محمدرضا رحیمی‌زاده

این روزها در کمتر مقالات و مباحثات اقتصادی است که راه‌های برون رفت صنعت فولاد از بحران پیچیده فعلی، مطرح نشود.

تکاپوی جهانی حاکی از تلاش دولت‌ها برای جلوگیری از وارد آمدن صدمه بیشتر به این صنعت عظیم و کلیدی جهان است. دول مختلف تمامی تلاش مالی و اقتصادی و حتی سیاسی خود را به کار بسته‌اند تا بتوانند این بحران عظیم را مهار کنند، در این میان فولادسازان جهانی نیز با درک بحران موجود تصمیم به کاهش تولید گرفتند تا از آسیب‌های جدی‌تر در امان بمانند، فولادسازان بزرگی مانند بائو استیل چین و ... به مرز ورشکستگی رسیده‌اند، کمپانی عظیم آرسلورمیتال نسبت به کاهش تولید و تعدیل نیروی انسانی اقدامات عاجلی به کار بسته است، کاهش رشد اقتصادی دنیا و بحران پیش رو، آینده صنعت ساختمان و طرح‌های توسعه عمرانی را در کشورهای مختلف دنیا با ابهام روبه‌رو کرده است، بررسی مجموع شرایط موجود نشان‌دهنده این است که تولید فولاد در سطح جهانی، کاهش معناداری را تجربه خواهد کرد که این کاهش تولید می‌تواند تاثیر بسزایی در وضعیت عرضه و تقاضا و همچنین قیمت فولاد در ماه‌های آتی داشته باشد، بنابراین امید به تداوم سقوط قیمت‌های جهانی فولاد، واهی و غیرمستدل است. گزارشات موسسات اقتصادی معتبر دنیا نشان می‌دهد که در آینده‌ای نه چندان دور محصولات فولادی ارزش واقعی خود را باز خواهند یافت گر چه رشد این قیمت‌ها، هیچ گاه مانند ماه‌های گذشته نخواهد بود.

اگر چه روند سقوط قیمت فولاد با روند نزولی قیمت نفت آغاز شد و با کاهش تدریجی قیمت نفت، دنیا شاهد سقوط شدید قیمت فولاد بود، اما به نظر می‌رسد سقوط قیمت فولاد از شتاب بیشتری نسبت به سقوط قیمت نفت، برخوردار بوده است. به نحوی که در حال حاضر با وجود کاهش مجدد و قابل ملاحظه قیمت نفت، قیمت فولاد در بازار جهانی و همچنین بورس فلزات لندن، روند رو به رشدی را تجربه می‌کند، بنابراین می‌توان استنباط کرد که ارتباط روند نزولی قیمت نفت و فولاد به حد گسیختگی رسیده است و دیگر سقوط قیمت فولاد تابعی از سقوط قیمت نفت نیست، به راستی چرا؟

از آنجایی که میزان موجودی فعلی فولاد در انبارها و کارخانجات در سطح دنیا، درصد کمی از میزان مصرف جهان را تشکیل می‌دهد و با توجه به اینکه بر اثر سقوط قیمت فولاد در سطح جهانی، نزدیک به چهار ماه است که تولید محصولات فولادی، از روند کاهش تولید معناداری پیروی می‌کند و با عنایت به اینکه تاثیر بحران کشورهای صنعتی، در تمامی کشورهای دنیا به یک اندازه نبوده است، لذا می‌‌توان این طور نتیجه گرفت که به رغم کاهش میزان مصرف فولاد در جهان، کاهش تولید، روند شتابان‌تری را تجربه کرده است که در نحوه قیمت‌گذاری محصولات فولادی در آتیه نزدیک خود را نمایان خواهد کرد و همچنین در ماه‌‌های آتی و با شروع سال جدید میلادی آمار میزان مصرف واقعی فولاد در سطح جهان پدیدار خواهد شد.

