صادرات سنگ‌آهن، آری یا خیر؟

گروه بورس کالا- منیژه حیاتی: روز شنبه در سومین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران، که به صورت سالانه توسط روزنامه «دنیای اقتصاد» برگزار می‌شود، چالش‌های مربوط به تولید، فرآوری و در نهایت بازار سنگ‌آهن به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی دست‌اندرکاران بازار فولاد مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس این گزارش در پانل تخصصی مربوط به این همایش که با حضور مدیرعامل فولاد خوزستان، رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن و همچنین دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد برگزار شد، شرکت‌کنندگان به تبادل نظر در این خصوص و مطرح کردن ضرورت توقف فعالیت تولیدکنندگان سنگ‌آهن در مقطع فرآوری و لزوم صادرات این کالا در شرایط فعلی پرداختند. نکته‌ای که در این نشست به چشم می‌خورد نظرات متفاوت تولیدکنندگان سنگ‌آهن و تولیدکنندگان محصولات فولادی در بحث صادرات سنگ‌آهن بود.

مهرداد اکبریان رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن در ابتدای این نشست با بیان این ‏مطلب که تولید و صادرات سنگ آهن در بازارهای جهانی یک مزیت در شرایط فعلی محسوب می‌شود گفت: برخی افراد در شرایط فعلی ‏دچارتردید شده‌اند که آیا سرمایه‌گذاری در سنگ‌آهن صحیح یا ناصحیح است؟

وی در خصوص مباحث مطرح شده در خصوص صادرات سنگ‌آهن گفت: هیچ‌کس نمی‌تواند مدعی باشد که صادرات سنگ‌آهن اقدامی منطقی نیست و واقعیت این است که صادرات این کالا در شرایط فعلی حرکت مثبتی است چرا که در این موضوع مزیت رقابتی داریم و نمی‌توان تنها با در نظر گرفتن اینکه کارخانه‌ای قرار است احداث شود و روزی فولاد تولید کند، سنگ‌آهن استخراج شده را انبار کرد و اصولا تا به حال با این رویداد مواجه نشده‌ایم که یک فولادساز به دلیل صادرات با کمبود سنگ‌آهن مواجه شده باشد یا به این دلیل به مشکلی برخورده باشد.

وی در پاسخ به تولیدکنندگانی که موافق با صادرات سنگ‌آهن نیستند می‌گوید: آیا طرح‌های سنگ‌آهنی باید متوقف شوند تا طرح‌های فولادی به سرانجام برسند؟ آیا ضمانتی وجود دارد که تا ۵ سال آینده که طرح‌های فولادی اتمام می‌شود سنگ‌آهن‌های استخراج شده صادر نشود؟

همچنین در ادامه این پانل، شریفی مدیرعامل فولاد خوزستان افزود: در سال آینده چند میلیون تن به ظرفیت آهن اسفنجی کشور ‏افزوده می‌شود که برای تامین سنگ‌آهن این کارخانه‌ها باید چاره‌اندیشی کرد‎.‎ وی گفت: باید به معدن با هدف ایجاد ارزش افزوده نگاه کرد و مسائل اقتصادی باید در اولویت باشد‎ طبق اظهارات شریفی یکی از این موضوعاتی که باید به آن توجه کرد لزوم تمرکز معادن بر اکتشاف بیشتر است و در مقابل کار فرآوری به واحدهای فولادی سپرده شود.

