هزار توی صنعت روی

گروه بورس‌کالا- با ادامه روند کاهش قیمت فلزات در بازارهای جهانی، فلز روی با شدت بیشتری این روند را طی کرد. این فلز که در سال ۲۰۰۸ میلادی چندین بار رکود در زمینه قیمت ثبت کرد و تا حدود ۴هزار دلار در هر تن پیش رفت در ماه‌های پایانی سال ۲۰۰۸ سقوط بیش از ۲هزار و ۵۰۰دلاری را تجربه کرد. با سقوط روی در بازارهای جهانی، بازار داخلی نیز که تاثیر پذیرفته و کاهش قیمت را تجربه کرد. این روند تا جایی ادامه پیدا کرد که بسیاری از تولیدکنندگان این محصول به دلیل عدم توجیه اقتصادی مجبور به تعطیلی کارخانه‌های خود شدند، از عوامل این موضوع می‌توان به روند کاهشی قیمت‌های جهانی، گران شدن نرخ اسید سولفوریک در بازار داخل و به باطله خوردن معدن انگوران اشاره کرد.

سوالات بسیاری پیرامون صنعت روی وجود دارد که در گفت‌وگو با یوسف مرادلو رییس هیات‌مدیره انجمن صنایع و معادن سرب و روی ایران و مدیرعامل کنسرسیوم صنعت سرب و روی کشور (پاسارگاد) مطرح شد. متن زیر مشروح کامل این گفت‌وگو است.

لطفا دلایل رکود در صنعت روی را توضیح داده و گزارشی از وضعیت فعلی صنعت روی کشور ارائه دهید؟ آیا شرکت‌ها از وضعیت بحرانی خود خارج شده‌اند یا نه؟

صنعت روی کشور از مدت‌ها پیش به دلیل نداشتن استراتژی مشخص و مشکلات عدیده‌ای که به آن تحمیل شده در وضعیت شدیدا بحرانی به سر می‌برد. به طوری که اغلب کارخانه‌‌ها تعطیل و بقیه نیز نیمه فعال شدند از جمله این مشکلات می‌توان به تحویل خاک بسیار نامرغوب و به واسطه آن افزایش اسید مصرفی، غیرمتعارف بودن قیمت ماده معدنی و قیمت گوگرد و به تبع اسید سولفوریک مصرفی، بستن عوارض ۳۰درصدی به صادرات شمش روی در بهترین شرایط بازار و از بین رفتن نقدینگی این صنعت، ناشی از موارد فوق‌الذکر ونیز قفل شدن بانک‌ها و عدم تامین به موقع تسهیلات مالی واحدها اشاره کرد. در‌حال‌حاضر با توجه به پیگیری‌های انجمن صنایع و معادن سرب و روی ایران و فعالان این صنعت و مساعدت‌های وزیر صنایع و معادن و معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنایع، ستاد سیاستگذاری صنعت سرب و روی کشور تشکیل شده که تا به امروز، حدود ۱۲ جلسه برگزار کرده و مصوبات بسیار موثر و خوبی در جهت رفع مشکلات اساسی صنعت روی کشور داشته است. حذف عوارض ۳۰درصدی برای صادرات شمش روی، کاهش قیمت گوگرد و اسید، کاهش قیمت ماده معدنی، تحویل ماده معدنی مدت‌دار، ایجاد فرصت برای پرداخت بدهی‌های معوق کارخانجا‌ت، تاسیس و تشکیل کنسرسیومی از فعالان صنعت سرب و روی کشور به منظور واگذاری معادن سرب و روی، تصویب فرمول قیمت‌گذاری برای محصولات مختلف صنعت و ماده معدنی که از سوی صنعتگران ارائه شده بود، از جمله مصوبات ستاد سیاستگذاری صنعت سرب و روی کشور است. لذا وجود ستاد سیاستگذاری، امید تازه‌ای در صنعت روی ایجاد کرده و کارخانه‌های تعطیل به امید خداوند و توجه ویژه مسوولان ذیربط به مدار تولید باز می‌گردند.

قیمت سهام روی در بورس چند روزی روند صعودی به خود گرفته است، آیا این نشانه‌ای بر بهبود وضعیت فعلی است؟

در خصوص صعود و سقوط قیمت‌ها در بورس، باید پذیرفت عوامل بسیاری موثر است. بهبود وضعیت صنعت و تاثیر آن در ارزش سهام نیز یکی از این عوامل است که قطعا با توجه به خبرهای مثبتی که برای توجیه اقتصادی کارخانه‌ها در جهت ادامه فعالیت‌های تولیدی از جمله تحویل خاک پرعیار (البته اگر محقق شود) کاهش قیمت گوگرد و اسید، کاهش قیمت ماده معدنی که در مجموع باعث کاهش قیمت تمام شده محصولات می‌باشد، نشان از بهبود وضعیت داشته و تاثیر خود را در افزایش ارزش سهام در حد خود خواهد داشت.

