحد ۶/۱میلیون تن در سال DRI خود را تا دسامبر ۲۰۰۹ راه‌‌اندازی کند.

ادغام در آمریکای لاتین موجب رشد داخلی

در سال ۲۰۰۷ شاهد جست و خیز زیادی در ادغام صنعت فولاد آمریکای لاتین بوده‌ایم، به طوری که آرسلور میتال و گروه Gerdeu حضور خود را در منطقه تقویت کرده‌اند.

آرسلورمیتال سهامداران اقلیت در آرسلور برزیل را به مبلغ ۵میلیارد دلار خرید و پس از آن نیز اعلام کرد که در نظر دارد ۵میلیون دلار دیگر در طرح‌های توسعه برزیل برای تولید محصولات تخت و طویل سرمایه‌گذاری کند.

در آرژانتین نیز آرسلورمیتال در نظر دارد سهامداران اقلیت Acindar را بخرد. در حال حاضر آرسلورمیتال ظرفیت کارخانه را از ۳/۱ به ۸/۱میلیون تن در نیمه دوم سال توسعه داده و اعلام کرده است که حضور خود در کاستاریکا را نیز تقویت خواهد کرد.

شرکت Gerdau ظرفیت کارخانه خود Acominas را از ۳میلیون تن به ۵/۴میلیون تن فولاد خام در سال توسعه داده و به زودی در برزیل با نصب یک واحد نورد ورق سنگین ۸۷۰هزار تن در سال فعالیت خود را گسترده‌تر خواهد کرد. همچنین شرکت Gerdau به مکزیک نیز نفوذ کرده و کارخانه Sidertul و مینی‌میل Grupo Corsa و یک مرکز خدماتی و توزیع فولاد را در آنجا خریده است.

گسترش ادغام در نفتا

در سال ۲۰۰۷ مهم‌ترین اتفاقی که در این منطقه رخ داده است ادغاماتی است در فولاد که هنوز روند آن در حال تکمیل شدن است و در کنار آن تولیدکنندگان فولاد ضد زنگ نیز بر سر قیمت‌های نیکل در نبرد بودند که تا پایان سه ماهه چهارم ادامه داشته و موجب افت درآمد آنان شده است.

ادغام در صنعت همچنان داستان اصلی صنعت فولاد در سال ۲۰۰۷ در این منطقه نفتا بوده است که شرکت‌های خارجی عمده‌ای از سوئد، هند و روسیه برای نفوذ در بازارهای آن به منطقه هجوم آوردند تا کارخانه‌های آمریکای شمالی را بخرند یا این که در آنجا ظرفیت‌های جدیدی را احداث کنند.

از جمله این خریدها یا معاملات مهم خرید کارخانه فولاد سازی ESSAR هند است در نظر دارد دارایی‌های کارخانه‌های ALGOMA STEEL و MINNESSOTA STEEL را خریده و دو کارخانه را با یکدیگر ادغام نمایند.

شرکت SSAB سوئد نیز کارخانه IPSCO را به مبلغ ۸میلیارد دلار خریده و جای پای خود را در بازارهای ورق (PLATE) و انرژی در آمریکای شمالی باز کرده است.

به همین منوال شرکت تیسن گروپ آلمان نیز اقدامات خود را شروع کرده و در نظر دارد یک واحد تولید فولادهای کربنی و ضد زنگ در آلاباما بخرد و کارخانه سوراستال‌ روسیه کارخانه خود SEVER CORR (یک واحد مینی میل که هدفش تولید فولاد تخت برای خودروسازان و لوازم خانگی جنوب شرقی در آمریکا است) را ادغام نمود. کارخانه MAGNITOGORSK روسیه نیز در نظر دارد یک کارخانه جدید نورد ورق کربنی در جنوب اوهایو احداث کند تا در بازار جنوب شرقی آمریکا جای پای خود را باز کند.

تمامی این فعالیت‌ها فقط مربوط به فولادسازان خارجی نیست و تمام آنان نیز فقط در گیر احداث فولادسازی مستقیم نیستند.

US STEEL حدود ۲/۳میلیارد دلار هزینه نمود تا کارخانه فولادسازی LONE STAR TECHNOLOGIES را به دست آورد تا حضور خود را در بازارهای انرژی افزایش داده و همچنین در صدد است که مجتمع فولاد سازی STELCO (اولین خرید در کانادا) را بخرد.

شرکت STEEL DYNAMICS INC در ماه اکتبر اعلام نمود که می‌خواهد کارخانه OMNI SAURCE را به مبلغ ۱/۱میلیارد دلار تصاحب کند که فصل جدیدی در ادغامات در این منطقه آغاز خواهد شد؛ ولی تا پایان سال یک معامله ناتمام ماند.

کارخانه معظم فولادسازی آرسلورمیتال که در نظر داشته کارخانه SPARROWS POINT خود را به یک کنسرسیوم از مجموعه شرکت‌های ESMARK شرکت DONBASS اوکراین و VALE برزیل بفروشد مجبور شد در اواسط دسامبر آن را به تعویق بیاندازد.

اکثر کارشناسان صنعتی معتقدند که در سال ۲۰۰۷ فعالیت‌ها در این زمینه به حد طغیان رسیده است؛ به طوری که در منطقه نفتا کنترل آن از دست خارج شده بود.

اما شرکت مکزیکی ALTOS HORNOS DE MEXICO نیز که در نظر داشت کارخانه SPARROWS POINT را بخرد اعلام نموده است که شرایط ادغام در این منطقه به حالت تعلیق در آمده است؛ ولی کارشناسان می‌گویند ممکن است روند آهسته‌تر شود؛ اما امکان توقف آن وجود ندارد.