به نظر وی سود معادنی همچون گل گهر به جای آنکه بین سهامداران توزیع شود باید در اکتشاف معدن جدید سرمایه‌گذاری شود. همچنین رسول خلیفه سلطان دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فولاد نیز در این نشست در خصوص موضوع اکتشاف و فرآوری سنگ‌آهن گفت: حاشیه سود معادن سنگ‌آهن همچون چادرملو و گل گهر در مقایسه با فولادسازانی همچون خوزستان و مبارکه بسیار بالا است در حالی که حاشیه سود ناشی از فرآوری باید به بخش تولید فولاد منتقل شده و معادن نیز به جای فرآوری بیش از حد در بخش اکتشاف سرمایه‌گذاری کنند.وی در ادامه از دیگر مشکلات فولادسازان به معضل تامین آب اشاره کرد وگفت : آب، حمل و نقل و سنگ‌آهن از چالش‌های اساسی ‏تولید فولاد و کنسانتره در سال‌های آینده محسوب می‌شود‎.‎

وی تصریح کرد: متاسفانه کارخانه‌های فولاد در کشور در نقاطی احداث می‌شود که به مساله آب توجهی نمی‌شود. به طوری که ۵۲ درصد ‏طرح‌های فولادی در نقاطی جانمایی شده است که با کمبود آب مواجه است‎.‎

خلیفه سلطان در ادامه به چالش‌های حمل و نقل ریلی و جاده‌ای صنعت فولاد و سنگ‌آهن اشاره کرد و گفت: تا سال ۹۳ حدود ۱۴ میلیون ‏و تا سال ۹۴ معادل ۳۲ میلیون تن در بخش فولاد ظرفیت‌سازی خواهد شد و بخشی از کارخانه‌ها تولیداتشان را وارد مدار تولید می‌کنند ‏این در شرایطی است که ظرفیت حمل و نقل ریلی کشور جوابگوی حمل این میزان تولید نیست‎.‎ وی تصریح کرد: ظرفیت حمل و نقل ریلی کشور در سال‌های آینده جوابگوی تولیدات سنگ‌آهن و فولاد نیست‎.‎ دبیر انجمن فولاد افزود: ظرفیت‌‌سازی برای ایجاد شبکه حمل و نقل، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت نیست بنابراین دولت باید از هم اکنون به ‏دنبال حل و رفع مشکلات باشد‎.‎

وی به چالش سوم صنعت فولاد اشاره کرد و گفت: متاسفانه اکتشاف و تولید سنگ‌آهن متناسب با ظرفیت های ایجاد شده در آهن ‏اسفنجی و گندله نیست و تولیدکنندگان بزرگ سنگ‌آهن نظیر گل گهر و چادرملو به جای اینکه به دنبال کشف ذخایر جدید بروند سرمایه‌‌گذاری در فولاد و احداث کارخانه‌های فولادسازی در جوار معدن را در برنامه قرار داده‌اند که این سیاست اشتباه است‎.‎ وی افزود: متاسفانه سرمایه‌گذاری در اکتشاف و تولید سنگ‌آهن از سوی بزرگان سنگ‌آهن در ایران فراموش شده است‎.‎

خلیفه سلطان در ادامه اظهار کرد: متاسفانه چادرملو و گل گهر به جای اینکه سرمایه‌گذاری در معدن را توسعه دهند به سمت احداث ‏واحدهای فولادسازی رفته‌اند که آنها هم در شرایط فعلی با کمبود آب مواجه هستند‎.‎

در ادامه این نشست یکی از شرکت‌کننده‌ها که تولیدکننده سنگ آهن است در مورد مشکلات بخش خصوصی گفت: متاسفانه بهره‌برداری از معادن بسیار زمان بر است و ممکن است از ۵ پروانه اکتشاف تنها یکی از آنها به مرحله بهره‌برداری برسد، اما واقعیت این است که به جای حمایت از بخش خصوصی که با این مشقت موفق به فعالیت شده، شاهد هستیم که بعضا تنها به دلیل چند درخت و فضای سبز اندک اقدام به تعطیلی واحد می‌کنند. وی همچنین براین نکته تاکید کرد که صادرات سنگ‌آهن خدمت بزرگی به اقتصاد کشور است.

در ادامه یکی از فعالان حوزه صنعت فولاد نیز در خصوص صادرات سنگ‌آهن بر لزوم تعیین تعرفه صادراتی برای سنگ‌آهن و ممنوعیت صادرات سنگ‌آهن عیار بالا تاکید کرد.