پیش‌بینی شما از آینده صنعت روی کشور چیست؟

با وجود ستاد سیاستگذاری و روند تصمیم‌گیری موجود در ستاد، با بذل توجه ویژه‌ای که از وزیر صنایع و معادن و مجموعه وزارت در خصوص حمایت‌های لازم به منظور تسریع در اجرای مصوبات ستاد انتظار می‌رود، آینده قابل قبولی پیش‌بینی می‌شود. البته وضعیت فلزات رنگی در شرایط بحرانی حاکم بر جهان، حکم خود را دارد. لذا می‌توان از ایجاد مشکلات مضاعف جلوگیری کرد.

در بحران پیش‌ آمده، چه تعداد از کارخانه‌های کشور تعطیل شده و چند کارگر بیکار شده‌اند؟

در اثر این بحران، حدودا ۲۵ کارخانه تعطیل، ۲۵ کارخانه نیمه فعال و ۵ کارخانه فعال داشتیم و حدود ۳۰۰۰ نفر بیکار و در شرف بیکاری قرار داشتند.

چه عواملی باعث بهبود وضعیت و رفع بحران موجود می‌شوند؟

الف) واگذاری معدن به کل صنعتگران و فعالان سرب و روی کشور مطابق مصوبات ستاد سیاستگذاری در قالب یک تشکل فراگیر، ب) اجرای فرمول قیمت‌گذاری مصوب ستاد مذکور در محاسبات قیمت ماده معدنی، ج) تسریع در استخراج و تحویل ماده معدنی پرعیار، د) تحویل گوگرد و اسید سولفوریک به قیمت جهانی، و) تامین نقدینگی کارخانه‌ها توسط بانک‌ها و موسسات مالی، ی) عدم تصمیم‌گیری پشت درب‌های بسته و به دور از نظر کارشناسان و نمایندگان واقعی صنعت سرب و روی، قطعا باعث بهبود وضعیت و رفع بحران خواهد بود.

سال گذشته در پی عرضه مواد اولیه مورد نیاز کارخانه‌ها با قیمت جهانی، دولت قول ارائه یارانه به صاحبان صنایع روی را داد. آیا این وعده محقق شده است؟

ما در مجموع مخالف پرداخت یارانه به صنعتگر هستیم. در اصل اگر قرار است یارانه‌ای پرداخت شود، بهتر است به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی داده شود، تا بتواند خاک نامرغوب خود را که اسید غیرمتعارف و بسیار زیادی مصرف می‌کند، به قیمت عادلانه‌ای بفروشد. در هر صورت این یارانه به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران نیز پرداخت نشد و چون انحصارا مواد معدنی در اختیار شرکت مذکور قرار داشت، اجبارا مشکلات به دوش صنعت روی افتاده و در نتیجه خرید مواد معدنی نامرغوب و گران‌قیمت، نقدینگی خود را از دست داد.

آیا دولت تاکنون کمکی برای بهبود وضعیت این صنعت کرده است و آیا این کمک کارساز بوده است؟

تشکیل ستاد سیاستگذاری صنعت سرب و روی کشور در وزارت صنایع و معادن به عنوان یک کمک بسیار بزرگ و گام بی‌سابقه‌ای در کشور است که با دستور وزیر صنایع و معادن و با همت و راهبری معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنایع، کار خود را پیش می‌برد. اگر به امید خدا، در ادامه کار و این صنعت دچار مشکل نشده و از مدار خارج نشود یادگاری ماندنی از دولت نهم خواهد بود و با اجرایی شدن کلیه مصوبات این ستاد مشکلات صنعت و معدن سرب و روی کشور قطعا ریشه کن خواهد شد.

چرا که قبل از تشکیل ستاد مذکور انعطاف مسائل و مشکلات به مسوولان مرتبط بسیار زمان‌بر بود و در برخی مواقع غیرممکن. جلسات این ستاد به صورت مرتب و با درخواست نمایندگان صنعت و با ریاست معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنایع و با حضور نمایندگان و تشکل‌های صنعتی مرتبط و نیز کارشناسان با موضوع جلسات، تشکیل می‌شود البته برخی از مصوبات که نیاز به دستور مستقیم مقام عالی وزارت دارد از سرعت کمتری برخوردار است که ناشی از مشغله زیاد ایشان می‌باشد و ما امیدواریم با توجه ویژه وزیر صنایع و معادن، مصوبات در اجرا نیز از سرعت بیشتری برخوردار گردد.

