تعیین سقف قیمت؛ آری یا نه؟

گروه بورس کالا- هادی خسروی‌فر: کاهش عرضه و تولید برخی از محصولات پتروشیمی و در مقابل افزایش تقاضا در چند هفته گذشته باعث شد که برخی از فروشندگان و فعالان بازار از بورس برای کنترل قیمت‌ها، خواستار تعیین سقف نرخ شوند.

این در حالی است که در مفاهیم اقتصاد آزاد با آزادسازی محصولات پتروشیمی تعیین نرخ و سقف قیمت بی‌معنی است. برخی از کارشناسان بازار اعتقاد دارند ابزار تعیین سقف قیمت باید با توجه به شرایط بازار و برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها به کار گرفته شود و تعداد دیگری از کارشناسان بر این باورند تعادل در عرضه و تقاضا می‌تواند راهکاری برای کنترل قیمت‌ها در بازار باشد.

کارشناسانی که مخالف تعیین سقف قیمت در بازار هستند اعتقاد دارند تعیین هرگونه سقف و محدودیتی در بازار باعث می‌شود، قیمت تعیین شده برای محصول غیرواقعی باشد

و همین باعث ایجاد بازاری دیگری به‌موازات بازارهای رسمی باشد.

حسین خزلی خرازی، دبیر کانون کارگزاران درباره تعیین سقف قیمت به دنیای‌اقتصاد گفت: اگر قیمت‌ها قرار است به صورت دستوری تعیین شود و سقفی برای افزایش آن تعیین شود فلسفه به وجود آمدن بورس چه بوده است؟

او گفت: برای کنترل قیمت اگر تقاضا بیشتر از عرضه است برای تامین تقاضا چنانچه محصول در کشور تولید نمی‌شود می‌بایست با واردات بازار را متعادل کرد.

وی به تعیین قیمت از طریق عرضه و تقاضا در بورس اشاره کرد و افزود: در همه جای دنیا عرضه و تقاضا نرخ محصول را مشخص می‌کند و اگر عرضه جوابگوی تقاضا نباشد، طبیعتا قیمت‌ها بالا می‌رود.

خرازی توصیه کرد: تولید‌کنندگان مواد اولیه خود را به صورت سلف خریداری کنند و ابزارهای آتی برای خرید کالاهای پتروشیمی می‌تواند از راهکارهایی باشد که از طریق آن بازار را از شرایط حساس خارج کرد.

محمدرضا بخشنده، یکی از تحلیل‌گرهای بازار به خبرنگار ما گفت: تعیین سقف قیمت باعث می‌شود در لحظه اول، زمان رقابت رینگ یکی از خریداران سقف قیمت را بپذیرد و در آن صورت بر اساس مکانیز نرم‌افزار بورس، کالا به دیگر خریداران نخواهد رسید.

وی افزود: در شرایطی که تقاضا در بازار وجود داشته باشد قیمت‌ها با تعیین سقف در خارج از رینگ بالاتر خواهد رفت و مصرف‌کنندگان باز هم مجبورند که محصولات را باقیمت بالاتر در بازار غیررسمی خریداری کنند.

تعیین سقف در شرایط خاص

محمود رضا الهی‌فر در باره تعیین سقف قیمت برای محصولات پتروشیمی اظهار داشت: در گذشته نیز در بازارهای دیگر بورس کالا سقف قیمت در شرایط خاص و برای کالایی خاص در نظر گرفته شده است. وی افزود: تعیین سقف قیمت و محدودیت با ذات بورس تضاد دارد ولی از آنجا که اقتصاد ما به طور کامل آزاد نشده است استفاده از راهکارهایی برای کنترل بازار با ایجاد محدودیت‌ قیمت‌ می‌تواند موثر باشد.

الهی‌فر معتقد است که تعیین سقف قیمت می‌بایست مقطعی به کارگرفته شود و در شرایطی که تقاضای بازار بیش از عرضه است یکی از راهکارها تعیین سقف و محدودیت‌ خرید برای هر خریدار است.

با توجه به آزادسازی نرخ محصولات پتروشیمی و مکانیزم تعیین قیمت در بورس که همان تعیین قیمت از طریق عرضه و تقاضا است به نظر می‌رسد که تعیین سقف تنها همانند دارویی آرام‌بخش در بازار اثر کند. این در شرایطی است که قراردادهای آتی و امکان خرید به صورت سلف از ابزارهایی است که تولیدکنندگان برای تهیه مواد اولیه خود به کار گیرند و به جای خرید کالا به صورت نقدی محصولات خود را به صورت سلف خریداری کنند و این امر مستلزم فروش محصول از سوی تولیدکنندگان و رغبت آنها برای فروش سلف است.

البته نقش ناظر بازار در شرایط خاص بیش از شرایط عادی حایز اهمیت است چون ناظر با توجه به جایگاه خود و کشف دلیل افزایش قیمت در شرایط غیرعادی می‌تواند بازار را شفاف‌تر کند.

همچنین راهکار دیگری که می‌تواند بازار پتروشیمی را در آینده از رقابت و بالا رفتن قیمت‌ها نجات دهد امکان حضور واردکنندگان محصولات پتروشیمی و ترغیب آنها برای فروش محصولات در رینگ پتروشیمی است و با توجه به فروش محصولات

و تعیین قیمت پایین‌تر از قیمت فوب به نظر نمی‌رسد که واردکنندگان رغبتی برای عرضه محصولات در بازار پتروشیمی داشته باشند.