به دنبال سقوط فلز سرخ
پاییز معادن مس می‌آید؟
احمد بابالو - به گزارش متال بولتن قیمت ۵۶۸۳دلار در هر تن مس برای روز جمعه در بازار فلزات داخلی چین مشاهده شده است. این نشریه در یکی از تیترهای خود این‌گونه می‌نویسد: میزان مصرف در حال کاهش است و بالارفتن قیمت برخی از فلزات پایه مثل مس و بالا ماندن آن دلایل مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها افزایش مصرف مخصوصا برای کشورهای در حال توسعه و چین می‌باشد. با وسعت گرفتن رکود جهانی و بحران بازارهای مالی و کاهش قیمت نفت، پایین آمدن قیمت بسیاری از فلزات از جمله مس از قیمت‌های ماه‌های قبل آن امری بدیهی به نظر می‌رسد. هم اکنون و در فاصله حدودا یک هفته به گزارش متال بولتن قیمت جهانی مس در بازار نزدیک به ۲۰۰۰دلار سقوط کرده و به ۵۹۵۰-۵۹۶۰دلار در هر تن رسیده است. با توجه به این موارد تحلیل شرایط تولید و فرآوری سنگ مس در کشورمان از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در کشورمان شرکت ملی صنایع مس ایران حرف اول و آخر را در این صنعت می‌زند و رکورد استخراج بیش از ۸۹میلیون تن در سال ۸۶ را به دست آورده که بیش از ۳۴میلیون تن آن سنگ سولفیدی بوده است. در این شرایط و با در اختیار داشتن سه معدن بزرگ سرچشمه، میدوک و سونگون که به صورت روباز و با عیار مناسب و با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا از جمله لیچینگ، بیولیچینگ و فلوتاسیون زمام صنعت تولید و فرآوری این ماده را در اختیار گرفته و سایر معادن باید خود را با شرایط این شرکت وفق دهند. این شرکت اولین شرکت واگذار شده ذیل بند ج اصل ۴۴ نیز بود. شرایط خرید و فروش کالای این شرکت تاکنون به قیمت روز LME بوده است. سکه صنعت مس ایران روی دیگری نیز دارد و آن معادن کوچک‌تر و غالبا زیرزمینی می‌باشد که از آن جمله می‌توان از معادن قلعه‌زری بیرجند، تکنار سبزوار، ترود شاهرود، مزرعه اهر، چهار گنبد هرمزگان، چهل کوره سیستان و بلوچستان (در مرحله تعیین پیمانکار) و ... نام برد که متاسفانه بسیاری از این معادن به حالت نیمه فعال بدل گشته‌اند.
این قبیل معادن ایران غالبا از نوع رگه‌ای و پراکنده با شرایط زمین‌شناسی خاص خود و ویژگی‌های تکتونیکی و زمین ساختی متغیر به همراه گسل خوردگی‌های پراکنده هستند. این شرایط ذخیره را ازحالت متمرکز خارج کرده و پراکنده می‌کند. اثرات آن افزایش هزینه اکتشاف و استخراج ماده معدنی به همراه کاهش عیار محصول استخراج شده می‌باشد. موید این مطلب عیار استخراجی معدن مس قلعه زری بیرجند بوده که به عنوان یکی از بزرگترین معادن زیرزمینی فلزی کشور دارای عیار استخراجی نزدیک به یک درصد مس می‌باشد. این ماده گاهی از عمق نزدیک به ۳۰۰ متر استخراج می‌گردد.
نکته دیگر نوع ذخیره معدنی می‌باشد که غالبا به دو صورت زون اکسید و زون سولفور موجود هستند و غالب ذخیره به زون سولفور باز می‌گردد و با شیوه‌های فعلی که غالبا از فلوتاسیون استفاده می‌شود تنها می‌توان از زون سولفور با عیار بالاتر استفاده کرد که کنسانتره مس تولید کرده و برای ذوب غالبا به شرکت ملی مس ایران منتقل می‌گردند. با توجه به مواردی که ذکر شد از جمله احتمال کاهش قیمت جهانی مس، معیار قیمت‌گذاری شرکت ملی مس بر اساس LME، بالا بودن هزینه‌های تولید در معادن زیرزمینی مس و فرآوری آن، کم بودن عیار، سرمایه‌گذاری بالا برای اکتشاف این نوع کانسار و عدم توانایی معادن کوچک، استخراج دستی و عدم وجود قابلیت مکانیزه شدن و... آینده فعالیت این‌گونه بنگاه‌های اقتصادی با چالش مواجه خواهد شد.
با فرض عیار ۵۶درصد مس برای هر تن کنسانتره قیمت پایه د۵۹۰۰ دلار در هر تن مس، قیمت هر تن کنسانتره برابر ۳۳۰۴ دلار خواهد بود (با فرض حذف هزینه‌های ذوب و ...) و با فرض عیار ۱درصد ماده معدنی استخراجی باید ۵۶ تن تولید کرد یعنی به ازای هر تن ۵۹دلار.
هزینه‌های تولید یک تن کنسانتره با فرض حذف هزینه‌های حمل و نقل و ذوب اکتشاف (اکتشاف مقدماتی و تفصیلی، تونل اکتشافی): $۵ استخراج (تونلسازی استخراجی، نگهداری، خدمات فنی، آتشباری، تهویه، ترابری): $ ۲۷
فرآوری: $۱۵
بهره مالکانه: $ ۲
مجموع هزینه‌های ذکر شده برابر$۴۷ است. با توجه به این آمار و ارقام به این نتیجه می‌رسیم که صنعت مس ایران بالاخص معادن کوچک و زیرزمینی با شرایط سختی در آینده در صورت کاهش قیمت جهانی این فلز دست در گریبان خواهند بود.
این ارقام بدون در نظر گرفتن هزینه‌های ذوب است که با توجه به این محاسبات در صورت لحاظ کردن $۱۲ برای ذوب صنعت مس به حالت پایاپای بدون سود بدل خواهد شد.
با نگاهی به گذشته در می‌یابیم که شرایط واقعا بحرانی است و نیاز به کمک دولت حس می‌شود. فراموش نکنیم معدن مس قلعه زری که بزرگترین معدن مس زیرزمینی فلزی کشور است به مدت سه سال به صورت نیمه فعال بوده است و تنها دلیل صرفه اقتصادی آن در دو سال گذشته بالا رفتن قیمت جهانی مس بوده است.
امید است به این موارد توجه لازم صورت گیرد.
ارسال نظر