به صورت تقریبی چه میزان خسارت در پی تعطیلی شرکت‌ها به این واحدها و اقتصاد کشور وارد شده است؟

اجازه بدهید در این خصوص وارد اعداد و ارقام نشویم. به طور کلی یک صنعت کاملا خود جوش و موفق که کوچک‌ترین زحمتی روی دوش دولت‌ها نداشته و در کمترین مدت زمان، کشور را از یک

وارد کننده به یک صادر کننده خوشنام تبدیل کرده بود، در اثر یک بی‌توجهی و عدم برنامه‌ریزی و هماهنگی و نبود اعتماد و عدم توجه به اخطارها و راهکارهای ارائه شده از سوی کارشناسان امر و در کل بر اثر نبود یک استراتژی مشخص و معین به وضعیتی دچار شده است که امروزه بایستی انرژی زیادی از سوی مسوولین و دلسوزان نظام در بخش‌های دولتی و خصوصی صرف بازسازی آن گردد.

صادرات شمش روی کشور هم‌اکنون به طور تقریبی چه میزان است و در مقایسه با سال گذشته چه تغییری کرده است؟

با توجه به پروانه‌های صادره، ظرفیت تولید روی کشور بیش از ۳۰۰هزار تن است و مصرف داخلی شمش روی با توجه به اطلاعات موجود، در حدود ۱۰۰هزار تن بوده و در شرایط عادی با در نظر گرفتن ظرفیت کامل، در حدود دو سوم تولیدات شمش روی کشور بایستی صادر شود. با توجه به مشکلات عدیده‌ای که هر از چندگاهی با عناوین مختلف گریبانگیر این صنعت بوده،‌ هیچ گاه تولید و صادرات در حد ظرفیت نبوده است. صادرات شمش روی در سال ۸۶، برابر با ۶۴.۵۱۴.۲۶۶کیلوگرم و در ۸ ماهه اول سال ۸۷ برابر با ۲۳.۰۱۰.۵۳۱ کیلو بوده است. بنابراین صادرات سال ۸۷ نسبت به سال ۸۶، ۴۷درصد کاهش داشته است.

در دوران طلایی صنعت روی کارخانه‌ها چه میزان تولید داشته‌اند و اکنون این میزان چه قدر است؟

ریزش معدن انگوران و نیز بستن عوارض ۳۰درصدی به صادرات شمش روی و روان نبودن مسیر تحویل ماده معدنی فرصت استفاده از دوران طلایی را تقریبا از کف تولیدکنندگان کشورمان ربود و آنگونه که امکان داشت ما نتوانستیم سهم خود را از دوران طلایی داشته باشیم. چون صنعت‌و‌معدن وضعیت ثابتی در دوران افت‌وخیز نداشتند و امکان برنامه‌ریزی منطقی و کارشناسانه میسر نبود، مقایسه درست نیست.

راهکار اساسی حل بحران به نظر شما چیست؟

مطابق فرمایش مقام معظم رهبری، سپردن امور به دست متخصصان امر و میدان‌دار بودن بخش خصوصی تنها راه‌حل بحران است. از جمله آن واگذاری معدن به کل فعالان و صنعتگران سرب و روی کشور ذیل اصل ۴۴ که می‌تواند یک خصوصی‌سازی واقعی تلقی شده و نیز اجرای دقیق و سریع مصوبات ستاد سیاستگذاری صنعت سرب و روی کشور، از راهکارهای اساسی حل بحران می‌باشد.

در خبرها آمده بود که قرار است معدن انگوران به کنسرسیومی از صاحبان صنایع روی واگذار شود؟ آیا این اتفاق افتاد؟ این واگذاری در چه مرحله‌ای است؟

منظور از کنسرسیوم، ایجاد یک تشکل قانونی و فراگیر با حضور و عضویت کلیه فعالان و دست‌اندرکاران سرب و روی کشور بود که با موافقت دفتر ریاست جمهوری بر حسب درخواست عده کثیری از فعالان سرب و روی به وزارت صنایع و معادن ابلاغ گردید و با نظر موافق وزیر توسط معاونت محترم امور معادن و صنایع معدنی در ستاد سیاستگذاری طرح و بررسی و تصویب شد و به استناد مصوبه ستاد و با هماهنگی کامل با معاونت امور معادن یک شرکت سهامی خاص (به نام پاسارگاد) با عضویت اکثریت صنعتگران تشکیل شد تا با حضور در بحث واگذاری معدن، سلامت کار و بقای صنعت و حفظ منافع سرمایه‌گذاران و سهامداران و اشتغال موجود در صنعت سرب و روی کشور را تضمین نماید. با توجه به مباحث قانونی و وضعیت صنعت و معدن سرب و روی کشور فعلا موضوع در دستور کار وزارت صنایع و معادن قرار داشته و در حال بررسی است و تصمیم قطعی تا به امروز اتخاذ نگردیده است. طبیعتا با دوراندیشی و دلسوزی که در مسوولان تاثیرگذار و کارشناسان امر سراغ داریم، قطعا تلاش لازم به کار گرفته خواهد شد که تصمیم نهایی طوری نباشد که آسیب بیشتری به پیکر صنعت سرب و روی وارد کند.