اوپک، چشم‌انداز بازار نفت تا سال 2030 را اعلام کرد

زهرا سلیمی

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) چشم‌انداز نفت تا سال ۲۰۳۰ را منتشر کرد. در این گزارش مسائل مختلفی از قبیل عدم ثبات در بازار تقاضا، افزایش قیمت‌ها و تنظیم بازار بررسی می‌شود. این چشم‌انداز به بستگی متقابل کشورها به انرژی اشاره می‌کند و با آگاهی از مسوولیت‌ها و نیازهای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نفت، صادرکنندگان و وارد کنندگان و کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، خواهان گفت‌و‌گوی فعال و واقع‌گرا بین تمامی طرفها است.

براساس چشم‌انداز جهانی نفت اوپک (WOO) قیمت پایین نفت در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی تاثیر زیادی برصنعت نفت داشت و باعث کاهش میزان سرمایه‌گذاری در این زمینه شد. در نتیجه در ابتدای قرن حاضر و با رشد اقتصادی غیرقابل پیش‌بینی، دنیا بدون آمادگی با افزایش سریع قیمت نفت مواجه شد.

اوپک رشد اقتصادی را تا سال ۲۰۳۰، ۷/۱ درصد پیش‌بینی می‌کند؛ در حالیکه تقاضای جهانی انرژی در این مدت ۵۰درصد افزایش خواهد یافت. البته این روند به رشد اقتصادی جهان و تغییر سیاست‌ها و فن‌آوری‌های مربوط به این حوزه بستگی دارد.

عرضه و تقاضا

سوخت‌های فسیلی به خصوص نفت ۸۵درصد از بازار انرژی را تشکیل خواهند داد و سهم سوخت‌های غیرفسیلی بسیار اندک خواهد بود. افزایش تقاضا برای سوخت وسایل نقلیه تولید نفت را به ۱۱۳ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۳۰ سوق خواهد داد و کشورهای در حال توسعه مسبب اصلی این افزایش خواهند بود. این میزان چهار میلیون بشکه در روز کمتر از پیش‌بینی قبلی اوپک است و بر افزایش راندمان بازار که ناشی از بالا رفتن قیمت نفت می‌شود تاثیر می‌گذارد. تا سال ۲۰۳۰ میلادی، مجموع تولید کشورهای غیر اوپک به ۶۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که ۱۱ میلیون بشکه آن مازاد بر نیاز و در بازار غیررسمی نفت به فروش خواهد رسید. بر طبق گزارش WOO، در آن زمان ۱۲ تا ۱۳ میلیون بشکه نفت خام اضافی تولید شده توسط کشورهای عضو اوپک مورد نیاز خواهد بود، ولی مجموع تقاضای رسمی برای خریداری نفت از ۸۲ میلیون بشکه در روز فراتر نخواهد رفت.

به گفته اوپک میزان نهایی ذخایر قابل جبران برای تامین نفت و گاز طبیعی مایع کافی خواهد بود. «با افزایش ذخایر گسترده نفت و گاز و تولید مازاد بر نیاز، مشکلی در خصوص دسترسی به انرژی وجود نخواهد داشت. به زبان ساده‌تر نفت کافی برای تامین نیاز آیندگان موجود است. مهم این است که نفت مورد تقاضا به موقع به خریداران تحویل داده شود. اینجاست که صنعت نفت دچار مشکلات جدی می‌شود و از طرفی هم فرصت‌های مرتبط به دست می‌آورد.»

مشکلات

بالا رفتن هزینه‌های کاوش، گسترش و تولید در صنعت نفت مانعی بر سر راه پیشرفت اقتصادی صنایع بالادستی بوده است. به طور مثال این روند باعث افزایش هزینه‌ها در بخش خدمات مهندسی، تهیه و ساخت و ساز و همچنین صعود دستمزد کارگران و نیروهای کارآمد می‌شود. به گزارش اوپک، افزایش هزینه برخی از بخش‌های ذکر شده به طور مکرر اتفاق می‌افتد و نشان‌دهنده این است که بالا رفتن هزینه‌ها و قیمت‌ها همچنان ادامه خواهد یافت؛ با این حال سرمایه‌گذاری در این صنعت ادامه دارد.

مشکل دیگری که در گزارش WOO به آن اشاره شده است بی‌ثباتی در میزان سرمایه‌گذاری در این صنعت است. همچنین این گزارش از قانون امنیت انرژی آمریکا و سیاست‌های اتحادیه اروپا در قبال تغییر آب و هوا و انرژی‌های تجدیدپذیر نیز نام می‌برد.

این قوانین و سیاست‌ها می‌تواند بر میزان تولیدی نفت اوپک موثر باشند. بنابر پیش‌بینی‌ها، با دنبال کردن این سیاست‌ها تا سال ۲۰۲۰ میلادی تقاضا برای نفت اوپک به میزان چهار میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد.

اقدامات سیاسی می‌توانند بر بی‌ثباتی در بازار نفت دامن بزنند و تولید اوپک را دچار اخلال کنند. با افزایش ۹میلیون بشکه در روز، تقاضا برای نفت اوپک به ۳۸-۲۹میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

قیمت فلزات در مقایسه با بازار نفت و دلار

به دنبال کاهش ارزش دلار و بالا رفتن قیمت نفت در روز دوشنبه و روی آوردن سرمایه‌گذاران به خرید طلا، قیمت این فلز در بازارهای جهانی افزایش یافت.

طلا در بازار نیویورک ۹۶۲ دلار در هر اونس مبادله شد در حالی که قیمت این فلز هفته گذشته به پایین‌ترین حد خود یعنی ۹۴۹ دلار و ۵۰ سنت رسید.

کاهش قیمت دلار در برابر یورو و سایر واحدهای پولی و افزایش دو دلاری قیمت نفت باعث افزایش ارزش طلا شد.

یکی از کارشناسان فلزات در HSBC نیویورک می‌گوید: عملکرد خوب بازار بورس، طلا را تحت فشار قرار داده است.به نظر می‌رسد قیمت طلا با دلار رابطه معکوس دارد و مانند مانعی برای ضعف در بازار مالی آمریکا می‌باشد.

همچنین ارزش این فلز با قیمت نفت رابطه مستقیم دارد. اصولا افزایش قیمت نفت موجب افزایش ارزش سایر کالاها می‌شود. احتمال افزایش درگیری‌ها در خاورمیانه دلیل دیگری بر افزایش قیمت طلا می‌باشد، زیرا این محصول وسیله‌ای برای مقابله با تهدیدات ژئوپولیتیک است.

در همین حال رشد قیمت پلاتین در روز دوشنبه متوقف شد. هفته گذشته قیمت این فلز در بازار تا بیش از ۹درصد کاهش یافت. کاهش تقاضا و توقف عرضه به دلیل کمبود برق در آفریقای جنوبی که یکی از تولیدکنندگان اصلی پلاتین می‌باشد از موجبات کاهش ارزش این فلز است.

به عقیده کارشناسان کامرز بانک پس از کاهش شدید قیمت در هفته گذشته انتظار می‌رود قیمت این کالا به پایین‌ترین حد خود برسد. به‌رغم نگرانی‌ها در مورد کاهش تقاضا از طرف تولید کنندگان خودرو و تهدیدات کمتر در میزان عرضه، همچنان کمبودهایی در بازار پلاتین وجود دارد.