کشورهایی مانند چین طرح‌های بزرگ ساختمانی را در قالب برنامه‌های ملی در دست پیگیری دارند و روند افزایش قیمت مسکن در چین به‌رغم کاهش قیمت‌ها در سایر کشورها روبه‌ رشد است. برنامه بازسازی کشورهای مختلفی در اقصی‌نقاط جهان که از جنگ آسیب دیده‌اند در دست اجرا است که از جمله می‌توان به کشورهای عراق و افغانستان اشاره کرد. آمارهای توسعه طرح‌های عمرانی در کشور روسیه گویای برنامه وسیع دولت در این راستا است به طوری که برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از تکافوی تولید فولاد روسیه جهت مصرف داخلی و نه در صادرات در سال‌های نزدیک آتی، دارد و بسیاری دلایل متقن دیگر.

سطور فوق بررسی اجمالی بود از وضعیت صنعت فولاد، میزان تولید و برآورد میزان مصرف در جهان، اما در نگاهی عمیق‌تر می‌توان از نشانه‌های فوق جهت شکوفایی صنعت عظیم فولاد کشور بهره‌برداری کرد.

هم‌اکنون ظرفیت خالی تولید فولاد کشور از رقم قابل‌ملاحظه‌ای برخوردار است، این ظرفیت عظیم ایجاد شده به‌علت مشکلات مالی و خسارت وارده در اثر بحران جهانی، به‌شدت نیازمند حمایت است از نقدینگی کافی برخوردار نیست، با تحریم‌های مختلف و پی‌در‌پی جهانی دست‌و‌پنجم نرم می‌کند، به‌شدت در مضیقه کمبود مواد اولیه قرار دارد و در خطر دامپینگ فروشندگان خارجی نیز قرار دارد و حیات آن به شدت در معرض تهدید است،‌ ورشکستگی بعضی کارخانه‌ها و تجار بنام فولاد سایه بی‌اعتمادی را در بازار گسترانیده است، هر روز خبری تازه از وضعیت بد مالی واحدهای تولیدکننده و تجار به‌گوش می‌رسد که معاملات را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده است که این خود نیز باعث تضعیف شدید گردش مالی فولادسازان شده است، به‌حدی که قادر نیستند حتی اقدام به خرید شمش فولاد در کف قیمت جهانی کنند.

اشتغال پایدار در این بخش شدیدا مورد تهدید قرار گرفته است که این خود هزینه‌های سرسام‌آوری را به اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد.

بر کسی پوشیده نیست که پس از صنعت نفت، صنعت فولاد از ارکان مهم اقتصادی و صنعتی کشورها است، حتی در بسیاری از تحلیل‌های اقتصادی این صنعت را همپای صنعت نفت می‌دانند، در حال حاضر با تلاش سرمایه‌گذاران داخلی و مساعدت بانک‌های کشور، این صنعت روند رو به رشدی را در ظرفیت‌سازی جهت تولید طی کرده است که کمک به کاهش اثرات بحران، می‌تواند حمایت جدی از آن تلقی شود.

مجموع طرح‌ها و پروژه‌های مختلف در سطح کشور و علی‌الخصوص طرح‌های عظیمی مانند طرح مسکن مهر، می‌تواند بخشی از موفقیت آتی خود را مرهون قیمت تمام‌شده پایین فولاد باشد از آنجایی که سقوط قیمت نفت و بالطبع کاهش درآمدهای نفتی محدودیت‌های قابل‌توجهی را در به‌کارگیری و هزینه‌کرد منابع ارزی کشور، موجب خواهد شد،‌ اصلح است که هرچه زودتر و قبل از بحرانی‌تر شدن اوضاع اقتصاد جهانی و با توجه به عدم تبعیت جدی سقوط قیمت فولاد از سقوط قیمت نفت، نسبت به واردات شمش فولاد با قیمت‌های بسیار ارزان فعلی اقدام کنیم.

مدیرعامل مجتمع فرآیند فولاد

ادامه دارد...