ضرورت واردات گسترده شمش به کشور

محمدحسین بابالو

هم‌اکنون شرایط جهانی به گونه‌ای پیچیده شده که حتی فعالان عرصه فولاد با تجربه‌ای چند ۱۰ ساله نیز از تفسیر و تحلیل اوضاع بازمانده اند. این در شرایطی است که قیمت تمام شده بسیاری از مصنوعات فولادی و مواد اولیه و میانی به گفته غالب کارشناسان از قیمت‌های روز جهانی کمتر است. در این نوشتار سعی در تحلیل بازار آهن‌آلات و ارائه راهکاری برای برون رفت از این شرایط داریم.

هم‌اکنون بازار انواع فلزات و مصنوعات فلزی بالاخص آهن‌آلات در رکودی کم نظیر به سر می‌برد. بخشی از این رکود تابع شرایط جهانی و بخشی نیز داخلی است. هم‌اکنون در جهان داد و ستد غالب فلزات بسیار راکد شده است. قیمت نفت به‌عنوان موتور محرک اقتصاد جهانی افت چشمگیری داشته و بحران بازارهای مالی و مسکن نیز به این شرایط دامن زده است. در داخل نیز رکود بخش مسکن و کاهش اعتبارات عمرانی تخصیص یافته و بالاخص ترس بازار از آینده زمینه ساز این شرایط گردیده است. نتیجه این اوضاع برای کشور ما افزایش واردات و کاهش قیمت مصنوعات فولادی وارداتی است. ایران با توجه به نیاز سالیانه فولاد که بین ۲۰ تا ۲۳ میلیون برآورد شده و ظرفیت تولید فولاد ایران سالیانه هم اکنون ۱۰ میلیون تن است. فاصله این دو رقم حجم واردات ایران از مصنوعات فولادی است. این در حالی است که با کاهش قیمت نیز مواجه بوده و به طور مثال قیمت بیلت یا شمش آهن از ۱۳۵۰دلار هم اکنون به زیر ۴۰۰ دلار رسیده است و بسیاری از مصنوعات فولادی هم اکنون با قیمت تمام شده بالای ۱۴۰۰ دلار تولید شده اند. خبرها حاکی از آن است که حجم بسیاری از مصنوعات فولادی و بالاخص فولادهای ساختمانی در بنادر و اطراف مرزهای آبی کشور بوسیله غالبا تجار چینی وجود داشته و قصد ورود به کشور ما را دارند. هم‌اکنون غالب انبار کارخانه‌ها پر و تولید بسیار کاهش یافته است. این در حالی‌است که قیمت انواع فولاد در داخل در مقایسه با قیمت‌های جهانی هنوز اندکی بیشتر است. این مطلب نیز جذابیت ایران را برای واردات افزایش می‌دهد. کم بودن تعرفه‌های گمرکی بالاخص در خصوص تیرآهن نیز به این جذابیت می‌افزاید. بارها و بارها از این نشریه خطر دامپینگ چینی‌ها تذکر داده شده و عنوان شده که دامپینگ چینی‌ها جدی است.

در خصوص افزایش تعرفه‌های گمرکی نیز هنوز خبر قطعی و حتی گمانه‌زنی قابل اعتمادی گزارش نشده است. اگر در این خصوص قصد جمع‌بندی داشته باشیم با توجه تیترهای روزنامه‌های اقتصادی و مصاحبه‌های منتشر شده و گفت‌وگو با صاحبنظران این حرفه به این نتیجه می‌رسیم که نظر اکثریت بر افزایش تعرفه است تا ثبات آنها. موید این مطلب مصاحبه‌ها و تیترهای درج شده در یکی دو هفته گذشته بوده که همگی آنها در آرشیو این نشریات موجود است. البته ذکر این نکته ضروری است که هیچ منبع موثق یا خبر تایید شده‌ای مبنی بر افزایش یا عدم افزایش مخابره نگردیده است.

این در شرایطی است که بنا بر اخبار غیررسمی ظرفیت نورد بخش خصوصی در کشور نزدیک به ۱۰ میلیون تن بوده که بسیاری از آن بلا استفاده است. همچنین انبارهای محصول نهایی پر و غالب انبارهای مواد اولیه خالی است. کشور چین نیز به تنهایی ۸۱درصد از صادرات بیلت خود را کاهش داده است. این در شرایطی است که قیمت بیلت به طرز وحشتناکی تنزل یافته و به قیمت‌های چند سال قبل بازگشته است. به جرات می‌توان گفت که هم‌اکنون قیمت بیلت در بازار اروپا از قیمت تمام شده به مراتب کمتر است.

البته قیمت پیشنهادی بیلت در بنادر جنوبی و شمالی بسیار بالاتر از قیمت‌های اروپا بوده و اگر تجار این کالا متوجه شوند که نیاز به این کالا بالا رفته و خواهان واردات هستیم قیمت را شدیدا افزایش خواهند داد. در این شرایط و برای حمایت از تولید داخل بهترین گزینه پس از تعرفه‌ها واردات گسترده این کالای استراتژیک از بازارهای جهانی و بالاخص برای فرار از تحریم‌ها و شایعات از بازارهای فرامنطقه‌ای است. در صورت تحقق این مهم از سوی دولت می‌توان به ادامه عمر صنعت فولاد ایران پا به پای جهان پیش رفته و ممکن است در رقابت با تولیدکنندگان چینی و هندی بتوانیم گوی سبقت را ربوده و رونق را به این صنعت باز گردانیم. در صورت واردات گسترده بیلت از بازارهای جهانی ظرفیت‌های خالی نورد نیز فعال شده و در کنار اشتغالزایی مطمئن و مستمر می‌توانیم فولاد ارزان تولید کنیم. نکته دیگر آنکه به احتمال قوی در این هفته قیمت نفت باز هم کاهش یافته و بالتبع قیمت بیلت نیز کاهش خواهد یافت. در صورت اقدام به موقع می‌توان این کالای استرتژیک را با پایین‌ترین قیمت موجود در این چند سال خریداری کرد. این فرصتی است که شاید هیچگاه در آینده نزدیک مجددا برای ما رخ ندهد. با توجه به تصمیم دولت در واردات شمش آنهم در زمان اوج قیمت‌ها و کاهش فعلی قیمت که انگیزه دولت را افزایش می‌دهد و همچنین ضعف غالب تولیدکنندگان در خرید از بازارهای جهانی، توجیه واردات گسترده توسط دولت بیشتر خودنمایی می‌کند.

نکته دیگر قیمت تمام شده بیلت بصورت cfr یا قبل از گمرک در بنادر جنوبی است که با فرض قیمت ۳۳۵ دلار بار کشتی در اروپا fob و احتساب هزینه حمل و نقل با فرض بارگیری به‌صورت فله قیمت تمام شده این کالا قطعا زیر ۳۷۰ دلار خواهد بود. این در شرایطی است که دولت یا به عبارت دیگر سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی کشور در کوتاه مدت نسبت به واردات بیلت اقدام نماید. فراموش نکنیم که به ازای هر شغل در صنعت فولاد بین ۲۰ تا ۲۵ شغل وابسته ایجاد می‌گردد.