غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت آتی گاز طبیعی در بازار آمریکا (آتی ماه اول برای تحویل در ماه مه۲۰۱۲) طی دوره ۹ آوریل الی ۱۳ آوریل ۲۰۱۲ از روند کاهشی برخوردار بود.

بر این اساس به دلیل افزایش سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا معادل 8 میلیارد فوت مکعب و رکورد تاریخی سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا (که به میزان 5/55 درصد معادل 888 میلیارد فوت مکعب بالاتر از میزان مشابه سال قبل است) و همچنین کاهش 71/0 درصدی مصرف گازطبیعی این کشور و نیز افزایش 35/0 درصدی تولید گاز طبیعی آمریکا، قیمت آتی گاز طبیعی در بورس نایمکس، 107/2 دلار در هر میلیون بی.تی.یو به 981/1 دلار در هر میلیون بی.تی.یو کاهش یافت.
از سوی دیگر، قیمت آتی گاز طبیعی در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه مه ۲۰۱۲، از ۳۱/۹ دلار در هر میلیون بی.تی.یو به ۴۹/۹ دلار در هر میلیون بی.تی.یو افزایش یافت.
مصرف گاز طبیعی آمریکا نسبت به هفته قبل از آن به میزان 71/0 درصد کاهش یافته که در این میان مصرف بخش نیروگاهی با 88/9 درصد کاهش مواجه بوده در حالی که مصرف بخش‌های صنعت و خانگی و تجاری به ترتیب به میزان 24/1 و 93/7 درصد افزایش یافته است.
کل تقاضای گاز طبیعی در مقایسه با هفته منتهی به ۴ آوریل ۲۰۱۲، ۹۷/۰ درصد کاهش نشان می‌دهد.
همچنین طی هفته گذشته واردات گاز طبیعی آمریکا از طریق خط لوله از کانادا و نیز واردات LNG به ترتیب به میزان 73/2 و 64/0 درصد کاهش یافته است.
واردات گاز طبیعی از کانادا و واردات LNG نیز در مقایسه با میزان مشابه سال قبل به ترتیب در حدود ۹۸/۱ درصد و ۶۴/۵۶ درصد کاهش نشان می‌دهد.
تولید بازاری گاز طبیعی آمریکا طی دوره مذکور در حدود 35/0 درصد افزایش داشته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل معادل 36/5 درصد بیشتر است.
بر اساس گزارش موسسه بیکر، تعداد دکل‌های حفاری چرخشی گاز طبیعی آمریکا در هفته منتهی به ۶ آوریل ۲۰۱۲ در حدود ۶۴۷ دکل بوده است که در مقایسه با هفته قبل از آن به میزان ۱۱ دکل کاهش نشان می‌دهد. همچنین تعداد دکل‌های حفاری در بخش نفت (که شامل تولید گازهای همراه نفت نیز می‌شود) طی دوره مذکور به میزان ۱۱ دکل افزایش یافته و در سطح ۱۳۲۹ دکل فعال قرار گرفته است.
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری‌هاب نیز طی هفته گذشته میلادی از 98/1 دلار در هر میلیون بی.تی.یو به 91/1 دلار در هر میلیون بی.تی.یو کاهش یافت.
این سطح قیمتی ۵/۷۴ درصد از قیمت ۵/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری‌هاب در اوایل سال ۲۰۱۰، پایین‌تر است.
قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار نیویورک نیز با یک روند کاهشی از 19/2 دلار در هر میلیون بی.تی.یو با 10 سنت (6/4 درصد) کاهش به کمتر از 09/2 دلار کاهش یافت.
قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار شیکاگو با کاهش قیمت از ۱۷/۲ دلار در هر میلیون بی.تی.یو به ۰۲/۲ دلار در هر میلیون بی.تی.یو کاهش یافت.
طی این مدت قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار کالیفرنیای جنوبی از یک روند کاهشی برخوردار بوده و با 6 سنت کاهش (46/2 درصد)، از 44/2 دلار در هر میلیون بی.تی.یو به 38/2 دلار در هر میلیون بی.تی.یو کاهش یافت.
قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار تورنتوی کانادا نیز از یک روند کاهشی برخوردار بوده و با ۱۷ سنت کاهش (۷/۶ درصد)، از ۵۲/۲ دلار در هر میلیون بی.تی.یو به ۳۵/۲ دلار در هر میلیون بی.تی.یو کاهش یافت.
همچنین قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (ICE) از یک روند کاهشی برخوردار بوده و با 7 سنت کاهش (74/0 درصد) از 49/9 دلار در هر میلیون بی.تی.یو به 42/9 دلار در هر میلیون بی.تی.یو کاهش یافت.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا ۲۴۸۷ میلیارد فوت مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از ۸ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است.
این ذخایر به میزان 888 میلیارد فوت مکعب بیشتر از میزان مشابه سال قبل بوده و به میزان 920 میلیارد فوت مکعب (7/58 درصد) بیشتر از متوسط 5 سال گذشته (2011- 2007) است.
متوسط ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا طی ۵ سال گذشته در حدود ۱۵۶۷ میلیارد فوت مکعب بوده است.
در منطقه شرق، میزان ذخایر نسبت به هفته قبل از آن به میزان 7 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح 1092 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته و به میزان 428 میلیارد فوت مکعب (5/64 درصد ) از متوسط 5 سال گذشته این منطقه بیشتر است.
ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و.... ) به میزان ۳۸۳ میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه یعنی ۶۵۹ میلیارد فوت مکعب بوده و نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۳ میلیارد فوت مکعب کاهش یافته است.
سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان 285 میلیارد فوت مکعب (6/37 درصد) از میزان مشابه سال قبل بیشتر است. سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا نسبت به هفته قبل از آن به میزان 4 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح 353 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته که معادل 109 میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه است.
به طور کلی سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل ۲۴۸۷ میلیارد فوت مکعب است، در سطحی بالاتر از محدوده تاریخی ۵ سال گذشته قرار دارد.
بررسی و تحلیل بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.
طی هفته گذشته به دنبال کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل 3/4 میلیون بشکه ، ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌ونقل نفت خام و همچنین به تبعیت از بازار نفت خام، قیمت بنزین سوپر بدون سرب از 2967/3 دلار به ازای هر گالن به 3461/3 دلار به ازای هر گالن افزایش یافت.
البته طی دوره مذکور انتشار برخی اخبار و اطلاعات نظیر کاهش تقاضای بنزین آمریکا معادل ۱۰۲ هزار بشکه در روز نگرانی درباره وضعیت اشتغال در آمریکا و همچنین افت اعتماد مصرف‌کنندگان در آمریکا، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت بنزین در بازار آمریکا بوده و موجب نوسان قیمت بنزین در این بازار شد. قیمت سوخت حرارتی نیز در بورس نایمکس با توجه به عوامل افزایشی و کاهشی مذکور و همچنین کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۴ میلیون بشکه و افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۳۳۵ هزار بشکه در روز از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از ۱۴۵۹/۳ دلار به ازای هر گالن به ۰۹۵۷/۳ دلار کاهش یافت، البته در ۱۳ آوریل مجددا به ۱۷۴۶/۳ دلار به ازای هر گالن افزایش یافت.
همچنین قیمت آتی گازوئیل اروپا به رغم ادامه نگرانی‌ها درباره وضعیت اقتصادی اروپا، به دلیل اختلال در عرضه نفت دریای شمال به دنبال توقف تولید نفت شرکت بی.پی از سکوی ولهل و ادامه بحران نشت گاز از سکوی الگین شرکت توتال و همچنین کاهش 8/7 درصدی صادرات نفت آذربایجان از مسیر باکو-تفلیس-جیحان در 3 ماه نخست سال 2012 در مقایسه با میزان مشابه سال قبل، از 2263/3 دلار به 2758/3 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 13 آوریل 2012 افزایش یافت.
به طور کلی طی دوره مذکور کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل ۳/۴ میلیون بشکه، فرآورده‌های میان تقطیر معادل ۴ میلیون بشکه، سوخت جت معادل ۹۰۰ هزار بشکه، نفت کوره پسماند معادل ۷۰۰ هزار بشکه و همچنین افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۳۳۵ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۶ آوریل ۲۰۱۲، از عوامل تقویت کننده قیمت فرآورده‌های نفتی و از سوی دیگر، کاهش تقاضای بنزین آمریکا معادل ۱۰۲ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۶ آوریل ۲۰۱۲، از عوامل تضعیف کننده قیمت فرآورده‌های نفتی در بازار آمریکا به شمار می‌روند. بر اساس آمار منتشره امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در روز ۱۲ آوریل ۲۰۱۲، قیمت‌های تک محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره ۴ آوریل الی ۱۱ آوریل ۲۰۱۲، از یک روند کاهشی قابل توجه برخوردار بودند. بر این اساس، قیمت تک محموله بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس ۲۸/۷۳ دلار کاهش یافت و ۳۴/۱۱۱۸ دلار معامله شد. گازوئیل نیز۴۸/۳۷ دلار کاهش یافت و ۶۳/۹۵۹ دلار به ثبت رسید. سوخت جت نیز ۴۴ دلار ارزان و ۱۲/۱۰۳۱ دلار معامله شد. نفت کوره نیز در بازار خلیج فارس ۸۳/۱۹ دلار به ازای هر تن متریک طی دوره مذکور کاهش یافته و ۷۱/۷۰۹ دلار فروش رفت.
همچنین در بازار ژاپن قیمت تک محموله بنزین سوپر بدون سرب24/72 دلار کاهش یافت و 15/1163 دلار ثبت شد. گازوئیل نیز67/38 دلار ارزان و 62/1002 دلار معامله شد. سوخت جت نیز 4/44 دلار ارزان و32/1060 دلار فروش رفت. نفت کوره 98/19 دلار به ازای هر تن متریک کاهش یافت و 51/738 دلار ثبت شد.
قیمت تمام فرآورده‌های نفتی در بازارهای مدیترانه، شمال اروپا و آمریکا طی دوره ۴ آوریل الی ۱۱ آوریل ۲۰۱۲ روند کاهشی را تجربه کردند. بر این اساس در بازار مدیترانه قیمت تک محموله بنزین سوپر بدون سرب۳۴ دلار ارزان و ۱۱۶۶ دلار ثبت شد. گازوئیل۷۵/۱۴ دلار ارزان و۹۹۷ دلار معامله شد. سوخت جت نیز ۱۸ دلار ارزان و ۱۰۵۰ دلار ثبت شد. نفت کوره ۲۵/۱۶ دلار به ازای هر تن متریک ارزان و ۷۵/۷۵۱ دلار مبادله شد. همچنین در بازار آمریکا هر تن بنزین سوپر بدون سرب۱۹/۱۲۴۷ دلار، گازوئیل۰۵/۹۶۶ دلار ، سوخت جت ۲۸/۱۰۸۹ دلار و نفت کوره ۵۶/۶۹۰ دلار مورد معامله قرار گرفت.
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)
* کارشناسان بازار انرژی